Ook Marokkaanse vrouw gaat straks stemmen
RABAT – De vervroegde parlementsverkiezingen in Marokko worden gehouden op 25 november. Dat heeft minister van Binnenlandse Zaken Taieb Cherkaui dinsdag laten weten tegenover het nationale persbureau MAP. De verkiezingen kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de positie van vrouwen.
Premier Abbas al-Fassi had zondag aangekondigd dat de Marokkanen vervroegd naar de stembus moeten.
De Marokkaanse bevolking stemde vorige maand in een referendum in grote meerderheid in met hervormingen, waardoor koning Mohammed VI een deel van zijn macht kwijtraakt. Het nieuwe parlement kiest een premier, die de plaats van de koning als hoofd van de regering overneemt. Ook de volksvertegenwoordiging zelf krijgt meer macht. Koning Mohammed VI blijft staatshoofd, opperbevelhebber van de strijdkrachten en leider van het islamitische geloof in Marokko.
Het staatshoofd besloot tot de veranderingen in het licht van de sociale onrust die sinds begin dit jaar heerst in veel Arabische landen. Ook in Marokko vonden afgelopen voorjaar protesten plaats, zij het op kleinere schaal en veel minder fel dan in bijvoorbeeld Tunesië en Egypte, waar betogers uiteindelijk het regime ten val brachten. De koning stelde daarop een commissie aan die met voorstellen tot democratisering moest komen.
Vanaf het begin van de protesten op 20 februari staan vrouwen in de frontlinie in Marokko. De verkiezingen van november kunnen vergaande gevolgen hebben. Veel woordvoerders van de protestbeweging zijn vrouw. Waarnemers en activisten hopen op een nieuwe fase in de vrouwenemancipatie in Marokko.
Rabah Nuami, een van de leiders van de protestbeweging in Casablanca, vindt het een eer dat zo veel woordvoerders van de beweging vrouw zijn. „Het zijn meestal vrouwen met een culturele of academische achtergrond”, zegt ze.
In 2004 werd in Marokko een nieuwe gezinswet aangenomen die vrouwen het recht gaf te scheiden en te trouwen, zonder toestemming van hun vader. Ook werd het recht op alimentatie vastgelegd. Maar bij erfenissen hebben vrouwen niet dezelfde rechten als mannen.
Ondanks de nieuwe wet hebben vrouwen in Marokko ook nog steeds op grote schaal te maken met geweld en discriminatie.
Het probleem zit dan ook niet zozeer in de wet, maar in de gebrekkige implementatie ervan, zegt Fatima Buhraka, auteur op het gebied van vrouwenkwesties. De weerstand tegen vrouwenrechten is volgens haar cultureel bepaald. „In de Marokkaanse cultuur is de man de baas, en de vrouw moet de man altijd gehoorzamen.” Armoede en gebrek aan kennis over rechten en plichten versterken die cultuur.
Dat betekent niet dat er niets ondernomen wordt om vrouwen bewust te maken van hun rechten, zegt Abderrahim Messudi. Hij organiseert workshops over vrouwenrechten aan universiteiten. Deels ligt het probleem bij de minimale deelname van vrouwen zelf aan dergelijke activiteiten, zegt hij.
De onverschilligheid van vrouwen ten opzichte van de activiteiten van maatschappelijke organisaties wordt veroorzaakt door het idee dat hun activiteiten eenzijdig zijn, zeggen onafhankelijke vrouwenactivisten. „Een echt maatschappelijk middenveld is er niet. Iedereen probeert de vrouwenzaak voor zijn karretje te spannen”, zegt Ferradi, een plaatselijke activist.
Niet iedereen is het daarmee eens. „Maatschappelijke organisaties hebben in een paar jaar tijd bereikt wat politiek partijen in tientallen jaren niet is gelukt”, zegt Buhraka. Maar het is volgens haar noodzakelijk dat dergelijke organisaties los van de politiek functioneren. „Hoe onafhankelijker een organisatie is, hoe meer vertrouwen er is in die organisatie.”
Momenteel zijn minstens 30 van de 326 zetels in het parlement gereserveerd voor vrouwen. Dat is niet genoeg, zeggen activisten. „Het parlement en de regering blijven zo vooral mannelijk”, zegt Buhraka.
