Commentaar: Techniek maakt moderne mens kwetsbaar
Zonder transport staat alles stil. Deze zelfbewuste slogan van ”Nederland op grote wielen” leidt gemakkelijk tot varianten die net zo waar zijn. Zonder stroom, of: zonder computers staat én ligt alles stil.
Het bewijs is gisteren weer geleverd in Zuid-Holland. Een groot deel van de provincie werd getroffen door een storing bij telecombedrijf KPN waardoor communicatienetwerken de hele nacht en een deel van de ochtend platlagen. Bijzonder lastig voor politie, brandweer en ambulance, die elkaar slecht of helemaal niet konden bereiken.
Ook de metro’s reden niet, omdat de bestuurders niet konden communiceren met de verkeersleiding. Nu is het vakantietijd en zijn er beduidend minder reizigers dan anders, maar vervelend blijft het, zo’n storing. Zeker in een grote stad als Rotterdam.
Onze samenleving is wel erg afhankelijk geworden van de techniek. Eén klein defectje en het ganse raderwerk staat stil. Dat was ook gisteren het geval. De oorzaak van de storing was een kapot kastje in de KPN-centrale in de Rotterdamse Waalhaven. Daar komen niet minder dan 6200 lijnen bij elkaar. Toen het kastje niet meer werkte, vielen verbindingen weg en communicatiesystemen uit. Zo simpel, maar tegelijk zo destrastreus is het.
Het wonderlijkste moet echter nog komen. Van het vitale kastje bestaat geen kopie, geen back-up. Dat roept de prangende vraag op hoe zoiets kan. Terecht dat er een onderzoek wordt ingesteld om deze vraag beantwoord te krijgen. Laat dit onderzoek zich niet beperken tot wat er gisteren misging in Zuid-Holland. Hoeveel van dit soort vitale kastjes hangen er nog meer in ons land zonder dat er een back-up van bestaat?
Het is volstrekt helder dat een kapot kastje niet mag leiden tot een storing met een omvang als die in Zuid-Holland. Daarvoor staan er te grote veiligheidsbelangen op het spel, ook al zijn er gisteren gelukkig geen slachtoffers gevallen. Een noodvoorziening in de vorm van een back-up, voor het geval er een defect optreedt, is een absolute vereiste.
De storing van gisteren stelt ons ook voor een principiële vraag. Is de techniek, die zo’n grote rol speelt in onze samenleving, nog wel beheersbaar? We lijken als moderne mensen in een soort vicieuze cirkel te zitten. We willen dat alles steeds makkelijker, sneller en beter gaat, maar maken onszelf daarmee steeds kwetsbaarder. Eén klein technisch mankement kan grote maatschappelijke gevolgen hebben.
Het kost weinig moeite om sprekende voorbeelden te geven. Afgelopen tijd viel in Waddinxveen spontaan een hefbrug naar beneden, raakten ziekenhuizen in Hengelo en Amersfoort ontregeld, zaten delen van Rotterdam en Alphen aan den Rijn zonder stroom, waren 2 miljoen klanten van T-Mobile een dag slecht bereikbaar en leden webwinkels 8 miljoen euro schade doordat ze niet konden internetbankieren. In alle gevallen was een technische storing de oorzaak. De opsomming is eenvoudig uit te breiden.
In onze vertechniseerde samenleving geldt nog altijd de gedachte van de reformatorische wijsgeer Dooyeweerd: de mens kán de werkelijkheid niet beheersen, ook al denkt hij het tegendeel.