Master Sergeant Stanley Alphonso stelt de vraag zonder met zijn ogen te knipperen: „Wie slaapt hier met een wapen?” Gniffelend kijken de soldaten in het zaaltje op de legerbasis Fort Hood bij het stadje Killeen in Texas elkaar aan. Enige seconden later gaan er voorzichtig toch een paar handen omhoog. „Ik moet een wapen bij me hebben”, verklaart een soldaat. „Uit zelfbescherming.”

Voor Alphonso is de reactie geen verrassing. In ieder lesje dat hij geeft aan militairen die terugkeren van missies in Irak of Afghanistan, komt hij hen tegen. Militairen die hun wapen dag en nacht bij zich houden, ’s nachts om twee uur badend in het zweet wakker worden, schrikken van een harde klop op de deur, boos worden om de minste of geringste zaken. „Het vergt nogal wat van militairen om zo vanuit een oorlogsgebied met de dagelijkse dreiging van bermbommen en aanslagen in een slapend Amerikaans stadje terecht te komen.”

Ervaring

Fort Hood worstelt met de terugkeer van zijn militairen. De komende weken keren 20.000 mannen en vrouwen terug uit Irak of Afghanistan. Gevolg van de beslissing van president Obama om de Amerikaanse aanwezigheid in beide landen af te bouwen. Door het hele land zullen meer dan 45.000 soldaten terugkeren naar hun kazernes.

Wie maken zich zorgen? Eerst zijn daar de legerleiders. Hoe motiveren ze militairen die drie, vier of vijf keer een jaar op uitzending waren om hun gewone werk weer op te pakken? Wat is de uitdaging als je met dummy’s oefent in de Texaanse prairie terwijl je met echte kogels en granaten bent bestookt in de Afghaanse zandbak? „Ze hebben veel ervaring”, zegt de commandant van Fort Hood, luitenant-generaal Donald Campbell jr. „We hebben ze hard nodig.”

De overheid staat ook voor een forse uitdaging. Soldaten die terugkeren worden geconfronteerd met een financiële crisis, hoge werkloosheid en een geringe erkenning voor hun daden overzee. Amerikanen hebben maar weinig op met de twee langste oorlogen waarin hun land ooit verzeild is geraakt. „Het is een ver-van-ons-bedshow en kost ongelofelijk veel geld”, zegt Alphonso. „Mensen maken zich druk om hun eigen huis en werk. Wat onze militairen in die andere landen doen, houdt hen totaal niet bezig.”

Supermarkt

Sinds de aanslagen op 11 september 2001 zijn ongeveer 2,4 miljoen Amerikaanse militairen ingezet in Irak en Afghanistan. Dat is precies 1 procent van de 240 miljoen Amerikanen ouder dan 18 jaar. Een groot deel van de Verenigde Staten heeft het contact en de band met het leger verloren, meldde het weekblad Time onlangs. „Troepen die terugkeren uit Irak zijn gelegerd in maar twee van de vijftig staten: North Carolina, thuisbasis van de 82e Airborne Divisie, en Texas, met twee grote bases in Killeen en El Paso. Ze wonen daar op de basis met eigen winkels, scholen en uitgaansgelegenheden. De rest van de Verenigde Staten is geïsoleerd van de militaire wereld”, aldus Time. „Steeds minder Amerikanen zijn militair geweest of kennen iemand die militair is.”

Staff Sergeant Marc Basue uit Killeen kwam vorige maand terug van een missie in Irak. Het was zijn vierde. Het effect op zijn gezin is merkbaar. „Je leeft in twee totaal verschillende werelden. Iemand die niet in Irak is geweest, kan er niet over meepraten.”

Basue moest iedere keer weer wennen aan zijn eigen land. „Auto voor de deur, geld uit de automaat, volop keuze in de supermarkt; we zijn rijk gezegend.” Maar ook: „Ontevreden als de televisie het even niet doet. Terwijl daar de mensen niet eens weten of ze morgen kunnen eten. Waar hebben we het over?”

Hoewel Basue er zelf niet over wil vertellen, moet hij traumatische ervaringen hebben gehad, zegt zijn vrouw. „Sommigen van die jongens verloren dierbare vrienden, collega’s werden voor hun ogen opgeblazen.” Om militairen en hun omgeving signalen te leren herkennen is het Warrior Stress Reset Program opgezet. „Je leert hoe de reacties op oorlogservaringen zijn.”

Complex

Luitenant-generaal b.d. Russel Honore bracht de laatste jaren van de vorige eeuw door in Fort Hood. Hij noemt de terugkeer van Amerikaanse militairen uit Irak en Afghanistan „een complexe situatie.” In feite is het tienjarige verblijf in het Midden-Oosten nieuw voor de krijgsmacht van de VS. „We zijn nog nooit eerder zo lang in oorlog geweest.”

Amerikaanse soldaten gingen destijds voor twaalf maanden naar Vietnam, tijdens de Tweede Wereldoorlog verlieten ze hun land voor onbepaalde tijd. Naar Irak en Afghanistan ging het heen en weer: uitgezonden voor zes, negen of twaalf maanden, thuis, uitgezonden en weer thuis en soms weer uitgezonden. Legerpsychologen noemen dit funest voor de militair en zijn familie. „Het brengt veel stress met zich mee”, aldus generaal Honore.

Volgens de groep Veterans for Common Sense klopten 700.000 Irak- en Afghanistanveteranen aan bij hun huisarts en heeft meer dan de helft van hen psychische problemen. Alleen al in Fort Hood beroofden 22 militairen zich dit jaar van het leven – een record.

Spierballen

Het geloof geeft houvast, merkt legerpredikant Charles Hoge. „God werkt, overal op de wereld. Hier in Texas, maar ook in Kandahar en Jalalabad.” Voor wie eenmaal teruggekeerd is van het front, biedt de kerk ook een sociaal vangnet. „Jonge kerels die zo veel maanden tussen hun soortgenoten met allemaal kort haar en dikke spierballen doorbrachten, vinden het een verademing om naar een kerk te gaan waar ze oudere mensen tegenkomen die hun eigen gebreken en problemen hebben. Die kerels willen dan vaak helpen, ze willen wat doen.”

Het klasje van sergeant Alphonso is klaar voor vandaag. Volgende week gaan ze verder met het integratieprogramma. En na hen zullen er nog duizenden collega’s volgen. De militairen lopen naar de immense parkeerplaats en stappen in hun auto’s en trucks. Op een ervan, een zwarte Ford F-150 pick-up, is met dikke witte letters een boodschap op de achterruit geplakt: ”I love you Daddy.”

Grootste basis ter wereld

Fort Hood is de grootste militaire basis ter wereld. Hij werd in 1942 gebouwd om antitankvoertuigen te testen. Er zijn verschillende eenheden van de US Army gevestigd met in totaal 40.000 militairen. Ruimte om te oefenen is er genoeg, de prairies in dit deel van Texas zijn onafzienbaar.

Fort Hood is ook voor veel Nederlandse militairen bekend terrein. De Koninklijke Luchtmacht heeft acht Apachehelikopters voor opleiding en training op Fort Hood gestationeerd. Vanaf medio 2012 komen daar drie Chinooktransporthelikopters bij. Ook de Luchtmobiele Brigade is geregeld te gast in Fort Hood.

In november 2009 kwam de basis wereldwijd in het nieuws toen een 39-jarige legerpsychiater om zich heen begon te schieten met een machinegeweer en een pistool. Majoor Nidal Malik Hasan –niet getrouwd, geen kinderen– doodde dertien personen en verwondde dertig anderen. Bij zijn arrestatie werd hij neergeschoten en raakte gedeeltelijk verlamd. Volgens familieleden had de schutter grote moeite met zijn aanstaande uitzending naar Afghanistan.

De schietpartij veroorzaakte destijds een golf van ontzetting in de Verenigde Staten. President Barack Obama besloot dat de vlaggen van overheidsgebouwen halfstok moesten hangen en woonde enkele dagen later met zijn vrouw een herdenkingsceremonie op de basis in Texas bij.