Sarkozy zei in Rome dat het verdrag leeft, maar dat het om verder te leven, moet worden veranderd. Zowel de Franse gast als de Italiaanse gastheer staat onder grote politieke druk van rechtse en chauvinistische stromingen die willen dat de regering actie onderneemt tegen de vermeende immigratiegolf.

Berlusconi heeft na de komst van duizenden vooral Tunesische vluchtelingen en werkzoekenden besloten tijdelijke verblijfsdocumenten te verstrekken. Daarmee kunnen de houders naar alle Schengenlanden. De meeste Tunesiërs willen naar Frankrijk. Dat dreef de geïrriteerde Franse regering ertoe 17 april de grens te sluiten voor een groep Tunesiërs door treinverkeer van Ventimiglia (Italië) naar Menton (Frankrijk) te stoppen. Minstens 20.000 Tunesiërs zijn in Italië geland sinds de val van dictator Zine al-Abidine Ben Ali in januari

De Frans-Italiaanse ruzie leek dinsdag niet zo fel te zijn. Berlusconi was het helemaal met Sarkozy eens en zei dat variaties op Schengen mogelijk moeten zijn. Frankrijk en Italië zetten zich daar volgens Berlusconi samen voor in. De beide leiders hebben samen al een brief geschreven aan de Europese Raad.

Sarkozy en Berlusconi beklemtoonden dat er meer middelen en meer instrumenten moeten komen voor de lidstaten van de EU die te kampen hebben met migratie. Er moet een Europees asielbeleid komen en Frontex moet versterkt. Dat is het agentschap dat de controle van de buitengrenzen van de EU coördineert. Frontex werd zes jaar geleden opgericht, maar komt maar moeizaam op gang.

De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, kondigde al voorstellen aan om de samenwerking in het Schengengebied te verbeteren. Vooral de coördinatie tussen de lidstaten moet beter om te voorkomen dat een land op eigen houtje beslissingen neemt, aldus een woordvoerder dinsdag. De Commissie had er al op gewezen dat onder Schengen binnenlandse grenscontroles kunnen worden ingevoerd, mits ze „tijdelijk en gerechtvaardigd” zijn. Er moet sprake zijn van een bedreiging voor de openbare orde of veiligheid.

De Verdragen van Schengen maken het vrije verkeer van personen mogelijk in de landen die samen de Schengenruimte heten. Het begon in 1985 met de ondertekening in het Luxemburgse ‘drielandenpunt’ Schengen van het eerste verdrag door België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en Nederland. De inwerkingtreding volgde in 1995. Italië hoort er sinds 1997 bij. Inmiddels zijn ook Denemarken, Estland, Finland, Griekenland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, IJsland, Zweden en Zwitserland toegetreden.