Op 1 november, twee jaar na de start van de restauratie, moet de trots van Amersfoort er weer picobello uitzien. Het karwei begon eind 2009 met de reparatie van de houten dakconstructies van de driehallenkerk. Geen overbodige luxe. Beneden, in het koor, liggen de zichtbare bewijzen: door de bonte knaagkever aangetaste balken. Sommige compleet versponst. De balken drukten op de gewelven, waardoor er scheuren zijn ontstaan. Die worden nu gedicht met specie. Daarna krijgen de gewelven en ook de muren een witte sausbeurt, zodat de vele grijze vegen en vlekken voorgoed verdwijnen.

De restauratie vindt plaats onder supervisie van het Amersfoortse architectenbureau Van Hoogevest, dat al tientallen jaren een nauwe band met de Joris heeft. Het werk wordt uitgevoerd door aannemer Den Hoed uit Bergambacht. „Vaklui die het ambachtelijke handwerk nog beheersen”, zegt Annet van Goor, secretaris van de Stichting Vrienden van de St.-Joriskerk Amersfoort.

Aan deze stichting de schone taak om 1,5 miljoen euro op tafel te krijgen. Van Goor is optimistisch gestemd: „We komen nog een ton tekort.” Ze hamert erop dat de Joriskerk „het hart van Amersfoort” is en behouden moet blijven. „Dat besef groeit, onder alle inwoners. We hebben huis aan huis een ansichtkaart laten bezorgen met daarop het stadshart van Amersfoort zonder Joriskerk. Op die plek staat een moderne kantoorkolos. De vraag was: Wilt u dat? Nee dus, dat wil niemand. Het geld stroomde daarna binnen.”

Voordat de restauratie begon, moest alle kunst de kerk uit. Schilderijen, wandkleden, rouw- en predikantenborden verdwenen in de opslag van plaatselijk verhuisbedrijf Pot. Van Goor heeft nog geprobeerd ze ergens tijdelijk in een museum geëxposeerd te krijgen. „Men vond ze te groot. Helaas. Het scheelt dat Pot ervaring heeft. Hij heeft ook alle Scheringakunstwerken opgeslagen toen de DSB Bank omviel.”

De tijdelijke werkvloeren in het godshuis bieden prachtige panorama’s, de langgerekte kerkruimte in. Van Goor wijst op gemetselde beeldjes, hoog boven in de pilaren. „Vanaf beneden zie je ze niet, nu wel. Moet je deze kijken. Dat zijn echt de leukste: een varkentje en een man met blote billen. Middeleeuwse humor.” Ze loopt naar een indrukwekkend gotisch raam aan de achterkant van de kerk. „De koster heeft het onlangs gewassen. Dat was in geen vijftig jaar gebeurd. Hij kan er nu bij.”

Als de deuren straks weer openzwaaien, gaat de vriendenclub het monumentale godshuis nadrukkelijker onder de aandacht brengen als concert-, vergader- en congreslocatie. „Nee, we doen de kerk niet over aan een commerciële stichting, want dan zijn we als Protestantse Gemeente Amersfoort de regie kwijt. De Joris blijft primair beschikbaar voor kerkdiensten. Dus geen verhuur op zondag, maar doordeweeks graag meer dan nu. Alleen zijn de faciliteiten op dit moment niet toereikend. Daarom komen er achter in de kerk, achter het grote orgel, extra toiletten, een nieuwe garderobe en een mobiele keuken.”

Om het publiek te laten meegenieten van de restauratie worden er op alle zaterdagen in mei en juni rondleidingen gegeven. Van Goor: „Voor 10 euro per persoon mogen de mensen mee naar boven. Niet meer dan tien tegelijk, anders zakken we door de vloer. De opbrengst van de rondleidingen is voor het restauratiefonds.”

Op donderdagavond 8 december wordt de Joriskerk officieel heropend. Enthousiast: „We gaan het Koninklijk Huis uitnodigen. Ik hoop dat er iemand komt. De Joris is het waard; het is een topmonument.”