Sinds het eerste jaar van de Q-koortsverschijnselen, 2007, raakten tot nu toe 4092 mensen besmet met de ziekte. Vooral in de jaren 2008 (1000 mensen) en 2009 (2354 mensen) was het aantal besmettingen hoog. In de jaren daarna trad een scherpe daling in. Vorig jaar werden nog 504 mensen besmet, tot begin deze maand stond de teller voor dit jaar op 66 personen.

In de periode tussen 2007 en nu overleden twintig mensen (mede) aan de gevolgen van de ziekte Q-koorts. Elf van hen stierven vorig jaar.

In december 2009, toen in totaal acht mensen aan de ziekte waren gestorven, legde fractievoorzitter Thieme van de Partij voor de Dieren (PvdD) de verantwoordelijke bewindslieden van Landbouw en Volksgezondheid „dood door schuld” ten laste. De ministers hebben burgers informatie onthouden over de besmettingshaarden van Q-koorts, zei ze, waardoor zij risico’s hebben gelopen.

Andere partijen reageerden destijds boos op die beschuldiging. Ook het kabinet wierp de aanklacht verre van zich. Toenmalig minister Klink van Volksgezondheid zei dat het kabinet zich steeds uitgebreid had laten adviseren door deskundigen over de juiste aanpak van Q-koorts.

Juridisch vervolg

In november vorig jaar herhaalde Thieme haar beschuldiging, evenals in januari dit jaar. Desgevraagd geeft Thieme aan dat ze de kwalificatie handhaaft. De PvdD-fractieleider is evenwel niet van plan naar de rechter te stappen met een officiële juridische aanklacht tegen het kabinet. „Ik heb een politieke uitspraak gedaan”, zegt ze. „Het is aan de advocaten van de Q-koortsslachtoffers om er een juridisch vervolg aan te geven.”

Buiten het menselijk leed om veroorzaakte de Q-koortsepidemie ook voor miljoenen euro’s schade in de geitenhouderij. Van het ministerie van Landbouw hebben 93 bedrijven een vergoeding gekregen omdat hun dieren moesten worden geruimd. Bij elkaar opgeteld gaat het dan om 28,5 miljoen euro.

Van de 93 bedrijven hebben er 56 een aanvullende tegemoetkoming gekregen voor het levenslange fokverbod waarmee ze te kampen kregen. Daarmee is in totaal 3,6 miljoen euro gemoeid. Alle vergoedingen zijn inmiddels uitbetaald; de meeste al begin vorig jaar.

Sinds de uitbraak van de Q-koortsepidemie heeft het kabinet tal van maatregelen getroffen om verspreiding van de infectieziekte in te dammen. Zo moesten bedrijven met een vermoeden van Q-koorts dat meteen melden.

Gewetensbezwaren

Een andere maatregel was dat bij melkgeitenhouders regelmatig monsters uit de melktank werden genomen. Daarnaast moest mest die uit een geitenstal werd gehaald, negentig dagen afgedekt worden opgeslagen op de plek waar de mest was geproduceerd. De geitenhouder diende een administratie bij te houden van onder meer de data waarop de stal werd uitgemest en de datum van het uitrijden van de mest.

De betrokken bewindslieden van Volksgezondheid en Landbouw kondigden donderdag aan dat ze, op advies van deskundigen, de maatregelen tegen Q-koorts gaan versoepelen aangezien alle melkgeiten- en melkschapenbedrijven hebben voldaan aan de vaccinatieplicht tegen Q-koorts.

Zo trekken ze het uitmestverbod tijdens de lammerperiode in. De tijd dat bedrijven hun mest moeten opslaan voordat het mag worden uitgereden of afgevoerd, verkorten ze tot dertig dagen.

Ook het landelijke uitbreidingsverbod voor melkgeiten- en melkschapenbedrijven trekken ze in. Volgens deskundigen draagt dat verbod, met het huidige vaccinatiebeleid, niet verder bij aan het verminderen van het risico op Q-koorts.

De omgeving van een besmet bedrijf wordt voortaan niet meer tot 5 kilometer rondom die onderneming gemarkeerd. Slechts de locatie van het besmette bedrijf wordt voortaan nog op een kaart weergegeven.

Dit is het derde deel in een serie over de nasleep van de Q-koorts.