Forse toename aidspatiënten uitdaging kerk Oost-Europa
De forse toename van het aantal aidspatiënten in Oost-Europa (RD 21-11) vormt een uitdaging voor de plaatselijke kerken, stelt Karst de Vries.
Vorige week donderdag was het Wereld Aids Dag (RD 21-11). De VN presenteerden die dag een rapport waarin staat dat er door verbeterde behandelingswijzen steeds minder mensen overlijden aan aids.
Het aantal mensen met hiv groeide daarentegen vorig jaar naar het recordaantal van 34 miljoen. In Oost-Europa en Centraal-Azië nam het aantal hiv-patiënten in de periode 2001-2010 toe met maar liefst 250 procent. Vooral in Oekraïne en Rusland is hiv/aids een snelgroeiend probleem waarvoor nog geen oplossing is gevonden.
De hoge werkloosheid, armoede en een geestelijk klimaat waarin veelal geen plaats is voor de heilzame geboden van God, leiden tot een leven zonder doel, hoop en verwachting. Veel Oost-Europeanen vullen hun leegheid tevergeefs met alcohol, drugs en een immorele levensstijl.
De Oekraïner Alexander Malov is directeur van Light of the Resurrection, een organisatie die in Oekraïne verschillende dagcentra voor verslaafden runt. Hij bevestigde onlangs in een gesprek de zorgelijke situatie. Volgens hem is het een nationale tragedie waarvoor velen de ogen sluiten.
Naast risicogroepen als drugsverslaafden, gevangenen en prostituees raken steeds vaker ook anderen besmet. Onder meer vanwege slechte hygiëne en dwaze vormen van zuinigheid.
Er bestaat veel onduidelijkheid over het totaalaantal hiv-besmette Oost-Europeanen. Uit recent onderzoek door het Gorshenin Instituut in Oekraïne blijkt dat twee derde van de risicogroepen nooit een bloedtest heeft laten doen. Veel Oekraïners willen gewoon niet weten dat ze besmet zijn.
Dit komt deels doordat men bang is voor uitsluiting. Hiv-geïnfecteerden worden namelijk veelvuldig gediscrimineerd. De meeste Oekraïners negeren collega’s, buren en kennissen wanneer bekend wordt dat zij hiv-positief zijn. Vaak weet men namelijk niet hoe de ziekte wordt overgedragen.
En de kerk? De kerk is onderdeel van de samenleving. Ook christenen weten veelal niet hoe ze met aidspatiënten om moeten gaan.
De laatste jaren is er binnen de kerken in Oost-Europa wel meer aandacht voor de problematiek. Kerken bekommeren zich steeds vaker om ex-gevangenen, zwervers en verslaafden. Velen van hen zijn hiv-positief.
Er is veel belangstelling voor dergelijke initiatieven, vertelde Alexander Malov mij. Hij sprak onlangs een drugsverslaafde die te horen had gekregen dat hij hiv-positief was. De jonge Oekraïner was sprakeloos; hij kon het niet geloven. Hij had nooit drugs geïnjecteerd en nooit een bloedtransfusie ondergaan. Wel had hij meerdere relaties gehad.
De Oekraïner is bang voor uitsluiting door zijn omgeving als bekend wordt dat hij hiv-positief is. In een christelijk rehabilitatiecentrum werkt hij er nu hard aan om zijn leven weer op de rit te krijgen. Hij krijgt medicatie en verder leert hij hoe hij, eenmaal terug in de maatschappij, kan leven met een hiv-besmetting.
Hiv-patiënten hoeven van de Oekraïense overheid weinig te verwachten. Die is niet geïnteresseerd in mensen in de goot. Zij doet weinig aan voorlichting en verstrekt slechts in enkele gevallen medicijnen.
Dat maakt dat er op dit terrein geweldige kansen liggen voor de kerk. Zij kan door haar werk onder aidspatiënten gehoorzamen aan de opdracht van Christus om er te zijn voor mensen in nood.
In de preventieve sfeer kunnen kerken veel doen aan voorlichting en bewustwording. Dit is van groot belang voor schoolkinderen en jongeren, maar ook voor ouders.
Omdat drugsverslaving een grote veroorzaker is van hiv-besmetting is het verder zaak dat er meer christelijke opvangcentra komen waar verslaafden afkicken. Niet met vervangende drugs, maar door gebed en de kracht van Woord en Geest. Christenen in Oost én West mogen, kunnen en moeten dergelijke projecten ondersteunen.
De preventielessen en de christelijke handreiking in opvang en begeleiding zijn een getuigenis voor verstoten en vergeten mensen. Zo worden de liefde van Christus en de kracht van het Evangelie openbaar in de samenleving.
De boodschap van de kerken en christelijke organisaties is tweeledig: er is genade bij Christus, de grote Heelmeester, Die levens vernieuwt en zin geeft. Ook is er de oproep om het leven vorm te geven naar de norm van Gods Woord.
De auteur is directeur van de stichting Kom over en help.
