Met dat geld moet het museum zo snel mogelijk worden verzelfstandigd, moet er een nieuw bouwkundig ontwerp komen en moet een nieuwe directie worden aangesteld met een duidelijke visie en artistiek beleid.

Dat adviseerde de Commissie Toekomst Stedelijk Museum dinsdag aan de gemeente Amsterdam. Deze commissie onder leiding van Concertgebouw-directeur M. Sanders werd in december ingesteld om de gemeente te adviseren over de toekomst van het Stedelijk Museum. Dat gebeurde kort nadat de gemeente na vele jaren discussie had besloten dat het museum blijft gehuisvest op het Museumplein in Amsterdam.

Volgens Sanders is het Stedelijk Museum door het beleid van de afgelopen jaren langzaam weggezakt uit de top. „Er zijn grote achterstanden ontstaan in de collectie, het gebouw verkeert in slechte toestand, de organisatie is verouderd, de visie is onvoldoende uitgedragen en de publieke steun neemt af.”

Hij noemt de situatie „acuut”. Zonder maatregelen zou het museum in 2004 de deuren moeten sluiten. De brandweer heeft al gezegd dat het niet verantwoord is het pand in de huidige staat open te houden voor het publiek. Het meeste personeel is al verhuisd naar een kantoor in Sloterdijk, onder meer vanwege problemen met de Arbo-wetgeving.

In december besloot de gemeente Amsterdam 57,6 miljoen euro beschikbaar te stellen voor renovatie en uitbreiding van het Stedelijk Museum. De commissie meent echter dat er 25 miljoen euro extra nodig is om de museum haar verloren gegane allure terug te geven. Ook het ontwerp voor de nieuwbouw van de Portugese architect Siza schuift de commissie aan de kant. „Het past niet bij de rol, de functie en de betekenis van het Stedelijk Museum in de toekomst”, aldus Sanders.

Als handreiking aan de gemeente heeft de commissie een stappenplan opgesteld voor de komende achttien maanden. Al na de zomer moet de verzelfstandiging een feit zijn en de nieuwe directie zijn benoemd. In het najaar moet deze directie zich bezig gaan houden met de eisen van de nieuwbouw en een architect selecteren.

De commissie wil dat het museum na de vernieuwing 600.000 bezoekers trekt, bijna een verdubbeling van het bezoekersaantal van vorig jaar. Het museum zou 8000 tot 9000 vierkante meter expositieruimte moeten hebben. Nu is dat 6000 vierkante meter. Verder wil de commissie niet tornen aan de huidige locatie aan het Museumplein. In 2007 zou het vernieuwde Stedelijk Museum haar deuren moeten openen.

De commissie wil zich niet uitspreken over mogelijke kandidaten voor de functie van directeur. „Dat was niet onze opdracht”, aldus Sanders. Per 1 juli treedt oud-VPRO directeur Hans van Beers aan als interim-directeur van het Stedelijk Museum. Hij is door de gemeente Amsterdam benoemd voor een periode van een jaar.