Vrijdag werd Donner officieel voorgedragen voor het vicepresidentschap van de Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet. De overstap hing al maanden in de lucht, maar Rutte heeft steeds ontkend dat de sollicitatieprocedure een gelopen race was. „Schijnheilig”, karakteriseerde PvdA-leider Job Cohen vrijdag het optreden van de premier.

De linkse oppositiepartijen waarschuwen dat de onafhankelijkheid van de Raad van State op het spel staat. „Donner gaat zijn eigen vlees keuren”, aldus Cohen. „Met de benoeming van Donner als vicepresident zal het advies van de Raad van State als een politiek advies gezien worden”, reageert het Kamerlid Ineke van Gent van GroenLinks. „Je krijgt het beeld van wij-van-wc-eend adviseren wc-eend.”

Donner gaat op 1 februari volgend jaar aan de slag bij de Raad van State, en volgt Herman Tjeenk Willink op die daar in 1997 vicepresident werd.

Minister-president Mark Rutte zei vrijdag in een toelichting dat Donner iemand is met veel kennis, ervaring en bagage op bestuurlijk en juridisch terrein.

„Het kabinet is bij de benoeming van een nieuwe vicepresident van de Raad van State niet over een nacht ijs gegaan. Het was een zorgvuldige afweging waarbij minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie), die verantwoordelijk was voor de procedure, meerdere gesprekken heeft gevoerd en consultaties heeft gedaan.”

Spies

Donner heeft vrijdag aan het begin van de middag zijn taken als minister van Binnenlandse Zaken overgedragen aan Spies. Dat gebeurde in de Thorbeckezaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Spies noemde het „heel bijzonder om ’s ochtends als gedeputeerde van Zuid-Holland de deur uit te gaan en ’s avonds als minister van Binnenlandse Zaken thuis te komen.” „En van Koninkrijksrelaties!”, vulde Donner inderhaast aan. Spies kent de eilanden in de West nog niet. De dossiers wonen en binnenlandse zaken leerde ze respectievelijk kennen als gedeputeerde en als Kamerlid.

Spies vindt de benoeming een hele eer, maar ook een grote verantwoordelijkheid, zei ze. Ze is blij dat minister Gerd Leers (Immigratie en Asiel) het pakket integratie van Donner overneemt. Daar past het ook beter. Spies heeft een „stevige afweging” achter de rug, vertelde ze. Maar „gaandeweg kwam er een buitengewoon overtuigend en indringend appel” om het te doen van vicepremier Maxime Verhagen. „Hij kan buitengewoon charmant en vasthoudend zijn”, aldus Spies over de verschillende gesprekken die ze met hem had.

De CDA-politica moest echter goed nadenken, ook in relatie tot haar thuisfront. Ze vindt ook dat ze eigenlijk nogal kort gedeputeerde is geweest. Maar uiteindelijk is de aanvaarding haar eigen en overtuigd genomen beslissing geweest, aldus de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken.

Spies was Tweede Kamerlid tussen 2002 en 2010, de laatste jaren als vicefractievoorzitter. Sinds april dit jaar was ze gedeputeerde. Ze hield zich onder meer bezig met ruimte en wonen.

Opstelten

Minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) spreekt tegen dat vooraf was afgesproken dat Donner de nieuwe vicepresident van de Raad van State zou worden. Na afloop van de ministerraad zei Opstelten, die namens het kabinet de sollicitatieprocedure leidde, dat Donner als beste naar voren is gekomen uit een groep van 39 sollicitanten. „Ik heb naar eer en geweten een keuze gemaakt. Donner is de beste die in ons land beschikbaar is”, aldus Opstelten. Hij kenschetste Donner als „eminent jurist met geweldige bestuurlijke kwaliteiten.”

Opstelten benadrukte dat het een transparante en zorgvuldige procedure is geweest, waarbij iedereen kon solliciteren. Onduidelijk is met hoeveel sollicitanten een gesprek is gevoerd.

Rutte

Het kabinet is bij de benoeming van een nieuwe vicepresident van de Raad van State „niet over een nacht ijs gegaan.” Het was een zorgvuldige afweging waarbij minister Opstelten meerdere gesprekken heeft gevoerd en consultaties heeft gedaan.

Dat zei minister-president Mark Rutte vrijdag in een toelichting op de benoeming van Donner. Hij noemde Donner iemand met veel kennis, ervaring en bagage op bestuurlijk en juridisch terrein.

Rutte hoorde in de tweede helft van november van Donner dat hij mogelijk zou gaan solliciteren. Rutte zei de kritiek van de oppositie op de procedure niet te delen. Volgens Rutte is alles goed gegaan. „Geen achterkamertjes, volledige transparantie.”

Rutte had in de zomer in zijn hoofd wel een lijstje van 5 à 10 mensen mensen die capabel genoeg zouden zijn om vicepresident van de Raad van State te worden. „Daar staat Donner dan natuurlijk op. Met zijn hele cv ligt het voor de hand dat hij interesse kon hebben. Maar hij heeft er lang over nagedacht want hij heeft het erg naar zijn zin als minister.