Koningin Beatrix opende dinsdag de tentoonstelling van de schetsen, die normaal gesproken in de kerkkluis liggen. Daar worden ze bewaard in roestvrijstalen bussen die zo zijn geconstrueerd dat het kwetsbare papier de randen niet raakt.

Dat de werktekeningen vier eeuwen bewaard zijn gebleven, is uitzonderlijk, zei Gerard van Nieuwpoort van de restauratiecommissie dinsdag. „Dit is van geen enkele kerk in de wereld bekend.” De schetsen werden gemaakt op dezelfde schaal als het glas-in-loodraam, van 5 tot in sommige gevallen 22 meter lang. Daarmee staan ze volgens museumgoudA bekend als de grootste ontwerptekeningen ter wereld.

Ze zijn vooral van de hand van glasschilder Dirck Crabeth (ca. 1510-1572), die destijds gold als de beste glaskunstenaar in het land.

De uit 1552 daterende Sint-Janskerk heeft in totaal 72 glas-in-loodramen, die als bijnaam de ’Goudse Glazen’ meekregen. De kerk bevat de helft van al het 16e-eeuwse glas dat in Nederland aanwezig is. Van 40 ramen zijn de werktekeningen bewaard gebleven. Vanwege hun langdurig verscholen bestaan werden de schetsen bestempeld als ’het geheim van Gouda’.

De ontwerpen bleken in de loop der tijd te zijn aangetast, onder meer door inktvraat, vlekken en scheurvorming. Al eind vorige eeuw begon de restauratie van enkele tekeningen, maar in 2003 besloot de Sint-Janskerk tot een grondige opknapbeurt van alle schetsen. De benodigde 1,2 miljoen euro bracht de kerk zelf bijeen.

Het publiek krijgt tot en met 9 april voorlopig de laatste gelegenheid een selectie te bekijken in museumgoudA. Daarna verdwijnen ze weer in de kerkkluis.