Enschede Airport Twente, zo heet de luchthaven in het gebied tussen Enschede, Almelo en Oldenzaal tegenwoordig. Wie de locatie bezoekt, komt weinig bedrijvigheid tegen. Toekomstplannen zijn er volop, maar sinds het vliegveld in 2008 werd gesloten voor militaire en burgerluchtvaart is het stil geworden rond de landingsbanen.

Dat was in het verleden wel anders, zegt historicus Adrie Roding (58), werkzaam in het gemeentearchief in Enschede. Als kind struinde hij op het luchtvaartterrein rond, later haalde hij er zijn vliegbrevet. Hij verdiept zich al jaren in de historie van Enschede Airport Twente en verwacht binnen vijf jaar met een uitvoerige publicatie erover te komen.

„Vanaf 1919, het jaar waarin de KLM werd opgericht, lieten zakenlieden in de regio een aantal primitieve vliegveldjes aanleggen. Door economische problemen kwamen die de eerste jaren niet tot ontwikkeling. Intussen gebruikte de KLM enkele daarvan als noodlandingsterrein”, vertelt Roding.

Eind jaren twintig gaat de schop in de grond voor de aanleg van Vliegveld Twente. Op 29 augustus 1931 opent burgemeester Bergsma van Enschede de luchthaven officieel. Een jaar later gaat een KLM-verbinding met Schiphol van start. Het luchtschip Graf Zeppelin landt bij die gelegenheid op het vliegveld op enkele kilometers van de Duitse grens. Aanwezig zijn onder anderen prins Hendrik en KLM-directeur Plesman.

In mei 1940 bezet de Duitse Luftwaffe de luchthaven. „De Duitsers breidden het terrein enorm uit. Daarvoor moesten 91 boeren in de omgeving in de winter van ’40/’41 het veld ruimen. Een drama. In april 1945 veroverden de Britten het vliegveld. Na de oorlog kwam het al snel in handen van Defensie.”

De militaire Jachtvliegschool kreeg een plek op de lucht­haven Twente. Ook de tweemotorige vliegopleiding werd er ondergebracht. Meer dan eens gebeurden er rond de basis ernstige ongelukken. Roding: „In 1949 kwamen vier mensen om het leven toen tijdens een oefening bommen werpen een Spitfire een luchthavengebouw in vloog.”

Naast de militaire activiteiten had er altijd op bescheiden schaal civiel luchtvaartverkeer plaats. „Dat was een lastige combinatie, die de burgerluchtvaart belemmerde om zich echt te ontplooien”, zegt Roding.

In 2008 werd de militaire basis opgeheven. Ook aan de burgerluchtvaart kwam een einde. Op dit moment zijn er nog een luchtvaartopleiding en een zweefvliegschool rond het vliegveld te vinden. Gedeputeerde Staten van Overijssel gaven afgelopen jaar groen licht voor een doorstart van de lucht­haven. Plannen daarvoor zijn in voorbereiding.

Intussen blijft Roding zich in de historie van de Twentse luchthaven verdiepen. Regelmatig doet hij daarbij nieuwe ontdekkingen. „In de periode dat prins Bernhard en prinses Juliana elkaar leerden kennen, ontmoeten ze elkaar bijvoorbeeld een aantal keren in het geheim op de luchthaven. Daarover hoop ik in ons boek meer te schrijven.”