David Kinnaman, voorzitter van Barna Group, waarschuwt in het nog uit te geven boek ”You lost me… why young christians are leaving church… and rethinking faith” voor een van boven opgezet plan om jongeren te bereiken. Hij pleit voor het zoeken van contact met randkerkelijken en kerkverlaters door kerkelijke teams van gelijke leeftijd.

Barna is vijf jaar lang opgetrokken met jongeren om te onderzoeken hoe kerken de jongere garde vast kan blijven houden. Barna sprak bijna 1300 jongeren tussen 18 en 29 jaar die na hun 15e jaar de kerk trouw bleven of vaarwel zeiden. Kinnaman ontdekte dat tweevijfde van de jongeren zes redenen gebruikt om hun kerkverlating te beargumenteren.

Zes redenen

Kerken leggen een verstikkende deken van bescherming om hun leden heen, aldus jongeren. Zij hebben ongekend veel nieuwe ideeën, contacten en consumptieartikelen binnen handbereik. Zij willen die verbinden met hun christen-zijn. Een kwart van de jongeren vindt dat de kerk de wereld buiten de kerk demoniseert. Dat blijkt uit afwijzing van films, muziek en videospellen, zoals 18 procent van de jongeren dat hoort in de kerk. De kerk negeert problemen in de echte wereld, vindt 22 procent van de jongeren.

Tieners en jongvolwassenen voelen zich niet aangeraakt in de kerk, meldt het rapport. Eenvijfde deel verwoordt het zonder omwegen: „God lijkt te ontbreken in mijn ervaring van de kerk.” Tussen de 20 en 30 procent van de jongeren vindt de kerk saai of het geloof niet relevant genoeg voor carrière of andere belangen. Anderen wijzen erop dat ze niet genoeg onderwijs in de Bijbel hebben gekregen.

Als derde reden van kerkverlating wordt de vijandige houding van de kerk genoemd die jongeren ervaren tegenover de wetenschap.

De waarden aangaande seksualiteit die de kerk uitdraagt, komt op jongvolwassenen over als bekrompen en veroordelend. Volgens Barna worstelen jongeren met een geseksualiseerde wereld. Bovendien trouwen veel jongeren pas als ze achter in de twintig zijn. Het voorschrijven van kuisheid door de kerk loopt volgens vooral rooms-katholieke jongeren daar niet mee in pas. Ongeveer eenzesde van de jongeren vindt dat de kerk zich veroordelend opstelt als er voor het huwelijk toch seks heeft plaatsgehad.

Het beroepen op het exclusieve karakter van het christendom is voor jongeren een reden om hun plek in de kerkbanken leeg te laten. Een cultuur van openheid, tolerantie en acceptatie versterkt dat, aldus het onderzoeksbureau. Jongeren vinden elkaar op allerlei ontmoetingsplaatsen zoals internetfora. Daarbij vallen veel onderscheidende elementen van vroeger, zoals etniciteit en religie, steeds meer weg. Sommigen vinden de kerk een club voor insiders en 29 procent van de jongeren vindt dat kerken bang zijn om de confrontatie met andere godsdiensten aan te gaan.

Voor jongeren die twijfelen, is in de kerk geen plaats, zo vinden jongeren. De kerk biedt geen podium om grote levensvragen of intellectuele geloofstwijfels te berde te brengen.

Nieuwe levensstijl

Volgens Kinnaman maken kerken de nieuwe leefwijze van jongeren niet meer mee. Kerken weten goed om te gaan met het klassieke leefpatroon: een huwelijk op relatief jonge leeftijd en daarna kinderen. De nieuwe levensstijl van jongeren bestaat uit het vinden van contacten en ideeën via technologische mogelijkheden en daarmee ook uit kritiek op klassieke gezagsbronnen als de Bijbel.

Kerken reageren hier vaak op door het probleem te bagatelliseren of te overaccentueren. Het idee dat jongeren door een huwelijk in rustiger vaarwater komen en zich weer voegen bij de kerk, vindt Kinnaman absoluut achterhaald. Alle aandacht aan jongeren geven, acht de onderzoeker ook niet juist, omdat dit ten koste gaat van ouderen in de gemeente.

De voorzitter van Barna hecht waarde aan het aanknopen van contacten met kerkverlaters door generatiegenoten in de kerk. „In veel kerken betekent dit een verandering in de klassieke opvatting dat het stokje gewoon aan de volgende generatie wordt overgedragen. Deze manier correspondeert met het Bijbelse beeld van een lichaam – dat wil zeggen, de hele geloofsgemeenschap, van alle leeftijden, werkt samen om Gods bedoelingen te vervullen.”