Veldhuizerschool Ede door leerlingen zelf verwarmd
EDE – Een dikke laag mos op het dak van de gloednieuwe Veldhuizerschool in Ede moet de warmte binnenhouden die door leerlingen zelf wordt geproduceerd. Behalve hartje zomer, dan worden zij weer afgekoeld met winterkou.
De hervormde Veldhuizerschool aan de Kraatsweg, die deze week de eerste leerlingen verwelkomde, mag zich de meest energiezuinige van Nederland noemen. Rond het donkerrode gebouw wordt nog snel een bestelwagen leeggehaald. „Vandaag wordt het speelplein ingericht”, meldt directeur Geertje van de Put via Twitter trots.
De school is helemaal aangelegd volgens de zogeheten passiefbouw, wat inhoudt dat het bouwwerk extreem weinig energie gebruikt. Maar liefst 80 procent minder dan een ‘gewone’ nieuwbouwschool, wat duizenden euro’s per jaar scheelt.
Tel uit je winst? Natuurlijk levert het een erg aantrekkelijke energierekening op, zegt Van de Put. „Zeker vergeleken met ons vorige gebouw, uit de jaren dertig. Maar een belangrijker reden is onze Bijbelse visie op rentmeesterschap: zorg dragen voor Gods schepping, juist als school.”
Dat komt onder meer naar buiten in de majestueuze eik midden op het plein. De nieuwe school is precies om en onder zijn wijde takken gebouwd. Oud en nieuw omarmen elkaar bijna letterlijk. De oude reus, die tot voor kort zelfs in het schoollogo stond, liet zich niet door nieuwlichterij verdrijven. „De gemeente heeft hem onderzocht en met goed onderhoud kan hij nog vele jaren mee. Die gaat ons denk ik allemaal overleven.”
Onder de dikke takken klinkt nu geen getimmer meer, maar de aangeleerde psalm van deze week. In theorie althans, want het gebouw is behalve luchtdicht ook geluidsdicht. En dat is te merken in de klassen. Als de deur dicht zit, is zelfs het fluisteren van de juf achterin goed te horen. Dit dankzij dikke muren en driedubbel glas.
Het verschil met het oude schoolgebouw, dat op dezelfde plaats stond is, is enorm. Een schilderij aan de muur laat een klassieke school zien, met een puntgevel waar ”1932” op staat: bijna tachtig jaar oud. Van de Put: „Terwijl voor een schoolgebouw gemiddeld veertig jaar staat.”
Ook onderwijskundig was het gebouw niet meer bruikbaar. „In de lange, rechte gang kon je nergens groepjes leerlingen kwijt om apart te werken. En we hadden al jaren noodlokalen op het plein.” Op dat plein prijken nu een verspringbak, voetbaldoelen en – een vondst van Van de Put zelf: speciale stoepen om op te stoepranden. „Kinderen kennen dat oude spel misschien niet meer, maar dat gaan we hun gewoon weer leren.”
Het rentmeesterschap dat het gebouw wil uitstralen, kwam maandagmorgen na het gebed als eerste aan de orde in de klassen, zegt Van de Put. „We hebben een mooi nieuw gebouw gekregen, daar dragen we samen verantwoordelijkheid voor. We hebben gevraagd: Hoe willen jullie nu samen zorg dragen voor onze school?”
Een van de mooiste dingen aan het pand vindt Van de Put: „De openheid, en het vele licht: Heerlijk!” Aan licht inderdaad geen gebrek. Bijna veertig –uiteraard– spaarlampen verlichten de grote middenruimte, maar alleen als dat nodig is. De grootste lichtbron is de enorme raampartij voor en achter. En aan andere noviteit zijn de ”solar tubes”, die het gele zonlicht met een spiegelsysteem het gebouw in brengen.
Gasleidingen ontbreken zelfs volledig; ze zijn overbodig. Warmte gaat ’s zomers diep de grond in en wordt er ’s winters weer uitgepompt, legt architect Henno Westeneng van Jorissen Simonetti Architecten in Doetinchem uit over zijn creatie. „Het verwarmen hoeft in principe alleen ’s ochtends. De rest van de dag houden de leerlingen de klas op temperatuur met hun eigen warmte. Op de luchtkwaliteit heeft dat geen invloed: die wordt geheel volgens het hogerhand voorgeschreven ”frisseluchtbesluit”: Met frisse lucht leren kinderen immers aanmerkelijk beter.
Ook de warme lucht van de beamers en digiborden in de klassen wordt afgevangen en opgeslagen. „Slechts 10 procent van alle warmte gaat bij de opslag verloren.”
Hoeveel extra leerlingen passen er nog onder het bemoste dak? Niet meer dan nu helaas, zegt Van de Put. „We hebben een wachtlijst.”
Maar groter wil ze de school liever niet hebben „We hebben nu 275 kinderen en ik ken hen allemaal bij hun naam. Dat persoonlijke past bij ons, dat willen we absoluut niet kwijt.”