CommentaarL Grote Verzoendag
In Israël wordt zaterdag Jom Kipoer, Grote Verzoendag, gevierd. Vrijdagavond bij zonsondergang kwam het land volledig tot stilstand. Bussen en treinen rijden niet, het vliegveld is gesloten en op de verlaten snelwegen zal zaterdag weer gefietst worden door kinderen. Inmiddels een vertrouwd beeld op deze heiligste dag van het Joodse jaar. Wie het ooit heeft meegemaakt, vergeet het nooit meer. Dat een moderne maatschappij echt helemaal tot stilstand komt vanwege een religieuze feestdag is ronduit indrukwekkend.
Een gezaghebbend onderzoek naar de feiten en meningen onder Joden in Israël, dat ieder jaar door een onderzoeksbureau vóór het Joodse Nieuwjaar gehouden wordt, wijst echter uit dat de eenheid in Israël, die vooral rond de grote feesten zichtbaar lijkt, schijn is. Gevraagd naar wat Israëliërs het meeste zorgen baart in de maatschappij, wordt het vaakst (37 procent) de spanning tussen religieuzen en seculieren genoemd. Op de tweede plaats staat, met 33 procent, de spanning die de tegenstellingen tussen links en rechts in de politiek oproepen.
Om nog iets in te zoomen op de verschillen tussen religieuze en seculiere Joden: het is opmerkelijk dat 63 procent van de ondervraagde Israëliërs voorstander blijkt te zijn van het laten rijden van meer bussen op de sabbat. Een meerderheid van de ondervraagden toont zich eveneens voorstander van het huwelijk tussen twee personen van hetzelfde geslacht. Zonder overdrijven kan dus gesteld worden dat de secularisatie ook Israël bepaald niet voorbij gaat.
Toch hebben westerse christenen op Jom Kipoer meer dan genoeg reden om met enige jaloezie naar de Joodse staat te kijken. Het is namelijk ondenkbaar dat in ons land in deze tijd een religieuze feestdag op een dergelijke manier gevierd zou kunnen worden. Onze maatschappij komt hoogstens nog tot een vergelijkbare stilstand als Oranje een finale speelt in het wereldkampioenschap voetballen.
De feestdagen in Israël in het najaar (Joods Nieuwjaar, Grote Verzoendag en het Loofhuttenfeest) zijn nog het beste te vergelijken met de sfeer in ons werelddeel rond de kerstdagen. Terwijl Grote Verzoendag en Kerst tegelijk, wat sfeer betreft, tegenpolen zijn tussen Joden en christenen. Is het namelijk zo dat op Grote Verzoendag het leven in Israël tot stilstand komt, terwijl er buiten Israël niets van te merken is; niet minder opvallend is het dat rond Kerst vooral in Amerika en Europa het leven een versnelling terugschakelt, terwijl in Israël alles gewoon doorgaat. Noem het een pijnlijke markering in de tijd van het principiële verschil tussen Joden en christenen, namelijk de visie op Jezus Christus.
Jom HaKipoeriem, zo is de officiële naam van de heiligste dag in het Joodse jaar. Dag van verzoeningen of bedekkingen, betekent dat.
Het is een dag waarop gevast wordt en boete wordt gedaan. En ondanks alle verbondenheid, licht vooral in dat woord verzoening pijnlijk duidelijk de kloof op tussen Jodendom en christendom. Omdat verzoening tussen God en mensen niet bereikt kan worden door vasten en boete doen, maar geschonken wordt. Uit genade, om Jezus’ wil.