De kennis van verkeersregels is ronduit slecht. Voorrangsregels op een kruising en bij het afslaan hebben weggebruikers niet paraat. Op goed geluk kiezen automobilisten hun snelheid. Dat is gebleken uit een onderzoek van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) in de regio Oost.

Voor het onderzoek heeft het CBR ouders van leerlingen uit de regio’s Zwolle, Arnhem, Apeldoorn en Nijmegen uitgenodigd voor het doen van een vrijwillige test. Eenmaal op de weg zijn de meesten wel in staat om het goede voorbeeld te geven. Door de toenemende complexiteit van het verkeer wil het CBR meer de aandacht vestigen op het sociale rijgedrag van weggebruikers.

Een van de deelnemers was Paul Maas. Zijn dochter Linde volgt op dit moment rijlessen. Maas is een ervaren rijder. Hij heeft dertig jaar zijn rijbewijs en rijdt per jaar een slordige 40.000 kilometer. En dat zonder schade. Alhoewel: „Er zijn wel verscheidene paaltjes gesneuveld, maar dat komt door mijn nonchalance.”

Nonchalance blijkt ook wel uit een voorval tijdens een vakantie. „Ik duwde met de voorbumper iets te hard de hekjes van een tuinpad open. Maar daar bleef het niet bij, de beide hekjes kwamen door een veer met dezelfde kracht terug in de zijkant van de auto. Twee keer schade dus.”

Voor de test heeft Maas wel even geoefend en in een lacherige sfeer werden op het werk de verkeersregels opgehaald. Maar toen de instructeur instapte, was het ludieke karakter verdwenen. Op dat moment keek Maas door een andere bril. „De wegen leken plotseling een stuk smaller.”

Tijdens de test voelde Maas direct wel aan waar de zwakke punten zaten. Toch was het oordeel van de instructeur voorzichtig positief. „Door de vele kilometers leer je te anticiperen op wat er gebeurt.” Wel is er een aantal aandachtspunten, waarvan beter kijken de belangrijkste is.

Het kijken is voor meer mensen een lastig punt, zo blijkt uit de tests van het CBR. Maar over het algemeen was de rijvaardigheid van de deelnemers redelijk goed. De theorie daarentegen had vrijwel niemand onder de knie. Slechts 5 procent van de deelnemers slaagde voor de theorie. Maas heeft zich hier niet aan gewaagd, omdat hij wel wist dat hij hiervoor zou zakken. „Nu weet ik ook waarom iedereen lachend uit dat lokaal kwam.”

Doelgroep voor de test waren de ouders van rijschoolleerlingen. Volgens het CBR hebben ouders een belangrijke invloed op het toekomstig rijgedrag van hun kinderen. Ouders hebben hun rijbewijs gehaald in een periode dat het verkeer een stuk minder complex was. Nu de complexiteit toeneemt, is een sociaal rijgedrag steeds meer van belang. „Ik stop altijd voor de zebrapaden”, aldus Maas. Zijn dochter bestrijdt dit direct door driftig nee te knikken. Volgens haar is er op het rijgedrag van haar vader wel wat aan te merken. In haar uiteindelijk oordeel is ze toch mild. „Het lijkt soms wat wild, maar hij ziet veel meer dan je denkt.”

In de stedelijke gebieden is het sociale rijgedrag slechter dan op het platteland. Maas: „In de grote steden zie je meer rattengedrag, omdat je om halfvijf meteen in de file zit. Meer auto’s, meer stress.” Maas ergert zich aan automobilisten die andere weggebruikers afsnijden. Ook weggebruikers die erg lang de linkerweghelft gebruiken, roepen ergernis op. „Dit gedrag zie je nog wel eens bij onervaren en angstige rijders. Maar juist dit wekt veel agressie op.”

Het CBR is van mening dat mensen om de tien jaar vrijwillig een test zouden moeten afleggen. De resultaten van de afgelopen weken bevestigen dit. Om mensen te motiveren, kan er een positieve impuls worden gegeven. Te denken valt aan het geven van een korting op de verzekeringspremie.

Dochterlief moet 3 juli afrijden. Op de vraag of ze slaagt, antwoorden beiden weifelend. Maas: „Het zal er om hangen. Ze is een tikkeltje te nonchalant. Maar dat heeft ze van mij.”