Voor het vasthouden aan 1 januari als datum waarop kleinverbruikers zelf hun stroom- en gasproducent kunnen kiezen, bestaan nog te veel onzekerheden, vindt de minister. Hij baseert zich onder meer op aanbevelingen van een commissie onder leiding van oud-staatssecretaris Van Rooy, die woensdag een rapport uitbracht. Verder trekt Brinkhorst lering uit de ervaringen met de markten voor grootverbruikers en groene stroom, die al geliberaliseerd zijn.

Brinkhorst schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat hij met het uitstel vóór alles duidelijkheid wil scheppen, zodat consumenten, kleine zakelijke verbruikers en energiebedrijven weten waar ze aan toe zijn. Het volledig vrijmaken van de energiemarkt kan volgens hem alleen als aan een aantal voorwaarden is voldaan.

Zo moet de consument goed geïnformeerd zijn en een goede rechtspositie hebben. Ook als het energiebedrijf dat hij heeft gekozen failliet gaat, moet hij verzekerd kunnen zijn van de afname van energie. Verder wil Brinkhorst dat de energiebedrijven organisatorisch en administratief goed zijn voorbereid op de vrijmaking van de markt, zodat de consumenten zonder problemen van leverancier kunnen wisselen en de juiste facturen ontvangen.

De commissie-Van Rooy zegt in haar rapport onder meer dat de energiesector nog bezig is met tests, die niet voor september of oktober zijn afgerond. Verder wijst ze erop dat een wettelijke basis voor het aanwijzen van een noodleverancier in geval van faillissement nog ontbreekt.

Brinkhorst sluit niet uit dat alle partijen op 1 januari klaar kunnen zijn, maar vindt dat daarover onvoldoende zekerheid is. Het uitstel van een halfjaar zal de bedrijven ruim voldoende voorbereidingstijd bieden, verwacht hij.

De Consumentenbond is blij met het besluit van de minister. De bond wil wel dat hij binnen twee maanden met een uitvoeringsplan komt. Daarin moeten garanties staan voor soepele overstapprocedures. Ook moeten er boetes opgelegd kunnen worden aan bedrijven die op een agressieve manier klanten werven.

EnergieNed, de federatie van energiebedrijven in Nederland, is teleurgesteld over het uitstel. „Alle bedrijven zijn bezig met een spurt om de doelstelling te halen. We begrijpen echter dat de minister de markt duidelijkheid moet geven.”

Land- en tuinbouworganisatie LTO-Nederland en het Productschap Tuinbouw zijn verheugd over het uitstel. „Eigenlijk wilden we uitstel tot oktober 2004”, aldus een woordvoerder. „Ik denk dat de branche echt alle tijd nodig heeft om zich voor te bereiden op de liberalisering.”

Ook energiebedrijf Gasunie is blij. „We hebben er enkele weken geleden voor gepleit om het niet op 1 januari te doen. Het is beter om het uit te stellen, zodat er meer tijd komt. Daarmee lopen we Europees gezien in de pas.”

Essent noemt het uitstel teleurstellend. „Wij hadden liever gezien dat iedereen volop aan het werk was gebleven om de markt te openen. Onze organisatie is er klaar voor, dan krijg je er zin in. De vraag is nu hoe je de organisatie scherp houdt om de concurrentieslag aan te gaan”, aldus een woordvoerder.