Het is lang geleden dat er in Israël zo veel eensgezindheid was als in de aanloop naar vorige week dinsdag, toen de door Palestijnse terroristen ontvoerde Israëlische soldaat Gilad Shalit na 1941 dagen gevangenschap naar huis terugkeerde.

Een overgrote meerderheid van de Israëlische bevolking steunde de beslissing van de regering-
Nethanyahu om in ruil voor Shalits vrijheid 1027 Palestijnse gevangenen –volgens Hamas samen verantwoordelijk voor ruim 550 Israëlische doden– vrij te laten. Een van de belangrijkste rabbijnen vergeleek de terugkeer van de inmiddels 25-jarige jongeman zowaar met de wederopstanding uit de dood.

Onder het motto van woorden uit het boek Jeremia –Jer. 31:16-17: Gods belofte aan Rachel dat haar kinderen „uit des vijands land wederkomen”– heeft een grote groep mensen zich jarenlang ingezet voor de terugkeer van Gilad Shalit. Onder de activisten bevonden zich religieuze en seculiere Israëliërs, Joden en Arabieren, volwassenen en kinderen.

Vele duizenden brieven zijn er de afgelopen jaren door Israëlische scholieren aan Gilad geschreven, niet minder ballonnen en tekeningen zijn door Israëlische kleuters opgelaten en getekend.

Een van de favoriete boeken van onze achtjarige zoon, die drie was toen Gilad Shalit werd ontvoerd, is een speciale, geïllustreerde uitgave van een verhaal dat Gilad jaren geleden op school schreef. Ik kan me uit de bijna twintig jaar dat ik in Israël woon geen groter gevoel van consensus herinneren, of het moet de afschuw zijn over de moord op premier Rabin in 1995.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen tegengeluiden te horen waren. Vooral de nabestaanden van slachtoffers van sommige van de vrijgelaten Palestijnen hebben protesten laten horen en tevergeefs geprobeerd de deal juridisch te blokkeren.

Een belangrijke rol in die protesten werd gespeeld door de familie Schijveschuurder, van Nederlandse komaf, nabestaanden van Mordechai (43), Tzira (41), Ra’aya (14), Avraham Yitzhak (4) en Hemda (2) Schijveschuurder, die tien jaar geleden bij een aanslag op een pizzarestaurant in Jeruzalem werden vermoord. Dochters Lea (11) en Chaya (8) raakten bij de aanslag gewond. In de Israëlische media hoorden en zagen we vooral de zoons Meir en Shvuel.

Behalve het gevoel van consensus zal mij vooral het gevoel van hoop en optimisme bijblijven, een gevoel dat het land bijna een week lang in zijn greep leek te hebben. De uitgesproken kritische journalist Gideon Levy (Ha’aretz) schreef dat de vrijlating van Shalit een korte onderbreking vormde van de „dans der wanhoop” waarin Israël zich al een tijd bevindt.

Vergeten waren heel even de kritiek op het sociaaleconomische beleid van de regering, de internationale isolatie van Israël, de Iraanse dreiging (al werd gesuggereerd dat die dreiging een rol heeft gespeeld bij de timing van de overeenkomst tussen Israël en Hamas), en wat al de Arabische winter wordt genoemd.

De thuiskomst van Gilad Shalit beheerste anderhalve week lang de krantenkoppen en uitzendingen op radio en televisie. Doordat het in Israël schoolvakantie was, werd er vorige week dinsdag door nog meer Israëli’s televisie gekeken dan bij andere historische gebeurtenissen.

Wij deden ’s morgens om zes uur –toen de uitzendingen begonnen– ook de televisie aan, en hebben urenlang zitten kijken. Er was zelfs ruimte voor een vrolijke noot. Een van de verslaggevers zei dat de verhoudingen met Turkije blijkbaar weer hersteld waren: de flessen water die door een woordvoerder van het Israëlische leger werden uitgereikt aan de aanwezige journalisten waren ”made in Turkey”.

Ik heb de indruk dat de feestelijke thuiskomst van de Palestijnse gevangenen minder media-aandacht kreeg dan bij vorige gevallen waarbij gevangenen werden ‘geruild’. Ehud Yaari, een van de belangrijkste Israëlische deskundigen wat de Arabische wereld betreft, trok mijn aandacht met iets wat ik nergens anders hoorde of las. Hij zei dat het publiek bij de grote bijeenkomst in Gaza de overwinningstoespraken van Hamasvertegenwoordigers tamelijk koel in ontvangst nam. Volgens Yaari lieten de mensen in Gaza zich heus geen knollen voor citroenen verkopen.

Nog één interessante opmerking. Yossi Sarid, een linkse ex-politicus en columnist voor Ha’aretz, werd gevraagd of hij Nethanyahu’s besluit om de deal te sluiten een dappere beslissing vond. Hij antwoordde dat een politieke leider pas dapper genoemd kan worden als hij een beslissing durft te nemen waarvan hij denkt dat ze juist is en het landsbelang dient, maar die indruist tegen wat wij het gesundes Volksempfinden zouden noemen.

Het was binnen de Palestijns-Israëlische context, en gezien meneer Sarids constante kritiek op Israëls nederzettingenbeleid en pleidooi voor een vredesovereenkomst met de Palestijnen, niet moeilijk om te raden op wat voor soort beslissing hij daarmee zinspeelde.

Bert de Bruin is historicus. In 1995 emigreerde hij naar Israël.