De Europese bewindslieden van Milieu hebben daarover vrijdagavond na moeizaam overleg een akkoord bereikt, nadat eerder het europarlement het EU-wetsvoorstel ook al had goedgekeurd.

Tot opluchting van de Nederlandse staatssecretaris Van Geel (Milieu) is het wetsvoorstel niet al te sterk verwaterd, ondanks druk van enkele grote lidstaten. Die wilden ondernemingen die werkten met een milieuvergunning, automatisch vrijwaren van schadeclaims. „Als je met een vergunning geen enkel risico meer loopt, dan heb je helemaal niets meer aan het voorstel”, meent hij. Van Geel vindt het akkoord een stap in de goede richting.

De bestaande Nederlandse wet op milieuaansprakelijkheid hoeft slechts beperkt te worden aangepast. Momenteel moeten bedrijven opdraaien voor schade aan water en bodem. Door de EU-wet is een vergoeding ook verplicht bij schade aan de biodiversiteit.

Er was ook druk om milieuschade die is veroorzaakt door gebruik van nieuwe technieken, waarvan de gevolgen destijds nog niet bekend waren, uit te sluiten. Bijvoorbeeld van asbest was jarenlang niet bekend dat het zo schadelijk was zoals later bleek. In het compromis gaan bedrijven in zo’n geval niet automatisch vrijuit, maar kan de rechter er wel rekening mee houden.

In de wet is geen bepaling opgenomen over schade door kerncentrales. De Europese ministers gaan ervan uit dat dat in andere wetten afdoende is geregeld.

Volgens het voorstel van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, moeten bedrijven zich verzekeren tegen milieuschade om er zeker van te zijn dat het geld er is. Die verplichting gaat echter niet door.

Na een reeks maatregelen om de milieuvervuiling door personenauto’s en vrachtwagens aan te pakken, stelt de Europese Unie nu ook paal en perk aan de uitstoot door treinen, tractoren en schepen voor de binnenvaart.

„Een auto stoot nu nog maar 5 procent deeltjes uit van de vervuiling van een auto van twintig jaar geleden. De andere machines zijn dus relatief vervuilender geworden”, verdedigde staatssecretaris Van Geel vrijdag het besluit van de Europese ministers.

De nieuwe Europese regels voor de uitstoot van stikstof en (roet)deeltjes, die afhankelijk van het soort machine ingaan tussen 2005 en 2010, lijken sterk op de Amerikaanse eisen. Voor de binnenvaart zijn de normen volgens Van Geel niet strenger dan wat de Centrale Commissie Rijnvaart nu al voorschrijft. Bij de treinen gelden de eisen niet alleen voor dieseltreinstellen, zoals in het oorspronkelijke voorstel, maar ook voor diesellocomotieven.

Probleem is dat de zware dieselmotoren die onder de nieuwe regels vallen, gerust dertig jaar meekunnen. Van Geel wil een regeling opzetten om met subsidies de meest vervuilende voertuigen versneld uit de markt te halen.

Het Europees Parlement moet zich ook nog over de milieu-eisen uitspreken, maar dat is meestal ’groener’ dan de ministers. Nu de ministers het op enkele details na eens zijn geworden, lijkt de EU-wet relatief snel te kunnen worden aangenomen.