In de gereformeerde gezindte is er, beslist niet ten onrechte, altijd nog enige distantie tot en wantrouwen tegen de vakantiecultus die in de zomermaanden heel West-Europa in z’n ban lijkt te hebben. Want voor veel mensen vormen de vrije weken en de reis naar andere oorden geen middel tot ontspanning meer, maar zijn ze doel in zichzelf. Alsof een mens alleen maar zou moeten leven voor deze periode, waarin alles draait om genieten. Hedonisme, noemen we dat. Een christen heeft zich daar verre van te houden.

Maar er is ook een andere kant. Een periode van rust in een druk jaar hoeft zeker niet verkeerd te zijn. Het is in principe goed om een stuk ontspanning te hebben, om even iets anders te doen. Om boeken te lezen waar je anders niet aan toe komt. Om extra aandacht te hebben voor familie en vrienden. En het kan verrijkend zijn om plaatsen te bezoeken waar je normaal gesproken niet komt.

Wie denkt dat het per definitie Bijbels is om je verre te houden van een periode van rust en ontspanning, vergist zich. Al op de eerste bladzijden van de Bijbel staat dat God, na Zijn scheppingswerk, op de zevende dag rustte. Het mag duidelijk zijn dat deze tekst niets te maken heeft met vakantie, maar alles met de instelling van de sabbat.

Toch moeten we hier niet te snel en oppervlakkig lezen. Want is het niet opmerkelijk dat God Zelf, de Schepper van hemel en aarde, het nodig vond op de zevende dag te rusten? En dan gaat het er nu niet om een discussie te beginnen over de verhouding van sabbat en zondag, maar over het feit dat God niet alleen de sabbat heiligt en instelt, maar Hem Zelf ook houdt. En dat doet de Heere, van Wie Jesaja zegt dat Hij „moede noch mat” wordt en dus de rust, anders dan wij mensen, niet nodig heeft.

God houdt, op de sabbat, op met scheppen. Want dat betekent het woord sabbat eigenlijk: ophouden. Daarmee wordt een grondlijn, een basisprincipe, blootgelegd in de voorschriften die ons in de eerste Bijbelboeken worden aangereikt. God wil dat wij van ophouden weten. Hij wil niet dat wij tot het uiterste gaan. Niet eindeloos werken, niet tot de allerlaatste vruchten de oogst binnenhalen, niet ook nog die laatste centen bijeenschrapen. Er moet wat overblijven voor anderen, voor de arme en de vreemdeling.

Iemand die wil leven naar Bijbelse voorschriften weet van ophouden en kent grenzen. Grenzen in en aan het werk, grenzen in het carrière maken. Maar ook grenzen in het vakantie houden. Want ook dan hoeft niet het onderste uit de kan te worden gehaald. Juist de vakantie is bij uitstek de tijd om met regelmaat vacant –letterlijk: vrij, leeg– te zijn.

Boven de ingang van een kloostertuin staat wel eens de Latijnse spreuk Deo vacare: vrij zijn voor God.

Betere vakantiebesteding is er niet.