De generale synode van de Protestantse Kerk ging zaterdag in Lunteren unaniem akkoord met de notitie ”Het ambt na een tuchtmaatregel”, die op enkele punten wordt aangepast. Daarin staat onder meer dat predikanten die minderjarigen misbruikt hebben of twee keer veroordeeld zijn voor seksueel misbruik uit het ambt ontzet moeten worden.

Tijdens de bespreking van de notitie zei ouderling S. Hiebsch (Amsterdam) dat een predikant die zich schuldig maakt aan seksueel misbruik in pastorale relaties, niet langer in het ambt mag staan. „Een uitgestoken hand naar de dader is belangrijk. Als persoon, ja, maar niet als ambtsdrager. Wat voor een veroordeelde leerkracht geldt, zou op zijn minst ook voor een veroordeelde ambtsdrager moeten gelden.”

Ds. A. H. Wöhle (Amsterdam) legde de vinger bij het voorstel om een dader van seksueel misbruik binnen een maand een schuldverklaring te laten afleggen. „Dit is veel te snel. Daders hebben langere tijd nodig om inzicht te krijgen in hun schuld. Een vrome en kwetsbare schuldbelijdenis is gauw gedaan,” Hij pleitte voor het concreet benoemen van schuld. „En daar horen details bij.”

Ouderling A. S. Flikweert (Zierikzee) vindt dat er een aanklager moet komen die een zaak van seksueel misbruik aanhangig maakt. „Dan hoeft het slachtoffer dat niet te doen.” Hij is blij dat het rapport uitspreekt dat de kerk zich moet voegen naar een eventuele uitspraak van de burgerlijke rechter. „Dan kunnen we het als kerk niet maken anders te beslissen.”

Dat de notitie het woord slachtoffer vermijdt, vindt ds. H. K. Olde Scheper-van der Weide (Oosternijkerk) vreemd. „Het min of meer neutrale woord ”getroffene” dat wel wordt gebruikt, doet geen recht aan de pijn en de impact van de ontstane situatie.”

Ook ouderling Hiebsch spreekt liever over slachtoffers. „Je kunt getroffen worden door de bliksem, maar seksueel misbruik is niet zomaar iets dat je treft.”

Diaken C. J. Dam uit Vlaardingen vroeg meer aandacht voor daders van seksueel misbruik. Die blijven volgens haar buiten beeld in de notitie. „Er is verplichte werkbegeleiding, maar pastorale bijstand wordt niet genoemd. Een dader is meer dan zijn daad. Hij is en blijft onze broeder, en heeft als zodanig recht op onze zorg.”

De opsteller van het rapport, dr. H. G. Dane, antwoordde dat het juist niet de bedoeling is om de dader aan zijn lot over te laten. „De dader valt niet samen met zijn daad. Het is de taak van de kerk om de predikant of kerkelijk werker te helpen om het ambt, waartoe hij geroepen is, te kunnen blijven vervullen. Dat is de intentie van het rapport.”

Dr. Dane zegde toe dat daders die pastorale bijstand wensen, terecht kunnen bij het generaal college voor de visitatie. Ook zullen dossiers over veroordelingen inzake seksueel misbruik niet „onbeperkt” worden bewaard, zoals in de notitie staat.

Is een dader van seksueel misbruik nog geschikt voor het ambt? „Ik zou dat niet zo absoluut willen stellen”, zei dr. Dane. „Dan zou er geen onderscheid meer zijn tussen verschillende daden van seksueel misbruik. Het is aan het college van opzicht om dat te wegen. De kerk kan dan vervolgens met de dader in gesprek gaan: Bent u wel geschikt voor het ambt?”

Ouderling Hiebsch: „Willen wij wel een kerk zijn die een dader een tweede kans geeft, en zo nieuwe slachtoffers kan maken?”

Dr. A. J. Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk, zei dat de geschiktheidscommissie „streng en rechtvaardig” haar werk moet doen en goed moet kijken of een dader weer in de fout kan gaan. „Mocht dat onverhoopt toch dreigen te gebeuren, dan is duidelijk waar de uitgang is.”

Volgens dr. Dane is het „denkbaar” dat er in de kerk een aanklager komt die een zaak van seksueel misbruik aanhangig maakt. Ook wil hij best spreken over daders en „slachtoffers” van misbruik, maar „dan nadat er een uitspraak over een zaak heeft plaatsgevonden.”

De Protestantse Kerk heeft sinds 2006 een protocol over hoe om te gaan met seksueel misbruik binnen gemeenten. Beleid over predikanten of kerkelijk werkers die bijvoorbeeld zijn geschorst en nog in het ambt blijven, was er echter nog niet.

Ds. J.-G. Heetderks, woordvoerder van de Protestantse Kerk, zegt desgevraagd dat de synode in april een besluit neemt over de herbenoeming van dr. Plaisier als scriba. Synodeleden kunnen dit jaar nog bezwaar maken tegen de „voordracht”. Dr. Plaisier moet ook nog aangeven of hij beschikbaar is voor een nieuwe termijn.

Lees meer in ons dossier over de generale synode en bekijk hier livebeeld van de synodevergadering.