Hamas grootste obstakel bij erkenning Palestijnse staat
Niet het ontbreken van internationale steun is het grootste obstakel bij de vraag om erkenning van een Palestijnse staat, betoogt Jaco Stoop. Terreurorganisatie Hamas is het eigenlijke probleem.
Volgende week zal de Palestijnse Autoriteit de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties vragen een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook te erkennen. Deze staat zou gesticht moeten worden binnen de zogenaamde Groene Lijn, de grens met Israël zoals die was voor de Zesdaagse Oorlog in 1967.
Hoewel er een meerderheid lijkt te zijn voor dit verzoek, zullen de Verenigde Staten hun vetorecht in de Veiligheidsraad gebruiken om Palestijns lidmaatschap van de VN vooralsnog te voorkomen. Daarnaast heeft president Abbas van de Palestijnse Autoriteit een nog groter, langetermijnprobleem: Hamas.
Sinds Hamas in 2006 de parlementaire verkiezingen won, worden de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook bestuurd door twee verschillende regeringen. Hamas greep de macht in de Gazastrook, terwijl de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever de scepter zwaait.
Deze politieke verdeeldheid vormt een groot obstakel op de lange weg naar een eigen staat voor de Palestijnen. In tegenstelling tot de partij Fatah, die de Palestijnse Autoriteit domineert en de macht heeft op de Westelijke Jordaanoever, heeft Hamas nooit Israël willen erkennen en zich niet gecommitteerd aan een tweestatenoplossing.
Integendeel, de verzetsbeweging heeft zich in verschillende verklaringen uitgesproken voor de „bevrijding van heel Palestina” en daarmee dus ook voor de vernietiging van Israël.
Op 27 april van dit jaar werd er in Caïro een overeenkomst tussen beide partijen getekend om te komen tot een regering van nationale eenheid. In deze overeenkomst wordt echter met geen woord gesproken over een tweestatenoplossing. Ook hoeft Hamas Israël niet te erkennen.
Een columnist van de Palestijnse krant Filasteen (Palestina) verwoordde het als volgt: „De Palestijnse facties zijn het eens geworden over een gemeenschappelijk politiek programma. Het minimale doel is de stichting van een Palestijnse staat in een deel van Palestina. Fatah ziet dit als het einddoel, Hamas ziet dit slechts als een stap op weg naar de volledige bevrijding (van Palestina).”
Handvest
Deze strategie is in lijn met eerdere documenten en uitspraken. In het handvest van Hamas staat het volgende: „Hamas gelooft dat het land van Palestina islamitisch land is voor alle generaties van moslims, tot de dag der opstanding. Het is niet goed om het op te geven, noch een deel ervan.”
Het manifest, dat de doelen en strategie van Hamas bevat, werd gepubliceerd in augustus 1988. Veel Hamasdeskundigen stellen dat het gedateerde document veel van zijn betekenis heeft verloren. Hoewel het zeker waar is dat sommige recente documenten zoals het verkiezingsprogramma uit 2006 een meer gematigde toon bezigen en minder antisemitische uitspraken bevatten, het ultieme doel van Hamas –de bevrijding van heel Palestina– is nog nooit tegengesproken.
Hamasleiders hebben hun standpunt met betrekking tot de tweestatenoplossing op verschillende gelegenheden onomwonden duidelijk gemaakt. Khaled Meshaal, hoofd van het politieke bureau van Hamas in Damascus, zei tijdens een persconferentie dat Hamas geen „verwrongen kaart” van Palestina zal accepteren. „Hamas zal haar fundamentele principes niet intrekken, integendeel, Hamas gelooft in het opereren in verschillende stadia. We zullen een staat oprichten op elk stuk land dat wij bevrijden.” Volgens Meshaal zal Hamas ook niet toegeven aan westerse druk en Israël niet erkennen.
Salah al-Din Abu Sharakh, net als Khaled Meshaal lid van het politieke bureau en commandant van de veiligheidsdiensten van Hamas in de Gazastrook, benadrukt dat deze strategie –het bevrijden van Palestina in verschillende stadia– niet nieuw is. De strategie werd door de in 2004 geliquideerde Hamasleider sjeik Ahmed Yassin ontwikkeld en voortgezet door de huidige leiders.
Terwijl president Abbas probeert om zo veel mogelijk landen achter zijn verzoek tot erkenning bij de Verenigde Naties te krijgen, blijven Hamasleden ons vertellen dat dit slechts het begin is, dat dit voorstel geen vrede zal brengen en dat het verzet door zal gaan.
Sommige mensen zullen zeggen dat Hamas een van de vele Palestijnse groeperingen is, maar deze bagatellisering van Hamas negeert het feit dat Hamas aan de macht is in de Gazastrook, het gebied waar 40 procent van de Palestijnse bevolking woont.
Ondanks het feit dat Fatah en Hamas een overeenkomst van eenheid hebben gesloten, blijft Hamas de uiteindelijke vernietiging van Israël voorstaan. Zolang Hamas een tweestatenoplossing verwerpt en tegelijkertijd politieke invloed kan uitoefenen, heeft de erkenning van een Palestijnse staat geen enkele zin.
De auteur is student Arabische taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen.