Wat te denken van een kikker met een puntneus die omhooggaat staan als hij kwaakt? Hij draagt inmiddels de toepasselijke naam Pinokkiokikker. Of de afgrijselijke tiranbloedzuigerkoning, die zich een weg zaagt door zacht lichaamsweefsel op zoek naar vers bloed? Minstens zo opvallend is de pannenkoekvleermuisvis, die op zijn vinnen lijkt te lopen.

De meeste van deze dieren werden ontdekt terwijl wetenschappers van over de hele wereld op zoek waren naar gevolgen van de klimaatverandering.

Het einde van de lijst van nieuwe diersoorten is nog niet in zicht. „Een mensenleven is te kort om ze allemaal te kunnen ontdekken”, verzuchten de biologen van de Arizona State University in hun begeleidend schrijven.

1. Pannenkoekvleermuisvis

Op nummer 1 staat de pannenkoekvleermuisvis (Halieutichthys aculeatus), die net voor de olieramp met de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico werd ontdekt. Hoeveel hij heeft geleden van het drama is overigens niet bekend. De platvis heeft een pannenkoekvorm met allerlei stekels en uitstulpingen. Hij leeft in een subtropische, zandige omgeving in de buurt van koraalriffen op een diepte van 45 tot 820 meter. Prosanta Chakrabarty, een van de ontdekkers en hoofddocent biologie aan de Louisiana State University, toonde zich verrast toen hij zag dat het dier op zijn vinnen leek te kunnen lopen.

2. Darwins boomschorsspin

In Madagaskar ontdekten wetenschappers in het Nationaal Park Andasibe-Mantadia Darwins boomschorsspin (Caerostris darwini). De spinnetjes van 6 tot 18 millimeter lang weven de grootste webben ter wereld: met 25 meter doorsnede halen ze de lengte van een gelede stadsbus. Ze overspannen daarmee rivieren, meertjes en stroompjes, „unieke plaatsen waar geen enkele andere spinnensoort zich kan vestigen”, volgens professor Ingi Agnarsson van de universiteit van Puerto Rico. Het bijzondere materiaal waarvan de spin de webben weeft, is tien keer zo sterk als kevlar, de sterkste kunststof ter wereld.

3. Goudgevlekte reuzenhagedis

De goudgevlekte reuzenhagedis (Varanus bitatawa), die ontdekt werd in het oerwoud Sierra Madre in de Filipijnen, is met zijn 2 meter lengte zo groot als een mens. Hij dankt zijn naam aan zijn gestreepte huid met goudkleurige vlekken. Wetenschappers stuitten op het dier toen ze leden van de Agtastam zagen lopen met een doodgeschoten exemplaar. „Toen ik het dier zag, wist ik dat het om iets bijzonders ging”, aldus Luke Welton, die afstudeerde op het dier aan de universiteit van Kansas. Het vredelievende dier leeft voornamelijk van fruit.

4. Raspende krekel

Een opvallend diertje is ook de raspende krekel (Paragryllacris combusta), die ontdekt werd door Sylvain Hugel van de universiteit van Straatsburg. Terwijl krekels gewoonlijk planten behoorlijk kaal kunnen vreten, blijkt deze soort uitermate vredelievend ten opzichte van het groen. Hij zorgt zelfs voor de bestuiving van een zeldzame orchidee op de Mascarenearchipel in de Indische Oceaan. En daarin is het diertje enig in zijn soort. Zijn naam dankt hij aan het raspende geluid dat hij maakt.

5. Walters duiker

In Togo, Benin en Nigeria ontdekten leden van een internationaal onderzoeksteam een niet eerder beschreven kleine antilopesoort, een zogenaamde duiker. Het beestje is iets groter dan een haas en weegt hooguit 6 kilogram. De inmiddels overleden professor Walter Verheyen van de universiteit van Antwerpen trof al eens een stukje van het dier als bushmeat op een lokale Afrikaanse markt. De onderzoekers besloten het beestje daarom naar hem te noemen: Walters duiker (Philantomba walteri). Het vlees van het duikertje is erg geliefd en wordt in Centraal- en West-Afrika gebruikt bij lokale rituelen.

6. Springende kakkerlak

Een van de meest verafschuwde dieren ter wereld is mogelijk wel de kakkerlak. De meeste kunnen alleen lopen, maar een nieuw ontdekte soort in het Zuid-Afrikaanse natuurreservaat Silvermine beschikt ook over het vermogen om meters ver te springen. De unieke kakkerlakkensoort Saltoblattella montistabularis heeft lange springpoten. Niet verwonderlijk dat ontdekker Mike Picker, hoogleraar biologie aan de universiteit van Kaapstad, aanvankelijk dacht dat hij met een sprinkhaan te maken had. „Het beestje toont op verrassende wijze de rijkdom van de schepping.”

7. Tiranbloedzuigerkoning

Uit het neusslijmvlies van een 9-jarig meisje uit Peru verwijderde onderzoeker Renzo Arauco-Brown de ”tiranbloedzuigerkoning” (Tyrannobdella rex). Het kind had het beestje opgedaan bij het baden in stroompjes rond de Amazone. De bloedzuiger heeft een lengte van maximaal 4 centimeter en onderscheidt zich van andere bloedzuigers door een kaak met tanden van 0,13 millimeter lang die hij gebruikt als een zaag. Daarmee baant het beestje zich een weg door ogen, vagina, dikke darm en urinebuizen van zoogdieren en mensen, aldus onderzoeker Mark Siddall van het American Museum of Natural History in New York. Om deze angstaanjagende gewoonte en zijn naar verhouding grote tanden werd het kleine beestje genoemd naar de roofdinosaurus Tyrannosaurus rex.

8. Chromodoris fentoni

Een visser van aquariumdieren haalde in de Golf van Mexico een opvallend gekleurde naaktslak naar boven. Aanvankelijk onderzochten wetenschappers van het wildonderzoekscentrum FWRI in het Russische Sint-Petersburg tot welk type de slak behoorde. „Het lukte ons echter niet om deze naaktslak te identificeren. We hielden er al rekening mee dat het een nieuwe soort zou kunnen zijn”, aldus Nancy Sheridan van het FWRI. Professor Angel Valdes, slakkendeskundige aan de technische universiteit van Californië, bevestigde dat de soort nog niet eerder wetenschappelijk was beschreven. De huisjesloze slak wordt maximaal 2,5 centimeter lang, heeft uitwendige kieuwen en leeft van algen.

9. Paarse octopus

De ”paarse octopus” is een van de elf nieuwe zeedieren die vorig jaar voor de kust van het Canadese Newfoundland op 3000 meter diepte werden aangetroffen.

Een team van Spaanse en Canadese biologen trof het beestje aan tijdens een twintig dagen durende expeditie waarbij ze het zeeleven in koudwaterkoraal in beeld probeerden te brengen. „Dit is echt spectaculair”, reageerde Ellen Kenchington, wetenschapper bij het Canadese ministerie van Visserij, op de website van nieuwszender CTV News. „Het verandert ons beeld van de diversiteit van het onderwaterleven behoorlijk.” Een wetenschappelijk naam heeft de paarse octopus nog niet.

10. Pinokkiokikker

De top tien besluit met de Pinokkiokikker, die nog geen wetenschappelijke naam heeft gekregen. Amfibieënexpert Paul Oliver van de universiteit van Adelaide trof het boomkikkertje aan in een afgelegen berggebied in Nieuw-Guinea. Het huisde er in de toppen van tropische woudreuzen. De boomkikker heeft een tot de verbeelding sprekende lange pinokkioneus. Wanneer een mannetje opgewonden kwaakt, wijst de punt omhoog. Is hij gekalmeerd, dan zakt de neus weer naar beneden. Of de vrouwtjes in de gaten hebben dat het mannetje ze wat op de mouw speldt, is niet bekend.