Duitse kerk verliest honderdduizenden leden
HANNOVER – Bijna twee derde deel van de Duitse bevolking behoort tot een christelijke kerk. Dat aantal neemt echter ieder jaar verder af. De Evangelische Kerk in Duitsland (EKD), de grootste protestantse denominatie in Duitsland, verloor in een jaar tijd zo’n 320.000 leden.
Dat blijkt uit een vorige maand verschenen brochure van EKD met „cijfers en feiten over het kerkelijke leven.”
Van de 82.802.257 Duitsers waren er eind 2009 24.194.986 lid van de EKD. De Rooms-Katholieke Kerk telde dat jaar 24.909.332 leden, ongeveer 267.000 minder dan in 2008. Tot de zogenoemde orthodoxe kerken behoorden 1.268.500 mensen (1.456.500 in 2008).
Andere kerken groeiden wel. Zo nam het ledental van de zogeheten ”evangelische Freikirchen” toe van 323.202 in 2008 naar 332.333 leden in 2009. De overige christelijke kerken telden in totaal 33.274 leden, evenveel als het jaar daarvoor. Het totaalaantal christenen in Duitsland komt hiermee uit op 50.738.425, oftewel 62 procent van de bevolking. Een jaar eerder was dat 51.504.422 (62,8 procent van de bevolking).
Aanzienlijk minder Duitsers gaan ’s zondags naar de kerk. In 2009 bezochten ongeveer 1 miljoen mensen op zondag een protestantse dienst. Daarnaast volgden gemiddeld 1,4 miljoen christenen zondagse diensten op televisie, meldt de Evangelische Kerk.
Bij bijzondere gelegenheden, bijvoorbeeld ”Erntedank” (het traditionele oogstfeest, dit jaar op 2 oktober), verdubbelt het aantal kerkgangers echter. Op ”Heiligabend” –24 december– gaan zelfs meer dan 9 miljoen mensen naar de kerk, en niet alleen kerkleden. Alles bij elkaar genomen, stelt de EKD-brochure, „kan men uitgaan van ongeveer 65 miljoen bezoeken aan kerkdiensten per jaar.” Dat is echter zo’n 5 miljoen bezoeken minder dan het jaar daarvoor.
Tot 1919 behoorden nagenoeg alle Duitsers tot een christelijke kerk. Inmiddels verlieten tallozen deze. Dit geldt voor het voormalige Oost-Duitsland nog veel meer dan voor West-Duitsland. Vandaag is in West-Duitsland 71 procent van de bevolking lid van een christelijke kerk. In Oost-Duitsland is dat nog slechts 25 procent. Het percentage voor Duitsland als geheel komt hiermee op 62.
Uit de brochure blijkt dat de EKD in totaal 15.281 zelfstandige kerkelijke gemeenten telt en 135.318 kerkenraadsleden. De Duitse kerk telt meer vrouwelijke dan mannelijke ambtsdragers: 68.120 tegenover 67.198.
Er werden er in 2009 in totaal 1,2 miljoen kerkdiensten gehouden. De EKD beschikt in totaal over ongeveer 75.000 gebouwen. Van de iets minder dan 21.000 kerken en kapellen staan er meer dan 16.000 onder monumentenzorg. Belangrijkste bron van inkomsten voor de kerk vormt de zogenoemde kerkbelasting. In 2010 was de opbrengst daarvan iets minder dan het jaar ervoor: 4,3 miljard euro.
De Evangelische Kerk in Duitsland is een verband van lutherse, protestantse en verenigde ”landskerken”. Kenmerkend voor deze 22 landskerken, behalve dat ze gestempeld zijn door een bepaalde belijdenis, is dat zij ‘begrensd’ zijn. Zo bevindt de Evangelische Kerk in Beieren zich in de deelstaat Beieren, al vallen de grenzen niet overal zo precies samen.
Het fenomeen landskerken gaat terug tot de tijd van de Reformatie. De protestantse landsheren ordenden het kerkelijk leven in hun gebieden opnieuw, waarbij de lutherse of de reformatorische belijdenis de grondslag werd. Hoewel deze vorm van kerkbestuur in 1918 verviel, bleven de landskerken gehandhaafd.