Een bonte variëteit aan religieuze gebouwen opent zich voor de bezoeker. Men kan ongedwongen in- en uitlopen en het seculiere met het religieuze afwisselen, hoewel het permanente miniatuurpark zelf ook heel wat kerkgebouwen bezit. Turken laten zich op de expositie graag fotograferen bij de maquette van de Aya Sofia uit Istanbul.

Het thema ”Heilige huisjes” komt niet voort uit een negatieve benadering van de kerk, zegt drs. P. J. W. Verdaasdonk, directeur van Madurodam, desgevraagd. „Het gaat om gebouwen met een religieuze bestemming. En dus zijn die gebouwen heilig. De ondertoon van het motto wil juist respect uitdrukken omdat het gaat over religie en spiritualiteit. We willen overdragen hoe religie in de bouwkunst tot uiting komt. Verder is alles hier in miniatuur. De term is dus echt des Madurodams.”

De keuze voor deze expositie is ook niet gemaakt om in te spelen op religie als nieuwe trend, zegt Verdaasdonk. De directeur komt via een overkoepelende organisatie regelmatig zijn collega’s van over de grenzen tegen. Hij is een voorstander van samenwerking met andere miniatuurparken, zoals met Rügen-Park uit Gingst (Duitsland). Dit park heeft ook enkele maquettes beschikbaar gesteld. De andere parken die hun medewerking aan de expositie hebben verleend, zijn Klein-Erzgebirge (Duitsland), Minimundus (Oostenrijk), Italia in Miniatura (Italië) en Mini-born (Duitsland).

Wie de in totaal vijftien tentoongestelde kerken bekijkt (tot 30 september te bezichtigen), raakt onder de indruk van het werk dat erin zit. Waren de oorspronkelijke gebouwen het resultaat van soms tientallen jaren noeste arbeid, bij de maquettes wordt de bouwtijd in uren vermeld.

Topper in dit opzicht is de Aya Sofia uit Istanbul, waar 5100 uur aan gewerkt is. De basiliek was de moederkerk van het Byzantijnse Rijk, maar toen Constantinopel in 1453 onder Turks bewind kwam, werd de kerk omgebouwd tot moskee. In 1953 veranderde Mustafa Kemal Atatürk het gebouw in een museum. Het ook in miniatuur reusachtig ogende gebouw is erg populair bij de Turkse bezoekers.

Italianen laten zich graag fotograferen bij Italiaanse bouwwerken. Dat is vooral de bekende Santa Maria del Fiore in Florence. Aan dit gebouw was honderden jaren gewerkt, totdat het in de negentiende eeuw eindelijk voltooid werd. Een ander bekend Italiaans gebouw is de glanzende basiliek van Trani.

Uit Duitsland komen diverse miniaturen, bijvoorbeeld de kerk van Seiffen, een achtkantige barokkerk, alom beschouwd als de bekendste kerk van het Ertsgebergte.

Naast kerken uit Grossrückerswalde, Altefähr en Königssee is er ook een maquette van de bekende Frauenkriche in Dresden opgesteld. Op 19 februari 1945 stortte de kerk in als gevolg van bombardementen. Op grond van oude bouwtekeningen wordt de kerk momenteel hersteld, een project dat in 2006 voltooid moet zijn.

De tentoonstelling laat vooral de bekendste religieuze gebouwen uit de wereld zien. Daartoe behoort onvermijdelijk de Notre Dame in Parijs en de Basiliuskathedraal in Moskou. Iets minder bekend zijn de Matthiaskerk te Boedapest en de Noorse ”staatskerk van Wang” uit Karpacz (Polen).

Die kerk uit Wang is trouwens een prachtig staaltje van Scandinavische houtbouwkunst. De kerk werd rond de overgang van de 12e naar de 13e eeuw gebouwd in het zuiden van Noorwegen. In de negentiende eeuw werd de kerk te klein voor het Noorse plaatsje Vang en kwam het gebouw in het bezit van de Pruisische koning Frederik Wilhelm IV. De letter V was onbekend in Pruisen, zodat men koos voor de naam Wang. Het gebouw werd gedemonteerd en in 1842 in het Reuzengebergte herbouwd.

Religie wordt in Madurodam zeer breed opgevat. Er staat een Zeustempel met een uit goud en ivoor vervaardigd cultusbeeld van Zeus. Het originele beeld van Zeus is ongeveer zeven keer zo groot als een mens, wat in de verhoudingen op de expositie goed te zien is.

Verder staat de spierwitte Taj Mahal opgesteld, die de Indiase mogul Sjah Jahan in 1631 bouwde als aandenken van zijn overleden lievelingsvrouw. Het 73 meter hoge mausoleum, met zijn uivormige reuzenkoepel, is in werkelijkheid gemaakt van wit marmer met duizenden ingelegde edel- en halfedelstenen. Het door vier 41 meter hoge, spitse minaretten geflankeerd gebouw geldt als een perfect voorbeeld van islamitische bouwkunst.

Verdaasdonk vat het woord ”heilig” breed op. „Onder het hoofdstuk van religie en spiritualiteit vallen zowel de Taj Mahal -die gebouwd is vanwege verering van een vrouw- als de tempel van Zeus, evengoed een kerk als een moskee. We willen de mensen via deze expositie een moment van inkeer bieden. Mensen zijn in deze tijd onzeker geworden door economische en politieke factoren en richten hun blik daardoor naar boven. Wij stellen ons in Madurodam neutraal op en willen niet de richting aangeven, maar slechts tot bezinning brengen. Mensen reageren tot nu toe erg enthousiast.”

Kenmerkend voor de expositie in Madurodam is de wens tot verbreding van de kennis van de cultuur, aldus Verdaasdonk. Madurodam kent geen internationale gebouwen, zoals zijn ’collega’ in Brussel, maar religie hoort wel degelijk bij de cultuur, zegt Verdaasdonk.

„Moskeeën ontbreken nog in het huidige miniatuurpark, maar we maken daar nog werk van”, zegt de directeur. „De islam is inmiddels een integraal onderdeel van de Nederlandse cultuur. Het probleem is echter dat, als we een bepaalde moskee plaatsen, wij de ene groep moslims tevreden stemmen en de andere groep niet. Misschien dat we de grootste moskee nemen, of de moskee die de meeste moslims vertegenwoordigt. Deze expositie past wat ons betreft precies in de doelstelling van Madurodam, om tot een brede uitwisseling van kennis en cultuur te komen. Als we elkaar meer zien, meer ontmoeten, gaan we elkaar wellicht ook beter begrijpen.”