„Het geeft te denken, eigenlijk, dat je 100 procent zekerheid beweert te hebben over het bestaan van massavernietigingswapens, maar niet in het minst weet waar die zich dan bevinden”, zei Blix dinsdag tegenover de Raad voor Buitenlandse Betrekkingen (CFR), een machtige denktank waarvan een aantal van de invloedrijkste deskundigen op het gebied van de buitenlandse politiek deel uitmaakt. „Wij waren voorzichtiger in onze inschattingen, en ik denk dat dat een wijze beslissing is gebleken”, aldus Blix, die volgende week zijn speurtocht naar Iraks chemische en biologische wapens na drie jaar beëindigt.

Blix zette vooral vraagtekens bij de haast waarmee de Amerikaanse regering twee voertuigen, zogenaamd mobiele laboratoria voor biologische wapens, uitriep tot de gezochte ”smoking gun”, het bewijs om een aanval op Irak te rechtvaardigen. „Pas later ontstond er twijfel bij zowel Amerikaanse als Britse experts. Je zou toch denken dat men na een aantal zeer wankele bewijzen wat voorzichtiger te werk zou gaan.”

Volgens Blix waren de Verenigde Staten niet het enige land dat meende dat Irak massavernietigingswapens had. Alle westerse inlichtingendiensten waarmee hij contact heeft gehad waren daar min of meer van overtuigd, al liet Rusland zich nooit bevestigend uit over de kwestie.

Na twee maanden zoeken op meer dan 230 plaatsen in Irak is er nog steeds niets gevonden. Misschien vinden de Amerikanen nog verboden wapens, maar hoe langer het duurt, des te groter is de kans dat Irak de waarheid sprak toen het beweerde alle wapens in 1991 te hebben vernietigd, zo stelde Blix.

Waarom speelde Irak dan zo lang een kat-en-muisspelletje met de VN-inspecteurs? Blix noemde drie plausibele redenen: mogelijk wilde Saddam Hussein in het Midden-Oosten de indruk blijven wekken dat hij over wapens beschikte. Bovendien was Sadddam een enorm trots persoon, die zichzelf zag als de „keizer van Mesopotamië.” Misschien deed hij aan crisisdiplomatie: hij zag de antioorlogsbetogingen en geloofde niet dat de Verenigde Staten zover zouden durven gaan.

Blix merkte op dat toen de Verenigde Staten toetraden tot de Veiligheidsraad van de VN, zij Israël veroordeelden voor de vernietiging van een Iraakse kernreactor in 1981, omdat Israël volgens Washington niet alle vreedzame opties had benut. „Laten we dit eens verplaatsen naar maart 2003. Zijn alle vreedzame opties toen wel ten volle gebruikt?” aldus Blix.