De afgelopen decennia zijn er ontwikkelingen in wetenschap en techniek geweest die hun weerga niet kennen. De mens ging de ruimte in; televisie, computer en internet kwamen; we worden steeds ouder; er is welvaart als nooit tevoren. Mede hierdoor meent de mens alles in eigen hand te hebben. Wat vandaag niet kan, zal morgen mogelijk zijn.

Niet los hiervan wordt door talloze denkers en schrijvers gesteld dat het primitief en naïef is nog in een God achter de werkelijkheid te geloven. Recent verscheen er een nieuw boek van de bekende atheïst Richard Dawkins voor kinderen, waarin hij zijn bekende ‘blijde boodschap’ in woord en beeld uiteenzet. Ik heb het niet gelezen, maar doorgebladerd en geconstateerd dat hij doorhamert op hetzelfde aambeeld, dat wij uit niets meer dan materie bestaan.

Onlangs publiceerde hersen­onderzoeker Dick Swaab zijn boek ”Wij zijn ons brein”, waarin hij betoogt dat de geest niet bestaat en een menselijk construct is. In die mening staat hij niet alleen. Er verscheen een lawine van geschriften over hersenen en bewustzijn, gebaseerd op wijsgerige denkbeelden die teruggaan tot op Plato. De gepopulariseerde aanval van Swaab op het bestaan van de geest blijkt een bestseller te zijn. Diezelfde belangstelling voor menselijk bewustzijn geldt ook het boek ”Eindeloos bewustzijn” van Pim van Lommel, die dit onderwerp van een totaal andere kant belicht.

Intussen werden en worden er gelukkig ook boeken geproduceerd die een ander geluid laten horen. Ik denk aan schrijvers als C. S. Lewis, Alister McGrath en Tim Keller en in Nederland Cees Dekker, Martine van Veelen en hun medeauteurs. Het valt op dat deze tegengeluiden in atheïstische kring worden doodgezwegen. Immers, men is daaraan ontgroeid en weet beter. De oprisping van de beweging ”intelligent design” werd in de kiem gesmoord.

Hier en daar was er ook sprake van capitulatie voor de vele aanvallen vanbuiten. Ik ben ervan overtuigd dat dit alles invloed heeft op de afkalving van de kerken. Niet alleen de welvaart, maar vooral wat wetenschappers beweren zorgt ervoor dat men vraagtekens is gaan zetten bij de betrouwbaarheid van de Bijbel en het geloof in Jezus Christus als de Zoon van God. Wat zou je ook met Zijn uitroep „Vader in Uw handen beveel Ik Mijn geest”, als de menselijke geest een construct is? Wat zou je ook met Jezus als de tweede Adam als de mens een geëvolueerd zoogdier is? Wat zou je ook met de schepping van het leven als alles kan worden teruggevoerd tot materie?

Is mijn wereldbeeld door alles wat ik noemde –en er is veel meer!– veranderd? Daarop is het antwoord ja, maar daarmee is niet alles gezegd.

Ik begin met de ontdekkingen van de wetenschap. Veel christenen worden onrustig als zij horen van een big bang, waarmee de kosmos zou zijn begonnen. Maar vergeet dan niet dat er bij ongelovigen van nog veel grotere onrust sprake is als zij er niet omheen kunnen dat het heelal een begin had. Dat houdt immers in dat iets of iemand de kosmos in gang zette. Overigens probeert men daar onderuit te komen door te speculeren dat er vele universa parallel bestaan.

Nog iets. Het is heel vervelend voor evolutionisten dat er niet ook maar de minste verklaring bestaat voor hoe het leven ooit begon. Het beste wat men kan bedenken is dat er ‘kiemen’ van leven van elders in de kosmos op aarde kwamen. Maar hoe ontstonden die kiemen dan?

Trouwens: hoe kan materie in staat zijn tot zelfreflectie en crea­ti­viteit? Waarom is de mens als enige wezen te midden van tientallen miljoenen andere schepsels daartoe in staat?

En ten slotte –maar er is veel en veel meer te noemen– waar komt die orde in de schepping vandaan en die schitterende natuurwetten waardoor onze werkelijkheid in stand wordt gehouden? Einstein kwam er niet uit.

Mond

Een ander antwoord ontleen ik aan het boek Job. Zijn vrienden nodigen Job uit God maar vaarwel te zeggen. Bij zo veel lijden wil je toch niet meer in God geloven? Dan doet Job het enige wat hem nog rest: hij wendt zich tot God Zelf.

God antwoordt. „Hoor dit aan, Job! Blijf staan en let op de wonderen van God” (Job 37:14). „Waar was je toen Ik de aarde grondvestte? Maak het bekend als je echt inzicht hebt” (38:4). God gaat daarna uitvoerig in op Zijn werken in de schepping. Hij vertelt over aarde en zee, hemel en sterren, jonge leeuwen en raven – en nog veel meer. Job legt de hand op zijn mond. „Alleen door het luisteren met het oor had ik U gehoord, maar nu heeft mijn oog U gezien” (42:5).

Wat had Job dan gezien? Alles wat God in Zijn schepping tot stand had gebracht. En voor ons is dat oneindig veel meer. Wat God deed, was de ogen van Job bewust openen voor wat hij al eerder had gezien. Is er enig ander schepsel in de werkelijkheid waar God een dergelijk gesprek mee zou kunnen voeren? De mens geen bewustzijn? Wat naïef! Geest uit materie? Ik leg met Job liever de hand op mijn mond.

Is mijn wereldbeeld veranderd? Ja. Sterker dan toen ik studeerde, ben ik mij met Job bewust geworden van Gods majesteit in de micro- en de macrokosmos. Vooral troost mij de gedachte dat Jezus vanaf het begin daarbij betrokken was (Joh. 8:58).

De auteur is emeritus hoogleraar medische informatica en oud-rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam. 
Reageren? goedbekeken@refdag.nl