Rick is geen uitzondering. Jeugdwerkorganisaties komen al jaren met alarmerende cijfers over persoonlijk Bijbellezen onder jongeren. Gemiddeld neemt een op de drie kerkelijke jongeren daar dagelijks de tijd voor (zie grafiek). Degenen die in de Bijbel lezen doen dat meestal kort, zo’n vijf tot tien minuten per dag, en begrijpen vaak niet wat ze lezen.

Verontrustende cijfers, vindt Herman van Wijngaarden van de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). „Bijbellezen hoort tot de corebusiness van een christen. Je kunt God niet leren kennen buiten de Bijbel om. Dat vraagt meer dan vijf minuten per dag.”

De gevolgen van het feit dat jongeren weinig Bijbellezen zijn merkbaar, ziet de stafmedewerker van de HGJB. „Er is minder parate Bijbelkennis. In mijn tijd op de Evangelische Hogeschool sloegen we tijdens discussies elkaar met Bijbelteksten om de oren. Je kunt je afvragen of dat de manier was, maar de Bijbel was in ieder geval beslissend. Dat kom je nu veel minder tegen. Omdat jongeren niet precies weten wat er in de Bijbel staat, reageren velen vanuit hun gevoel. Dit is overigens niet alleen een probleem dat onder jongeren speelt, ook bij ouderen kom ik dat tegen.”

Uit het onderzoek ”Om het hart van jongeren” van het Landelijk Contact Jeugdwerk (LCJ) van de Christelijke Gereformeerde Kerken blijkt dat jongeren die de Bijbel lezen en begrijpen Gods geboden en verboden vaker serieus nemen dan jongeren voor wie dit niet het geval is. Jeugdwerkadviseur Marieke de Vries: „Dat neemt niet weg dat volgens het onderzoek meer dan de helft van de jongeren die de Bijbel begrijpen, geen moeite heeft met een levenspraktijk die God concreet verbiedt.”

Laurens Kroon, directeur van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG), merkt dat veel jongeren moeite hebben met het doorzien van de grote lijnen in de Schrift. „Ze baseren hun mening al gauw op losse teksten uit de Bijbel. Hierdoor raken ze het zicht op de juiste geloofsleer en de praktische toepassing van Gods Woord in hun leven kwijt.”

Hoe komt het dat de Bijbel zo’n geringe plaats inneemt onder jongeren? Steven Middelkoop van de Hersteld Hervormde Jongerenorganisatie (HHJO): „Bijbellezen vraagt inspanning en discipline. Je moet er echt voor gaan zitten. Dat is voor veel jongeren moeilijk in deze snelle tijd met sociale media en internet die een direct beroep doen op hun zintuigen.”

Bovendien hebben wij ons hart niet mee, zegt Middelkoop. „E-mail lezen gaat ons gemakkelijker af dan de Bijbel. Voor het lezen daarvan is een geestelijke instelling nodig, die ons niet is aangeboren. Als de Heere echter werkt in je hart, ga je de Bijbel onderzoeken. Dat is zeker.”

Kroon: „De boodschap uit de Bijbel staat haaks op onze behoeften. Er is sprake van een geestelijke kloof, daarnaast ook van een taalkloof. De taal van de Bijbel is niet die van de jongeren. Ook de cultuurkloof speelt een rol: de Bijbel is in een heel andere tijd dan nu geschreven. Om de afstand tussen de Bijbel en ons leven te overbruggen, is daarom allereerst verlichting van ons verstand door de Heilige Geest nodig.”

Om het tij te keren moet de jeugd leren Bijbellezen, vinden de jongerenwerkers. Volgens Middelkoop van de HHJO is het belangrijk dat er tijdens catechisatie en in het jeugdwerk aandacht wordt besteed aan de uitleg van de Bijbel. Daarnaast moet jongeren discipline bij worden gebracht. „Discipel zijn begint met discipline. Net zoals je elke dag je mail checkt, mag je ook elke dag de Heere zoeken.”

De verantwoordelijkheid om jongeren te stimuleren de Bijbel te lezen ligt allereerst bij de ouders, vindt de jeugdwerkadviseur. „Als zij serieus bezig zijn met geestelijke zaken, zie je dat terug bij hun kinderen. Zij lezen meer uit de Bijbel en bidden vaker. Aandacht voor huisgodsdienst is dus broodnodig.”

De JBGG startte in 2009 het project Filippus om jongeren te stimuleren de Bijbel te lezen. De jeugdbond verspreidde honderden Bijbelwijzers (boekenleggers) met daarop handvatten voor het Bijbellezen. Er verschenen artikelen in het jongerenblad Daniël en de JBGG ontwikkelde werkmateriaal voor verenigingen over het thema. Kroon: „Of onze inspanningen vrucht hebben opgeleverd is lastig te zeggen. We hebben het thema Bijbellezen breed aandacht gegeven en hopen dat jongeren en ouders dit thuis oppakken.”

Drie jaar daarvoor organiseerde de HGJB eenzelfde soort project, namelijk Leer Me Lezen. De jongerenorganisatie ontwikkelde Bijbelstudiemateriaal en bedacht daarvoor de methode Solvat, dat zijn zes stappen voor het persoonlijk Bijbellezen (Stil worden, Open handen, Lezen, Vragen stellen, Antwoorden en Toepassen). De eerste letters van elke stap vormen samen het woord Solvat. Van Wijngaarden: „De methode zorgt voor een zekere ontspanning bij het Bijbellezen, waardoor het leuker wordt. Dat is belangrijk, want Bijbellezen moet niet zoiets worden als naar de tandarts gaan. Zo van: het is niet leuk, maar het moet.”

Met de Solvatmethode wil de HGJB jongeren en ouderen stimuleren om persoonlijk, actief en zelfstandig de Bijbel te lezen. Van Wijngaarden: „Veel jongeren lezen alleen uit de Bijbel met behulp van een dagboek. Ze krijgen mee wat een dominee of jeugdwerker voor hen heeft ontdekt, opgewarmde kost zogezegd. Dat kan natuurlijk, maar het zou mooier zijn als ze zelf ontdekten wat God tot hen zegt.”

De Vries van het LCJ erkent het gevaar dat jongeren door het lezen van een dagboekje niet leren zelf naar de Schrift te luisteren. Toch zou ze daarom het gebruik ervan niet willen ontraden. „Het is zaak dat we goede dagboeken maken en kiezen voor onze jongeren die hen stimuleren om persoonlijk over het Schriftgedeelte na te denken.”

Samen met de HHJO geeft het LCJ een aantal dagboeken voor jongeren uit. Ook organiseren de jeugdwerkorganisaties jaar- lijks Bijbelstudieconferenties voor jongeren. De Vries: „Van de jongeren horen we dat de Bijbelstudieconferenties zegenrijk zijn. Hierdoor zijn jongeren tot geloof gekomen of in het geloof versterkt. Daar zijn we heel dankbaar voor.”

Het LCJ bezint zich momenteel op de vraag hoe het jongeren die moeite hebben met lezen op een andere manier kan bereiken dan met een boek. „Veel vmbo’ers houden niet van lezen. Via de website dagelijkswoord.nl kun je bijvoorbeeld dagelijks een Bijbeltekst via e-mail of sms laten toesturen. Jongeren luisteren veel naar hun mp3-speler. Wellicht liggen hier kansen”, aldus De Vries.

In de allereerste plaats is echter het gebed van belang, benadrukt de jeugdwerkadviseur. „Gebed om een opwekking, om verlevendiging. Daar waar de Heere met Zijn Heilige Geest werkt, komt er honger naar het Woord. Dat zie je in de Bijbel. Dat zie je de hele kerkgeschiedenis door.”

Dit is het eerste deel in een serie over Bijbellezen onder jongeren. Dinsdag deel 2.

„Minder dan helft jongeren leest uit Bijbel”

Jeugdwerkorganisaties hielden de afgelopen jaren diverse onderzoeken onder jongeren waarin ze aandacht besteedden aan Bijbellezen.

HGJB

De Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) hield in 2005 een onderzoek onder 315 kerkelijk meelevende tieners en jongeren. Voor 35 procent van hen bleek persoonlijk Bijbellezen geen dagelijkse gewoonte. Jongeren trokken weinig tijd (tien tot vijftien minuten) uit om de Bijbel te laten spreken. De meesten van hen waren niet tevreden over de manier waarop ze de Bijbel lazen. Ze wilden meer persoonlijk geraakt worden.

LCJ

Het Landelijk Contact Jeugdwerk (LCJ) van de Christelijke Gereformeerde Kerken deed in 2008 onderzoek onder 3332 jongeren. Van hen las ruim een derde dagelijks in de Bijbel, een derde deed dat zelden of nooit. Van de jongeren gaf 45 procent aan de Bijbel bij het persoonlijk lezen vaak of altijd te begrijpen; 55 procent zei dat dit soms of nooit het geval is. In het boek ”Om het hart van jongeren” verschenen de resultaten van het onderzoek en tientallen tips voor ouders, leidinggevenden en ambtsdragers.

JBGG

De Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten (JBGG) deed in 2003 een onderzoek onder 1100 jongeren. Bijna de helft van de jongeren gaf aan dagelijks uit de Bijbel te lezen. Een kwart deed dit nooit. Een derde van hen ziet de Bijbel als middel tot geloof, 43 procent niet.

HHJO

De Hersteld Hervormde Jongerenorganisatie (HHJO) hield in 2008 een grootschalig onderzoek onder jongeren. De resultaten hiervan zijn niet voor publicatie. De HHJO heeft naar aanleiding van de onderzoeksresultaten in gemeenten gesprekken met jongeren gevoerd.