De uitkomsten zijn voor de liefhebber: het paneeltje moet vrijwel zeker deel zijn geweest van een groter geheel, want er heeft aan de rechterzijkant een duveltje, een zeventiende-eeuwse houten verbindingspen, ingezeten.

Daarnaast zijn op de scan donkere vlekken in de achtergrond van het schilderijtje te zien. Het was al bekend dat die achtergrond twee keer is geschilderd. De vlekken duiden volgens hoofd restauratie Jörn Wadum van het Mauritshuis mogelijk op beschadigingen van de eerste laag, die daarom kan zijn overgeschilderd. Mogelijk heeft er op het grotere geheel ook een voorstelling gestaan, al is dat er dan één geweest zonder veel kleur of details.

„Dit is al veel meer informatie dan ik had verwacht. Ik ben heel enthousiast”, aldus Wadum woensdag in het Meander-ziekenhuis in Amersfoort, waar de revolutionaire Computer Tomografie Scan Somaton Sensation 16 mocht worden gebruikt.

Wadum moet de scans nog nader bestuderen. Hij is vooral geïnteresseerd in de spijkers die boven en onder van achteren in het paneel zijn geslagen. De restaurator hoopt ooit de vraag te beantwoorden of Het Puttertje misschien nog als uithangbord heeft gediend.

Mogelijk dat de scan ook informatie kan opleveren die van belang is om enkele schilderijen al dan niet aan Fabritius te kunnen toeschrijven. Zo wil Wadum aan de weet komen welk eikenhout de schilder gebruikte.

De CT-scanner Somaton Sensation 16 is volgens radiologen een veel sneller en verfijnder systeem dan het gewone röntgenapparaat. De nieuwe methode heeft ook nog op de gewone röntgenfoto’s voor dat het door de zeventiende-eeuwse witte verf met lood kan heendringen. Bovendien hoeven er geen monstertjes uit de verflaag te worden genomen, zoals voor gewoon röntgenonderzoek nodig is.

De nieuwe scanner maakt maar liefst veertig plaatjes per seconde, dus een onderzoek is zó gebeurd. Mede daardoor kon Het Puttertje er woensdag in Amersfoort even tussendoor. Om geen echte patiënten te laten wachten, werkte het ziekenhuispersoneel tussen de middag door en zou het ook ’s avonds een paar overuren maken.

Het ligt niet in de lijn der verwachting dat er veel meer kunstwerken in de onderzoekskamer belanden. Het ziekenhuis maakte vooralsnog een uitzondering, omdat Siemens zowel de leverancier is van het apparaat als de sponsor van het Mauritshuis.

Het Puttertje kon na onderzoek naar huis. Volgend jaar maakt het werk deel uit van de eerste overzichtstentoonstelling van Fabritius. Die zal nog geen twintig schilderijen omvatten, want de kunstenaar stierf al op 32-jarige leeftijd bij de ontploffing van het Delftse kruitmagazijn in 1654. Deskundigen vermoeden dat de leerling van Rembrandt anders wel eens heel beroemd had kunnen worden.