Het minderheidskabinet van CDA en VVD heeft er een jaar op zitten. De grootste uitdaging, het op orde brengen van de overheidsfinanciën, is voortvarend aangepakt. Ook geniet het kabinet relatief veel vertrouwen onder de bevolking. De vruchten van dit succes worden echter ongelijk verdeeld. Het CDA krimpt in de peilingen, terwijl de VVD en de PVV groter worden. Dat is gemakkelijk te verklaren: zo duidelijk als het VVD-geluid (bezuinigen, kleinere overheid) en het PVV-geluid (minder immigratie, meer veiligheid) is, zo onduidelijk is het CDA-geluid.

Wanneer een politieke partij opgericht wordt, is er altijd een duidelijk doel voor ogen. Een partij moet ergens voor opkomen waar geen andere partij al voor staat. Waar moet het CDA voor opkomen? Voor overheidsfinanciën en de economie in ieder geval niet, dat zijn echte VVD-onderwerpen. Het CDA moet zich onderscheiden door zich te buigen over de dieper liggende problemen in de samenleving: het gebrek aan gemeenschapszin en de zoektocht naar identiteit.

Dit zou het startpunt moeten zijn van een nieuwe immateriële agenda. Deze agenda zou op zijn minst uit drie onderdelen moeten bestaan. Ten eerste moet het CDA opkomen voor gedeelde waarden, want zonder gedeelde waarden kan een samenleving niet bestaan. De Nederlandse kernwaarden moeten concreet benoemd worden, zoals gelijkwaardigheid, verdraagzaamheid en actief burgerschap, en ook verankerd worden in de samenleving – in de Grondwet, in het onderwijs en in integratiecursussen.

Ten tweede moet het CDA opkomen voor de rol van religie in de samenleving. De partij moet zich verzetten tegen de trend dat religie steeds vaker als hobby wordt gezien; als iets waaraan je net zo goed niet kunt meedoen. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de discussie rondom ritueel slachten. In deze discussie moet het CDA opkomen voor degenen die hun religie willen uitoefenen. Niet omdat CDA’ers „op een andere manier van dieren houden”, maar omdat voor hen mensenrechten boven dierenrechten staan – voor zover je überhaupt over dierenrechten kunt spreken.

Ten derde moet het CDA opkomen voor maatschappelijke betrokkenheid door met een agenda van onderop te komen. Waarden krijgen namelijk pas betekenis als mensen actief deelnemen aan de samenleving. Daarom moeten organisaties die uit maatschappelijk initiatief zijn voortgekomen maar daarvan losgezongen zijn geraakt, weer radicaal van onderop georganiseerd worden. We zouden bijvoorbeeld kunnen onderzoeken of bepaalde overheidstaken, zoals re-integratie, reclassering of bepaalde zorgtaken, voortaan door ”sociale entrepreneurs” uitgevoerd kunnen worden. De menselijke maat hoort hierbij leidend te zijn, namelijk: mensen aanspreken op waartoe ze in staat zijn. Op deze manier kan tegelijkertijd de verantwoordelijkheidsobesitas van de overheid op een christendemocratische manier worden bestreden.

Laat het CDA met bevlogenheid maar zonder zelfgenoegzaamheid gaan werken aan deze agenda. Als het enthousiasme er is, komt de duidelijkheid vanzelf.

De auteur is bestuurslid politiek en vicevoorzitter van het CDJA. Dit artikel verschijnt ook op www.christendemocraat.nl.