Commentaar: Weg uit Afghanistan
Het had nauwelijks slechter kunnen worden gepland: een paar uur nadat de Amerikaanse president Obama het volk had verteld hoe hij zijn troepen uit Afghanistan gaat terugtrekken, kwam in Kabul een speciaal gerechtshof met nieuwe uitslagen van de parlementsverkiezingen. Uit hertelling was gebleken dat in ongeveer een kwart van de 249 districten fraude was gepleegd. Een op de vier zetels gaat dus van kleur verschieten.
Deze samenloop van omstandigheden is wrang voor Obama. Hij gaat ervan uit dat Afghanistan zijn lesje heeft geleerd en het vanaf 2014 zonder de buitenlandse troepen kan doen. Maar het besluit van het speciale gerechtshof bevestigt de vermoedens dat het land nog lang niet klaar is om op eigen benen te staan.
De volksvertegenwoordiging is een van de centrale organen in een staat, samen met de regering en de rechterlijke macht. De burger moet blind kunnen vertrouwen op de integriteit van deze drie machten. In Nederland zouden we het al erg vinden als één of twee zetels van de Tweede Kamer vanwege stembusfraude zouden moeten veranderen. Maar in Afghanistan gaat het maar liefst om een kwart.
Dat kan slechts leiden tot de conclusie dat Afghanistan geen volwassen democratie is. Men kan erover twisten of de stembus per definitie de enige weg is waarlangs Afghanistan tot zijn parlement komt. Maar welke spelregels men daarvoor ook kiest, het volk moet erop kunnen vertrouwen dat de procedures worden gevolgd.
Erger is nog dat we weten dat het in Afghanistan niet alleen maar om frauduleuze parlementszetels gaat. Overal bestaat grote corruptie. Binnen de overheid, in het leger, bij de politie. En waarschijnlijk is de rechtspraak ook niet zo onafhankelijk. Om over de belastinginspecteur maar te zwijgen. Moeten deze instellingen dan het recht en de veiligheid van het Afghaanse volk dienen?
Nu besteedde Obama woensdagavond nauwelijks aandacht aan het (dis)functioneren van de Afghaanse overheid. Hij beperkte zich vooral tot de veiligheid. Hij constateerde dat het terreurnetwerk al-Qaida in toenemende mate onder druk staat. Daarom trekt hij zijn troepen terug, net als veel Europese bondgenoten.
Dat al-Qaida onder druk staat, is een feit dat deskundigen bevestigen. De Amerikaanse regering verdient zeker dank voor die prestatie. Maar is die eenzijdige focus op veiligheid tegelijk ook al niet tien jaar lang de zwakte van het Amerikaanse beleid in Afghanistan?
Bovendien is het maar de vraag of de veiligheid in Afghanistan toeneemt. In Afghanistan reageerden gisteren velen met zorg over Obama’s aankondiging. Opvallend veel mensen namen het woord burgeroorlog in de mond. Niet bepaald vertrouwenwekkend.
Alle aandacht is nu gericht op de training van leger en politie. Ook Nederland gaat daaraan zijn steentje bijdragen. Op zich is dat verstandig.
Maar al deze diensten van de overheid kunnen het volk slechts dienen als er een goed bestuur is. Op de lange termijn helpt alleen goed bestuur om te voorkomen dat er steun voor de taliban en terreurorganisaties groeit. Maar dat goede bestuur is er gewoon niet.
