OORZAAK: De beving van donderdagavond had een natuurlijke oorsprong, stelde KNMI-seismoloog Bernard Dost gisteravond bij het actualiteitenprogramma Nieuwsuur. In de Duitse ondergrond komen vlak bij de Nederlandse grens breuklijnen voor. Het lijkt daarom aannemelijk dat op een van die breuken een verschuiving heeft plaatsgehad, maar dat is nog onduidelijk. Volgens het KNMI had de beving gisteravond niet plaats binnen de bekende breuklijnen.

EPICENTRUM:  Het epicentrum van een aardbeving is het punt aan het aardoppervlak dat recht boven de haard van de beving ligt. Het epicentrum van de beving gisteravond lag 40 kilometer ten oosten van Nijmegen, net over de grens bij Xanten. In dat gebied heeft eens in de tien à twintig jaar een beving plaats. De exacte plaats onder de grond waar de verschuiving optrad, heet het hypocentrum van de beving. Het KNMI schatte het hypocentrum van de beving op 7 kilometer diepte.

KRACHT:  Een aardbeving van 4,5 op de schaal van Richter, zoals zich gisteravond bij het Duitse Xanten voordeed, is voor Nederlandse begrippen vrij hevig. Het in Frankrijk gevestigde Euro-Mediterraan Seismologisch Centrum meldde aanvankelijk een beving van 4,6 op de schaal van Richter, maar stelde dat later bij naar 4,3. Amerikaanse seismologen gaven de beving een kracht van 4,2.

RICHTER:  De Amerikaanse seismoloog of aardbevingsdeskundige Charles F. Richter ontwierp in 1935 een schaal om de kracht van een aardbeving te kunnen aangeven. De schaal van Richter is logaritmisch: een beving met een magnitude 5 is tien keer zo sterk is als één met een magnitude van 4 en honderd keer zwaarder dan één met magnitude 3. Bij iedere toename met 1 magnitude komt dertig keer meer energie vrij. Bij een beving met magnitude 5 komt dus 900 keer zo veel energie vrij als bij magnitude 3.

TOP 10:  Op een lijst van aardbevingen in de afgelopen honderd
jaar staat de beving van gister-
avond op de derde plaats. Aan
de top staat nog altijd de aard-
beving bij Roermond op 13 april 1992 met 5,8 op de schaal van Richter. Die beving, gevolgd door een aantal kleinere, veroorzaakte toen tot in de verre omtrek van de Limburgse plaats veel schade. Aardbevingen van natuurlijke oorsprong doen zich in Nederland volgens het KNMI vooral in het zuidoosten van het land voor. Andere voor Nederland hevige aardbevingen waren: 25 mei 1918: 4,4 bij Maastricht; 18 februari 1971: 4,4 in Koningsbosch; 4 januari 1935: 4,3 in Roermond/Herkenbosch; 25 juni 1960: 4,2 in Stramproy; 28 november 1932: 4,0 in Tiel en 4,3 in Vught.

SCHADE:  Met het hypocentrum op 7 kilometer diepte was de beving zeer ondiep – het hypocentrum van ondiepe aardbevingen ligt maximaal 70 kilometer onder het aardoppervlak. Gezien die geringe diepte is volgens seismoloog Bernard Dost van het KNMI schade aan gebouwen mogelijk. Voor zover hij weet, is er in Nederland geen schade gemeld bij de politie. De aardbeving van gisteravond is er een die volgens hem net op de grens van schade zit. Aardbevingen die in het buitenland voor doden en grote schade zorgen hebben gewoonlijk een kracht van 8,5 of meer op de schaal van Richter. Dat gebeurde recent nog in Japan, Indonesië en Haïti.

SCHOKGOLF:  De politie werd overspoeld met telefoontjes van verontruste burgers die de aardschok hadden gevoeld. De meldingen kwamen vooral uit de provincies Gelderland, Utrecht, Limburg, Noord-Brabant. Ook in de regio Haaglanden zeiden mensen de beving te hebben gemerkt. In de noordelijke provincies lijkt de schok niet gevoeld, zo meldde de politie 
in Friesland en Groningen 
en Drenthe. Op allerlei web-
sites plaatsten mensen geschrokken reacties. Op refdag.nl stond de teller vanmorgen op 70.

GASWINNING:  Aardbevingen van natuurlijke oorsprong komen in Nederland vooral in het zuidoosten voor. Sinds 1986 hebben ook geregeld aardschokken plaats in Groningen en Drenthe. Oorzaak is daar meestal de gaswinning. De afgelopen week deden zich in de provincie Groningen nog twee aardschokken voor: dinsdagavond met een kracht van 2,5 op de schaal van Richter bij Appingedam, en woensdag bij het Groningse Uithuizermeeden een aardschok met een kracht van 2,6 op de schaal van Richter. In juni deed zich in de omgeving van Appingedam een schok voor met een kracht van 3,2.