De ontslagen vallen wereldwijd, aldus het bedrijf woensdagochtend bij de presentatie van de resultaten over het tweede kwartaal. In Europa vervallen 400 banen. Het is nog niet duidelijk wat de gevolgen in Nederland zijn. ASML snoeit 11 procent van het personeelsbestand.

In het tweede kwartaal leed het bedrijf een nettoverlies van 64 miljoen euro. Een jaar eerder maakte ASML in dezelfde drie maanden nog een bescheiden winst van 9,5 miljoen euro. Het bedrijf richt zich sinds vorig jaar op lithografiesystemen. Dat zijn machines die patronen maken op de ronde schijven (’wafers’), waaruit uiteindelijk de chips worden gesneden.

ASML verkocht in het tweede kwartaal 28 nieuwe en 13 opgeknapte systemen. De omzet daalde in vergelijking met een jaar eerder sterk van 609 miljoen naar 329 miljoen euro. De orderportefeuille blijkt slechter gevuld dan een kwartaal eerder. ASML had eind juni nog 62 systemen in de wacht. Eind maart waren dat er 87. Het bedrijf zegt dat 90 procent van zijn opdrachten in 2003 vervuld wordt.

Het verlies was iets hoger dan analisten hadden verwacht. Ook de orderportefeuille en het aantal verkochte nieuwe systemen voldeden niet aan hun verwachtingen.

Bijna eenderde van de bedrijven vreest dit jaar werknemers gedwongen te moeten ontslaan. Werkgevers zijn in deze economisch moeilijke tijden druk doende met bezuinigen en snijden in de arbeidsvoorwaarden van hun personeel om stijgende loonkosten op te vangen.

Schraalhans wordt werkgever, zo blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek van het adviesbureau Ernst & Young onder bijna 300 bedrijven met meer dan 50 werknemers. De lonen stijgen weliswaar bij driekwart van de ondernemingen met minstens 2 procent, de secundaire arbeidsvoorwaarden worden flink versoberd.

De regeling waar het meest op wordt afgeknepen, is het pensioen. Daarna beknibbelen werkgevers op de auto van de zaak: „Werknemers krijgen een kleinere auto of moeten meer zelf bijbetalen”, aldus arbeidsvoorwaardendeskundige Marcel de Vreede van Ernst & Young.

In de topdrie van versoberingsacties staan ook lagere bonussen. Het minst vaak schrappen werkgevers in zaken als studiekosten of pc-privé. Die bezuinigingen leveren volgens Ernst & Young ook amper iets op.

Uit het onderzoek blijkt verder dat de meeste werkgevers niets hebben gedaan tegen de nadelige belastingmaatregelen voor werknemers. Personeel ging er op 1 januari maximaal 735 euro per jaar op achteruit door het beperken van spaarloon, afschaffen van premiespaarregeling en het vervallen van de belastingvrije feestdagenuitkering.

Voor de meeste werkgevers is dit een flink voordeel: ze hoeven minder belasting te betalen over bijvoorbeeld het spaarloon. Slechts een minderheid besteedde het voordeel aan de werknemers: 31 procent repareerde het afschaffen van het premiesparen, 38 procent deed dat voor de feestdagenuitkering.