Een grote groep leraren in het voortgezet onderwijs is te spreken over zijn werk. De docenten werken hard en willen hun leerlingen goed onderwijs bieden.

Toch is een op de vijf leraren niet meer zo gemotiveerd als bij de start van hun loopbaan. Deze groep voelt zich minder betrokken bij het beroep en is niet tevreden over hoe zij ondersteund worden door hun leidinggevenden en collega’s. Deze leraren voelen zich niet gehoord en missen het gevoel deel uit te maken van een hecht team.

Let wel, het betreft hier niet enkel de oudere, ervaren leraar. Zowel beginnende als ervaren leraren behoren tot deze groep. Door de achteruitgang in motivatie en afname van betrokkenheid en tevredenheid liggen burn-outklachten op de loer.

Het is zeer reëel dat deze leraren op termijn een ander beroep zullen kiezen. Dat zou een groot probleem veroorzaken. De komende jaren wordt er in het voortgezet onderwijs immers een fors lerarentekort verwacht.

De rijksoverheid wil dit tekort tegengaan door resultaatgericht te werken en prestatiebeloningen voor leraren in te voeren. Verder wil de regering docenten behouden door de carrièremogelijkheden en professionalisering van leraren te verbeteren.

Leraren geven zelf echter aan dat zij ontwikkelmogelijkheden en resultaatgerichtheid minder van belang vinden dan de inhoud van het werk en de relatie met collega’s.

Zij zijn bij wijze van spreken al blij met een periodiek schouderklopje van hun leidinggevenden. Het gaat om de erkenning op de werkplek in woord en gedrag in plaats van om financiële prikkels of nog meer werk in de vorm van professionaliseringstaken.

Dit betekent concreet dat leidinggevenden moeten investeren in het inspireren en informeren van hun leraren en het uitdragen van een duidelijke visie. Houd in de gaten bij welke leraren de motivatie dreigt af te zakken en ga op tijd het gesprek aan om te onderzoeken hoe een leraar zich wél weer gemotiveerd kan voelen. Leidinggevenden moeten de mogelijkheden scheppen om een veilig en hecht team van leraren te vormen, waarbinnen gesproken kan worden over het hoe en het wat van het beroep.

De overheid wil inzetten op de zogenoemde ”peer review”, waarbij collega’s elkaar onderling van feedback voorzien. Wie kan mij echter verzekeren dat er geen onderlinge strijd zal gaan woeden om de prestatiebeloning voor de neus van een collega weg te kapen? Scholen hebben immers beperkte budgetten, ook het gebouw moet worden onderhouden en de prullenmand moet leeg. Voordat peer review op scholen een betrouwbare informatiebron kan zijn, moet er eerst een veilig klimaat heersen op school. Dit moet worden gefaciliteerd en uitgedragen door leidinggevenden. Immers, in een veilig klimaat luisteren leraren naar elkaar en ondersteunen ze elkaar.

De auteur werkt als postdoctoraal onderzoeker aan de universitaire lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen. Donderdag promoveert zij in Groningen op een onderzoek naar de arbeidsvreugde van docenten.