Ook de Nederlandse uitgave heeft de Engelse titel meegekregen. ”Thirteen reasons why” vertelt het verhaal van Hannah Baker, een middelbareschoolleerling die een eind aan haar leven heeft gemaakt. Het bizarre is dat zij voor haar dood zeven cassettes heeft ingesproken om haar daad uit te leggen. De stem die klinkt is die van Hannah; tegelijk weet de lezer dat zij er niet meer is. Dit geeft een ultiem gevoel van machteloosheid aan de toehoorders van haar verhaal.

En dat is misschien ook wel Hannahs bedoeling. Om alle dertien mensen, over wie Hannah het op de cassettes heeft, met een schuldgevoel op te zadelen. Ze heeft ervoor gezorgd dat deze mensen allemaal de bandjes te horen krijgen. Clay Jensen vindt de doos met cassettes twee weken na Hannahs zelfmoord, maar hij begrijpt niet welk aandeel hij heeft.

Bijzonder aan het boek is het duale perspectief. Het verhaal van Hannah wordt steeds afgewisseld door het commentaar, de vragen, de pijn van Clay. Omdat Clay het verhaal afluistert, is het vanzelfsprekend dat hij hierop reageert. Dit dubbele perspectief zorgt voor spanning en dynamiek. Net als Clay weet je niet waar het verhaal naartoe gaat en net als de hoofdpersoon, die je door zijn commentaar ook leert kennen, wil je weten waarom hij ergens op de cassette staat en wanneer hij aan de beurt is in Hannahs verhaal.

Asher had geen betere verteller dan Clay kunnen kiezen. Clay wordt immers neergezet als een brave jongen die stiekem verliefd was op Hannah. Doordat hij zich steeds afvraagt wat hij toch verkeerd gedaan kan hebben, word je als lezer ook steeds nieuwsgieriger naar zijn rol. Om de spanning erin te houden komt Clay natuurlijk pas ergens aan het eind aan de beurt.

”Thirteen reasons why” lijkt bijna een detective. De plot zit goed in elkaar en dat is knap. Want om dertien redenen voor de zelfgekozen dood van Hannah op te sommen en daartussen allerlei dwarsverbanden aan te brengen die een web vormen waarin Hannah zich steeds meer gevangen voelt, dat is een hele klus. Hannahs lot wordt bepaald door een opeenstapeling van gebeurtenissen. Haar verhaal maakt de lezer ervan bewust waar roddel en soms misschien niet eens gemeen bedoelde grapjes of uitspraken toe kunnen leiden.

Een God of morele instantie is niet aanwezig, al is Clay wel iemand met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Helaas staan er enkele vloeken in het boek en er is een paar keer sprake van vrij expliciete seksuele scènes. Tegelijk moet gezegd worden dat deze scènes een doel hebben en dat er een duidelijk waardeoordeel over gegeven wordt. Eigenlijk speelt de zelfmoord geen belangrijke rol in het verhaal. Hannahs relaas is eerder een schreeuw om aandacht, het verlangen dat er iemand is die haar ziet zoals ze is. Het toont juist de schrijnende leegte van een bestaan zonder God. Het zou goed zijn als volwassenen dit boek meelezen en het gesprek met jongeren hierover aangaan. Kennen zij de leefwereld van (hun) kinderen en geven zij het goede voorbeeld als het gaat om de zorg en liefde voor elkaar?

Boekgegevens

”Thirteen reasons why”, door Jay Asher; uitg. Lemniscaat, Rotterdam, 2010; ISBN 978 90 477 0326 6; 232 blz.; € 16,95.