Catecheet ziet zichzelf terug op videobeeld
BILTHOVEN – Veel catecheten vinden het moeilijk om op een goede manier met de jeugd om te gaan. „Videobegeleiding kan hen helpen om het beter te doen”, stelt Wout Schonewille, stafmedewerker van de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB).
Samen met Herman van Beek uit Barendrecht, opleider vanuit het collectief Video Interactie Begeleiding (VIB), legt Schonewille uit waarom.
Van Beek laat twee minuten zien uit een video van een catechese-uur in Hasselt. Catecheet Maarten Post en zo’n tien jongeren voeren een gesprek over zonde. Na die twee minuten zoomt de videotrainer in op een aantal momenten. „Kijk”, zegt hij, „je kunt aan de glimlach op de gezichten van die knul en van dat meisje zien dat er sprake is van een veilige omgeving. Dat is belangrijk voor een dergelijk samenzijn.” In een volgend shot wijst hij op de betrokkenheid van de catechisanten en op de uitnodigende open vragen van de catecheet. „Uit deze microanalyse is meestal een algemeen patroon te halen, waar de catecheet wat aan heeft”, stelt Van Beek.
Van Beek werkt al langer met videobegeleiding in het onderwijs. Incidenteel trainde hij pastoraal werkers. Sinds de HGJB twee jaar geleden de methode omarmde, is videobegeleiding bij catechese in opmars.
Schonewille: „Prof. dr. W. Verboom heeft in 2002 alarm geslagen over de catechese. De HGJB heeft dit signaal opgepakt en is begonnen met een inhoudelijke analyse van het catechesemateriaal. Dat heeft geresulteerd in een aantal nieuwe methoden. Vervolgens heeft de jeugdbond zich beziggehouden met het opleiden van gemeenteleden die als mentor catechese geven. Nu is er meer aandacht voor de manier van overdracht. Die is heel belangrijk. Catecheten kunnen waardevolle dingen vertellen, maar het verhaal moet wel landen bij de jeugd. De opleidingen besteden doorgaans te weinig aandacht aan de praktijk van de catechese, met als gevolg dat catecheten voor hun gevoel in het diepe worden gegooid. Sinds enkele jaren train ik HGJB-catecheten door middel van de videocoaching.”
Is het confronterend voor catecheten om hun fouten terug te zien?
Schonewille: „Dat kan het snel worden. Het is niet moeilijk om hun hun zwakke plekken te laten zien, maar dat doen we niet. De insteek is niet wat ze fout doen, maar juist welke sterke kanten er te zien zijn. We hopen dat ze die meer zullen uitbuiten, waardoor er minder nadruk komt te liggen op de zwakke kanten. Blijven steken in de eigen valkuilen is funest.”
Van Beek: „Ik wil mensen positief stimuleren, zonder uit te gaan van een positief mensbeeld. De Heere Jezus sprak de mensen ook aan op hun sterke kant. Hij zegt in Mattheüs 7: „Indien dan gij, die boos zijt, weet uw kinderen goede gaven te geven, hoeveel te meer zal uw Vader, Die in de hemelen is, goede gaven geven degenen die ze van Hem bidden.”
Hoe reageren catecheten?
Schonewille: „Ze zijn vaak verrast als ze zichzelf bezig zien omdat ze met een negatieve bril naar zichzelf kijken. We laten de catecheet zelf dingen ontdekken. Als we dan vertellen wat er goed ging, krijgen ze handvatten om die talenten uit te bouwen. Dat kan gaan over het bedanken van jongeren voor hun openheid, het maken van oogcontact met de groep, het ingaan op gewenst of ongewenst gedrag, de manier van spreken, het stellen van goede vragen.”
Wat gebeurt er met het beeldmateriaal?
Van Beek: „In principe zijn de videobeelden alleen bestemd voor de coach en de catecheet en zijn ze niet bedoeld om in een groep te bespreken. Na toestemming van betrokkenen is het bespreken van een catechese-uur aan de hand van video’s in een groep wel mogelijk. Het kan het zelfvertrouwen van een catecheseteam vergroten.”
Is videotraining ook bruikbaar voor predikanten?
Schonewille: „Jazeker, qua didactiek en overdracht valt er nog een wereld te winnen. Juist zo’n geweldige boodschap verdient kwaliteit als het gaat om de overdracht. Tijdens jongerendiensten heb ik collega-jeugdwerkers gecoacht en dat zou ook kunnen bij predikanten.”
Van Beek: „Filmopnamen bij predikanten in opleiding kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden tijdens eens intervisiebijeenkomsten, waarbij een predikant in opleiding een video-opname van een preek bespreekt met een groepje medestudenten, zodat de privacy verzekerd is.”
Tijdens het symposium ”Woord en werkelijkheid. Een zoektocht naar een integrale benadering van de eredienst” van de HGJB (24 november, Sionskerk Houten) verzorgt Van Beek een workshop over VIB voor predikanten.
