Dat blijkt uit de dinsdag verschenen visienota ”De hartslag van het leven”, die de generale synode volgende maand bespreekt. De nota zal het huidige beleidsstuk ”Leren leven van de verwondering” vervangen. Speerpunten daarvan waren missionair kerk-zijn en het bevorderen van het „geloofsgesprek” over de identiteit van de kerk.

De Protestantse Kerk zegt in de visienota „kerk met andere kerken” te willen zijn. Dat geldt met name voor de migrantenkerken en „in het bijzonder voor kerken van het protestantse erf. We zijn van mening dat er geen reden tot voortzetting van kerkscheiding is.”

De Protestantse Kerk steekt haar hand uit naar de Rooms-Katholieke Kerk, „vooral in onze gezamenlijke opdracht om getuige te zijn van het evangelie. De Pinksterkerken hebben ons iets te zeggen als het gaat om kerkzijn in de kracht van de Geest. Oosterse kerken herinneren ons aan het geloof in de drie-enige God. Het gaat ons niet om de Protestantse Kerk op zich maar om de Kerk, in Nederland en wereldwijd.”

Volgens de nota wordt de kerk aan alle kanten uitgedaagd om zich te verantwoorden over wat zij gelooft. „Vaagheden worden daarbij niet geaccepteerd. We zullen aan onze allergie voor waarheid en overtuiging voorbij moeten komen. Niet omdat we zo zeker zijn van onze zaak, nooit twijfelen of op alles een antwoord hebben. Maar omdat we geroepen zijn om te getuigen van wat ons door God geschonken is en bedoeld is voor iedereen.”

De Protestantse Kerk zoekt in de visienota ook naar nieuwe vormen van kerk-zijn om buitenkerkelijken te bereiken. „Creativiteit, met goede smaak en kwaliteit, moet de kans krijgen. Sommige vormen hebben hun tijd gehad. Het roer tijdig omgooien staat dan dichter bij het leven uit de Geest dan star doorkoersen.”

Een ander speerpunt van de kerk moet de zorg voor de samenleving zijn. „Jezus zag de nood van de mensen en werd met ontferming bewogen. Volgelingen van Jezus zijn geroepen dat ook te doen. Dat is diaconie, en zonder diaconie geen kerk.” De Protestantse Kerk wil daarin samenwerken met „oude en verrassende nieuwe bondgenoten, religieus en niet-religieus.”

De visienota spreekt over een „crisis” in de kerk. De Protestantse Kerk ziet die als „een kans” om nieuw zicht te krijgen op waar het om gaat in kerk en geloof.” Het doel van de visienota is dan ook om „moed geven om te geloven en (nieuwe) zin geven om kerk te zijn. Niet door iets nieuws te verzinnen of een truc toe te passen. Dat helpt hooguit even. Wel door terug te gaan naar de bron, de oorsprong, de kern van de kerk, de Heer van de kerk.”

De titel van de nota ”De hartslag van het leven” is ontleend aan een lied, waarin staat: „Is de hartslag van het leven niet de liefde van de Heer?” „Dat is voor ons de kern. Het gaat om het hart dat klopt door geloof, hoop en liefde. Een hart dat klopt omdat er meer is dan onze mogelijkheden en onmogelijkheden. Meer dan de dode herhaling van zetten. Dat meer wordt ons gegeven door de levende Geest. Met die hartslag is er toekomst voor het geloof, toekomst voor de kerk en ook toekomst voor de Protestantse Kerk.”

De visienota bevat verder een aantal „handvatten” voor beleid. Daarin wordt onder meer gepleit voor verdieping van het geloof, missionaire cursussen en experimenten met nieuwe vormen van kerk-zijn, zoals doelgroepengemeenten, pioniersplekken en huisgemeenten. „De ruimte die in de huidige kerkorde aanwezig is, zal maximaal moeten worden gebruikt. Waar nodig zullen de mogelijkheden in de kerkorde moeten worden verruimd.”