Beter laat dan nooit. Met die gedachte kunnen de Nederlandse militairen zich troosten die ten tijde van de massamoord in de Bosnische enclave Srebrenica verbleven en die nu te horen hebben gekregen dat hun eerherstel toekomt. Toch is die troost omgeven met wel erg veel bitterheid.Vooropgesteld moet worden dat minister Kamp van Defensie lof toekomt voor de ruiterlijke wijze waarop hij toegaf dat de militairen van Dutchbat inclusief overste Karremans al te lang hebben gebungeld. Hij stelde vast dat de onheuse bejegening diepe sporen bij de betrokkenen heeft achtergelaten. Hun is onrecht aangedaan, zo liet de bewindsman onomwonden weten.

Het boetekleed wordt in politiek Den Haag slechts zelden tussen de mottenballen vandaan gehaald en als het al gebeurt, gaat het nog al eens gepaard met omtrekkende bewegingen. Het prestige van politici en ambtelijke staven weegt doorgaans zwaar. Daarvan was bij minister Kamp weinig te merken. Hij zei zelfs trots op de militairen van Dutchbat te zijn. Dat komt neer op een royale rehabilitatie.

Dat er toch sprake is van een wrange nasmaak, heeft alles te maken met de lange en merkwaardige voorgeschiedenis. Uit de onderzoeksrapporten blijkt overduidelijk dat de vredesmissie van Dutchbat een dwaas avontuur was. De risico’s waren veel te groot. De militairen zaten er als ratten in de val.

Anderen landen bedankten voor de eer om aan zo’n gevaarlijke operatie te beginnen. Ook militaire topadviseurs van de toenmalige minister van Defensie Ter Beek waarschuwden hem voor de onmogelijke positie waarin ’onze jongens’ terecht konden komen. Toch liet de bewindsman zich hierdoor niet van zijn plannen afhouden.

Helaas konden de betrokken Tweede-Kamerleden geen zuivere afweging maken doordat hun informatie over de risico’s werd onthouden. Dat gebeurt wel vaker, heeft de Algemene Rekenkamer de laatste tijd moeten concluderen. Waartoe dat kan leiden, is intussen wel duidelijk geworden.

Bij de dossiers over de Betuweroute, de hsl en het C2000-project (een communicatienetwerk voor hulpverleners) zijn de gevolgen vooral financieel van aard. Bij Srebrenica ging het echter om ingrijpende consequenties in levens van duizenden mensen. De bevolking van de Bosnische enclave leefde door de komst van Dutchbat ten onrechte in de verwachting dat haar op beslissende momenten bescherming zou worden geboden. Voor de Nederlandse militairen waren de gevolgen vooral psychisch van aard. Trauma’s zijn onder hen geen uitzondering.

Als excuus voor het besluit tot de vredesoperatie is ook nu weer gewezen op de grote druk die indertijd op de politiek werd uitgeoefend. Vrijwel dagelijks meldden de media nieuwe gruwelijkheden vanuit het voormalige Joegoslavië. Er moest wat gebeuren, was de teneur van veel reacties.

Toch mag deze verwijzing niet dienen als vergoelijking. Toegeven aan druk vanuit het publiek, de media of pressiegroepen is op geen enkele wijze te rechtvaardigen. Misschien is dat wel een van de belangrijkste lessen uit het Srebrenica-drama. Politici moeten een eigen, zelfstandige afweging maken. Dat vergt rechte ruggen en sterke knieën. Waar die ontbreken, zullen de gevolgen zich vroeg of laat aandienen.