Wat gaan de Zwitsers doen?

Feitelijk heeft de Zwitserse centrale bank de frank dinsdag aan de euro vastgeklonken. De bank zal niet toestaan dat de munt nog voorbij de grens van 1,20 frank per euro schiet. Met andere woorden: de frank mag niet sterker worden dan 83 eurocent. De bank zal de frank om dit te voorkomen substantieel en blijvend verzwakken door „onbeperkte hoeveelheden” buitenlandse valuta aan te schaffen. De centrale bank kan dit doen doordat ze onbeperkt franken kan bijdrukken. Hierdoor stijgt het aantal franken dat in omloop is, waardoor de koers van de munt daalt.

Waarom is dat nodig?

De waarde van de frank steeg de laatste tijd tot ongekende hoogte omdat beleggers uit angst voor de Europese schuldencrisis en een dreigende recessie in de VS in de munt vluchtten die geldt als een veilige haven. Was de euro aan het begin van dit jaar nog goed voor ruim 1,50 Zwitserse frank, afgelopen maand werd een dieptepunt bereikt van 1,0075 frank. Die hoge waardering van de frank is een acute bedreiging voor de Zwitserse economie, die sterk afhankelijk is van de export en het toerisme. Een dure munt maakt Zwitserse producten voor het buitenland (en toeristen) duurder.

En, lukt het?

Ja. De ingreep leidde dinsdag meteen tot een reactie op de valutamarkten. Voor de aankondiging deed de euro bijna 1,12 frank, direct erna steeg de 
Europese munt tot boven de 1,20 frank, het hoogste niveau tegenover de frank 
in twee maanden.

Kent de ingreep risico’s?

Zonder meer. En die risico’s kennen de Zwitsers zelf zeer goed. In 1978 deed de Zwitserse centrale bank precies hetzelfde ten opzichte van de Duitse mark, wat toen leidde tot een gierende inflatie van circa 
7 procent. Daarmee zagen de doorgaans zuinige Zwitsers hun spaarcenten deels verdampen. Ook loopt de bank het risico miljarden te verliezen wanneer de nu rap oplopende voorraad aan buitenlandse valuta in waarde daalt. Verder doet de actie het imago van Zwitsersland bepaald geen goed. De uitdrukking ”Zo degelijk als de Zwitserse bank” kan de prullenbak in nu de Zwitserse centrale bank ongekende hoeveelheden munitie inzet om de koers van de munt te manipuleren.

Zijn er nu geen veilige havens meer?

Nu de frank voor beleggers heeft afgedaan als veilige haven, resteert bij nieuwe onrust, naast de Amerikaanse dollar en de Japanse yen, waarschijnlijk vooral goud als veilige haven. Opvallend was dan ook dat de goudprijs, die vlak voor bekendmaking van het Zwitserse frankenplan juist een record had bereikt op 1920 dollar per ounce (31,1 gram), daarna verder daalde. Analisten van het Deense Saxo Bank voorzien door de maatregel echter een snelle stijging richting de 2000 dollar.