Van Wieringen: Bijbelse theologie is veelkleurig palet
ZOETERMEER – Bij Bijbelse theologie kun je vele kanten op. Laat de verschillende visies op de Bijbel gewoon naast elkaar staan, zodat de lezer een verantwoorde keuze kan maken, stelt dr. Archibald van Wieringen.
Hij is redacteur van het boek ”De Bijbel theologisch. Hoofdlijnen en thema’s” (uitg. Meinema, Zoetermeer), dat gisteren in Utrecht werd gepresenteerd. Dr. Van Wieringen is universitair hoofddocent Oude Testament aan de Universiteit van Tilburg. Samen met de oudtestamenticus prof. dr. K. Spronk (Protestantse Theologische Universiteit) redigeerde hij de bundel.
Het boek ”De Bijbel theologisch” is de afsluiting van een serie die in 2003 startte en bestaat uit de delen ”De Bijbel literair”, ”De Bijbel spiritueel”, ”De Bijbel vertaald” en ”De Bijbel cultureel”. „Het is een serie die vooral praktische informatie over de Bijbel wil geven op een hoog hbo-niveau”, zegt Van Wieringen. „Zij wil goed leesbaar zijn en recente inzichten verwerken in de verschillende vakgebieden.”
Het nieuwe boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel worden de theologische grondlijnen van de Bijbelboeken of clusters van Bijbelboeken in kaart gebracht, het tweede deel bevat negentien thema’s die opkomen vanuit het lezen van de Bijbel zelf. Onderwerpen zijn onder meer bevrijding, dood en leven na de dood, gebed, Godsbeeld, mensbeeld, schepping, seksualiteit, verbond, enzovoorts.
De inleiders benadrukken dat de Bijbel geen systematisch uitgewerkte traktaatleer over God geeft, maar wel vol verhalen over de relatie tussen God en de mensen staat. Onder invloed van de verlichting is de Bijbel geen gezaghebbende bron meer die samenviel met de kerkelijke leer. Lange tijd maakte men nog een onderscheid tussen een Bijbelse theologie die historisch van aard moest zijn, en een dogmatische theologie die onderscheid maakte tussen tijdelijke en eeuwige waarheden.
Thans is een dergelijke tweedeling te simpel, stellen de inleiders. De ‘bevrijding’ uit de kaders van de dogmatiek is een belangrijke stap geweest op weg naar een zelfstandige Bijbelse theologie. „De Bijbel is meer dan een verzameling van bewijsplaatsen voor de christelijke dogmatiek.” De auteurs kiezen niet voor een historische reconstructie van teksten, maar belichten de tekst zoals die thans voor de lezer ligt.
De auteurs komen uit de brede kring van het rooms-katholicisme, protestantisme en jodendom. Binnen het protestantisme zijn ook de kleine reformatorische opleidingen vertegenwoordigd in Kampen vrijgemaakt (prof. Rob van Houwelingen en dr. Melle Oosterhuis). Ook orthodox-protestantse standpun- ten komen aan bod, zoals in de bijdrage over Ezechiël van Brenda Kronemeijer-Heyink, naast meer liberale standpunten.
Zijn die tegenstrijdige standpunten niet verwarrend, zoals Jezus als God of Jezus als iemand die slechts een goddelijke status toegekend wordt?
„Laat de verschillende standpunten gewoon naast elkaar staan, want zo neemt de lezer kennis van de veelkleurigheid van het Bijbels getuigenis en van de wijze hoe huidige theologen over de Bijbel nadenken. Zo stelt dr. Patrick Chatelion Counet expliciet dat de goddelijke natuur van Jezus al in de oudste getuigenissen aanwezig was, maar sommigen hebben daar een andere mening over. De lezer moet zelf een verantwoorde keuze kunnen maken, dat wilden wij zelf als redactie niet voor de lezer doen.”