In een vraaggesprek met dagblad Trouw zei Oudkerk afgelopen zaterdag dat een charismatisch politicus zeker zestig zetels moet kunnen halen. „Dus laat dat dan maar een verlichte sociaal-democraat zijn en niet iemand met verkeerde ideeën, want daarvoor bestaat in onze samenleving intussen ook een voedingsbodem”, voegt hij eraan toe.

Oudkerk, die zelf mede het gat op de kiezersmarkt wil vullen, ziet het liefst dat er een tweepartijenstelsel komt in Nederland. „Lekker helder, duidelijke tegenstellingen, dat is goed voor de democratie”, vindt de wethouder. De op te richten progressieve partij moet in het nieuwe stelsel met een conservatieve partij strijden om de kiezersgunst. „Dat zou op termijn voor een omkering van de krachtverhoudingen leiden”, verwacht hij. „Progressief 85 zetels, conservatief 65.”

De PvdA’er hoopt dat zijn partij „het vehikel” kan zijn voor de nieuwe volksbeweging. „Maar”, zegt Oudkerk, „veranderingen in de PvdA gaan niet of moeizaam. En ik wil liever dat zo’n proces makkelijk verloopt. Het gaat niet om de PvdA, het gaat om het sociaal-democratische gedachtegoed. Wat dat betreft ben ik iets verder dan partijvoorzitter Koole, die vindt dat de PvdA het vehikel moet zijn voor die moderne progressieve volkspartij.”

De Amsterdamse wethouder ziet ook buiten de PvdA geestverwanten, die net als hij streven naar een doorbraak. Als voorbeeld noemt hij staatssecretaris van Sociale Zaken Rutte (VVD) en de Rotterdamse wethouder Van der Tak (CDA). Met hen voert hij gesprekken over de vorming van een progressieve volkspartij.

Rutte bevestigt tegenover Trouw dat hij en Oudkerk het vorig jaar in een gesprek met de voeten op tafel snel eens waren over de belangrijkste uitgangspunten bij de inrichting van de samenleving. „Maar ik ben nog niet toe aan een debat over een partijpolitieke doorbraak”, aldus de VVD’er. Van der Tak ziet in Oudkerk een politieke geestverwant, „die net als ik bezig is met modern sociaal beleid.”

Oudkerk vindt dat de tijd rijp is om te kijken of een doorbraakpoging over partijgrenzen heen mogelijk is. „Ik praat hier serieus over met mensen uit eigen kring en uit andere partijen”, zegt hij in het interview. „Nu is het allemaal nog een beetje ad hoc-cerig, maar ik ben vast van plan ook actie te gaan ondernemen. Ik wil onderzoeken hoe we de electorale ruimte kunnen opvullen die Fortuyn heeft achtergelaten.”

De PvdA’er gaat nu eerst rustig de vooruitzichten verkennen. „Misschien moeten we het geen al te formeel karakter geven”, zegt hij, „maar het is me wel ernst.”