Veel institutionele beleggers houden zich al decennialang bezig met duurzaam sparen en beleggen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar een financieel rendement, maar ook naar de impact op sociaal en ecologisch gebied.

Commerciële partijen worden afgerekend op hun financiële resultaat. Voor maatschappelijke organisaties, zoals bijvoorbeeld kerken en hulporganisaties, ligt dat anders. Deze partijen hebben immers een andere missie. Zij willen de wereld beter maken, socialer, ecologischer, menselijker en duurzamer. Of in christelijke termen: het gaat om rentmeesterschap en naastenliefde.

Het ligt voor de hand dat dergelijke organisaties ook hun kapitaal zullen inzetten om deze missie te realiseren. Uit onderzoek blijkt echter dat bijvoorbeeld slechts de helft van de kerkelijke instellingen een duurzaam beleggings­beleid voert.

Dat veel christelijke organisaties niet duurzaam beleggen, is merkwaardig. Duurzaam beleggen is een christelijke uitvinding. De quakers weigerden in de achttiende eeuw te investeren in de slavenhandel.

In onze tijd zie je onder meer in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tal van christelijke fondsen ontstaan. Ook gaan veel christenen in gesprek met bedrijven om ze ertoe te bewegen duurzaam te gaan beleggen.

In Nederland ligt dat anders. We vormen op dit terrein een buitenbeentje. Ten onrechte wordt duurzaam beleggen door kerken en christelijke organisaties in ons polderland nog sterk ondergewaardeerd.

Kerken en christelijke organisaties bedenken vol passie en mededogen de mooiste projecten om hun missie te verwezenlijken. Om deze projecten te betalen is veel geld nodig. Het rendement op de beleggingen moet daarom zo hoog mogelijk zijn.

Hoe het hoge rendement wordt verkregen, krijgt veelal nauwelijks aandacht. Hierdoor kan het zomaar voorkomen dat beleggingen contraproductief zijn aan de missie. Een kerk ondersteunt bijvoorbeeld een onderwijsproject in een ontwikkelingsland, terwijl men onkundig is van het feit dat tegelijkertijd het geld daarvoor afkomstig is uit een investering in een bedrijf dat gebruikmaakt van kinderarbeid.

Wanneer zoiets openbaar wordt, is dat niet leuk voor je reputatie en funest voor je missie. Religieuze organisaties zijn nauwelijks transparant over hun investeringen. De kans op reputatieschade is daarom gering. Toch kun je je afvragen of dergelijke beleggingen in overeenstemming zijn met het geweten.

Het kan allemaal zo veel beter. Kerken en christelijke organisaties kunnen besluiten in bepaalde sectoren gewoonweg niet te investeren. Bijvoorbeeld in tabaks-, alcohol- en pornografische industrie.

Tegelijkertijd kan de eigen missie versterkt worden door geld goed in te zetten. Door niet alleen te kijken naar uitsluitingen, maar geld te beleggen in bedrijven en projecten die in lijn werken met je missie, levert je geld een driedubbel (financieel, sociaal en ecologisch) rendement op.

Een andere manier is het actief aangaan van een dialoog met bedrijven waarin wordt belegd. Op deze wijze gedraagt men zich meer als eigenaar dan als aandeelhouder en stimuleert men bedrijven om duurzaam te ondernemen. De impact van dergelijke betrokkenheid is vaak groot. Christelijke organisaties hebben nog steeds een zeker gezag en beschikken over een helder moreel kompas. Bedrijven waarderen in het algemeen de betrokkenheid van aandeelhouders.

Een voor de hand liggende vraag is: Wat leveren duurzame beleggingen nu op? Allereerst de zekerheid dat men handelt in lijn met de eigen overtuigingen. Zelfs als het rendement tegenvalt, is er in ieder geval sociaal en ecologisch rendement gerealiseerd. Dat is pas echt rentmeesterschap.

Daarnaast tonen onderzoeken aan dat het risico van duurzame beleggingen lager is en het rendement mogelijk hoger.

Een hogere mate van transparantie zal verder leiden tot een groter vertrouwen in de kerken, in een tijd dat dit vertrouwen bijzonder laag is.

Ten slotte is duurzaam beleggen investeren in de toekomst. Het gaat erom deze wereld beter achter te laten voor onze kinderen dan toen we hem aantroffen bij onze geboorte. Alle zeilen moeten worden bijgezet om de volgende generatie die betere wereld te geven. Daarbij kunnen de kerken niet langer zwijgend toekijken.

De verhouding tot de wereld van het geld is weliswaar altijd een moeizame geweest voor christenen. Nu is echter de tijd gekomen om ons krachtig in te zetten voor een goed gebruik van alle (financiële) middelen die we hebben om deze wereld beter te maken voor mens en omgeving. Het verantwoord aanspreken en inzetten van ons kapitaal en onze talenten is geen optie, maar maakt deel uit van onze kernopdracht als christenen.

De auteur is directeur van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). Hij hield vandaag in Utrecht een lezing op een seminar over duurzaam beleggen door kerken en christelijke organisaties.