Al het warme water dat dag in dag uit vanuit huizen en bedrijven door de afvoer wegstroomt, zorgt ervoor dat het riool wat temperatuur betreft een aangenaam klimaat heeft. Ook verderop, in de buizen onder de straat. Dat vraagt om hergebruik.

Op 1,5 meter diepte is de bodemtemperatuur vrij constant, zo tussen de 10 en de 20 graden Celsius. Benutting van die warmte voor de verwarming van een gebouw is geen uitzondering.

Anderhalve meter is ook de diepte waarop rioleringsbuizen door de straat lopen. De door ingenieursbureau Arcadis uitgedachte Thermpipe snoept van beide wat energie af en benut die vervolgens voor de verwarming van een flink gebouw.

De temperatuur in het riool is vrij gelijkmatig; ’s zomers zo’n 25 graden en in de winter een graad of 12, zegt Michiel Moret, ontwikkelingsmanager bij Arcadis. „In combinatie met een bodemwarmtewisselaar krijg je een systeem dat niet alleen extra rendement heeft, maar ook stabieler is.”

De Thermpipe is een rioolbuis waar spiraalsgewijs een flinke slang omheen gewikkeld zit. Bodem en riool warmen het water op dat door de slang stroomt. Een warmtepomp waardeert het water vervolgens op tot een aangename temperatuur.

Een warmtepomp laat zich het beste omschrijven als een omgekeerde koelkast. Je stopt er beetje energie in en het apparaat zorgt voor de verwarming van het gebouw. Hoe warmer het aangeleverde water, des te minder energie de warmtepomp hoeft toe te voegen.

Arcadis denkt in eerste instantie aan toepassing in openbare gebouwen. Om het systeem rendabel te maken, is afvalwater van een hele wijk nodig. Daarvoor hoeven de straten overigens niet te worden volgelegd met omwikkelde rioolpijpen. Een lengte van 60 meter is voor de warmtewisseling voldoende. ’s Zomers zorgt het systeem voor warm water, in de winter ook voor de verwarming van het gebouw.

De riolering die Arcadis in samenwerking met de Duitse buizenfabrikant Frank heeft ontwikkeld, bestaat uit kunststof pijpen. Die zijn duurder dan de betonnen variant, erkent Moret. „Ze gaan dan ook twee keer zo lang mee: honderd jaar in plaats van vijftig. Kunststof is veel sterker en de buizen zijn stevig aan elkaar verankerd, waardoor de kans op verzakking en ingroei van wortels nihil is.”

Twee maanden geleden is in het Duitse Weimar een proefproject gestart met een sporthal. „Het komende jaar zullen we dit project nauwlettend volgen en het rendement alle seizoenen in kaart brengen.”

In Nederland loopt het nog niet storm met opdrachtgevers die het systeem willen testen. Moret betreurt dat. „Er is sprake van een kortetermijnvisie. Duurt het een paar jaar voordat een systeem rendabel is, dan haken veel mensen af.”

Desondanks denken ze bij Arcadis al aan andere toepassingen van de Thermpipe, bijvoorbeeld bij afvalwaterzuivering. „Fabrieken lozen hun opgewarmd koelwater zo op het oppervlaktewater. Deze warmte kan met een Thermpipe prima worden benut.”