Gesteggel over opvolger ”Kyoto” duurt voort
DURBAN – Op de klimaattop in het Zuid-Afrikaanse Durban moet vrijdagavond duidelijk worden of landen willen doorgaan met onderhandelingen voor een klimaatverdrag dat het Kyotoprotocol moet vervangen. Veel animo lijkt er echter er echter niet voor te bestaan.
De tijdsdruk is voelbaar in Durban: zonder nieuwe afspraken vervalt in 2012 het huidige Kyotoprotocol, dat de juridische basis is van bijvoorbeeld de handel in emissierechten. Desondanks komt er voor het einde van 2012 geen opvolger, aldus Christiana Figueres, hoofd van het VN-klimaatbureau UNFCCC. De vraag is zelfs of er ooit nog een nieuw klimaatverdrag komt. Waarom is ”Kyoto” op sterven na dood?
Om de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd substantieel te verminderen, is de deelname van de grootste vervuilers China, India, de Verenigde Staten en de Europese Unie vereist.
Deze landen moeten overeenstemming bereiken over onderhandelingen die in 2015 moeten leiden tot een nieuw verdrag. Dat verdrag kan vervolgens in 2020 ingaan.
De EU is een van de voorstanders van een nieuw akkoord over vermindering van broeikasgas, maar maakt alleen nieuwe bindende afspraken als de andere machtsblokken hetzelfde doen. De EU-landen hadden zich er al verplicht toe om de uitstoot te verlagen met 20 procent tot 2020.
De grootste vervuilers, China, India en de VS –samen goed voor ruim de helft van alle CO2-uitstoot– verzetten zich nog altijd met hand en tand. De ”grote drie” willen zichzelf niet in een economisch nadelige positie manoeuvreren ten opzichte van de ander; ze zijn aan handen en voeten gebonden door de industrie (zoals de Amerikaanse president Obama) of willen binnenlandse onrust voorkomen (zoals China en India).
De VS zijn vooralsnog de grootste dwarsligger. Volgens de Amerikaanse gezant Todd Stern moet eerst de oude verdeling in industriële en opkomende landen uit 1992 op de schop. „Die slaat echter nergens meer op. De wereld is sinds 1992 drastisch veranderd”, aldus Stern. Hij gaf aan alleen iets in een nieuw verdrag te zien als alle landen zich aan dezelfde doelstellingen binden.
In de huidige regeling zijn China en India ontwikkelingslanden die tot geen enkele bindende afspraak kunnen worden verplicht. Met name grootmacht China koestert die onafhankelijke, ongebonden status.
Hoewel het land zondag in het openbaar heeft gezegd voor een bindende overeenkomst te zijn, maakten de Chinese onderhandelaars dinsdag onomwonden bekend geen bindende doelen voor China te accepteren. Daarmee duurt de al jaren voortslepende patstelling voort.
De kans dat in Durban de landen elkaar vinden in nieuwe bindende afspraken is uiterst klein. Landen als Japan, Rusland en Canada hebben het Kyotoprotocol de rug al toegekeerd; sommige regeringsleiders hebben de moed inmiddels opgegeven.
De klimaattoppen zijn „idioot, zinloos en eindeloos”, verzuchtte president Mohamed Nasheed van de eilandengroep Maldiven, die door de hogere waterstand dreigen onder te lopen.
Als de top in Durban niets oplevert, komt het oude verdrag in de problemen en loopt een nieuw verdrag serieus gevaar. Ook is de verplichte verlaging van de uitstoot van broeikasgassen na 2012 van de baan.
