Afghanistan is na het vertrek van de NAVO weer een bolwerk van de taliban geworden. Ook voor al-Qaida is dat land opnieuw een thuishaven. Niet alleen Berlijn en Parijs maar ook Amsterdam en Rotterdam plukken hiervan de wrange vruchten. Een radicaalislamitische terreurgroep gijzelt het Amsterdamse stadsbestuur; een andere groepering doet hetzelfde met de bedrijfsleiding van Shell in Pernis. De antiterreureenheden van de marechaussee en de mariniers worden geactiveerd. De gangbare en meest effectieve bevrijdingsactie waarop deze eenheden getraind waren –met de transporthelikopter Cougar– is echter niet meer mogelijk, de heli is wegbezuinigd.

In Venezuela zijn opstanden uitgebroken onder de armlastige bevolking. President Chavez ziet een oplossing om aan een dreigende afzetting te ontkomen. Hij besluit onze voormalige Antillen te bezetten als afleidingsmanoeuvre. De enkele compagnieën landmachtinfanterie en mariniers zijn geen partij voor het met oliegeld goed uitgeruste leger van Chavez en worden in een paar uur tijd verslagen. Het ontbreekt Nederland aan oorlogsbodems om een tegenaanval in te zetten; de sterk verouderde F-16 is geen partij voor de hypermoderne Sukhoi-35s van Venezuela. Helaas, die koninkrijksdelen zijn we kwijt.

Het nieuwe orthodox-islamitische bewind in Egypte valt Israël aan. Als gevolg hiervan ligt het Suezkanaal bezaaid met gezonken oorlogsschepen. De doorvoer van olietankers is niet meer mogelijk. Tegelijkertijd hebben westerse olietankers bij Georgië te kampen met uitlokkende confrontaties door de Russische Zwarte Zeevloot. Helaas hebben Nederland noch andere EU- en NAVO-landen voldoende marineschepen beschikbaar om de dreiging te keren. In Nederland gaat de benzine op de bon; er is een aantal uren per dag geen elektriciteit.

Polen en de Baltische staten roepen de hulp in van de NAVO. Zij voelen zich bedreigd door het leger van de Russische president Poetin, dat uit onvrede over het NAVO-raketschild steeds meer troepen samentrekt in de enclave Kaliningrad. De NAVO benadert ook Nederland. Den Haag kan slechts infanterie leveren, want de tanks zijn allang afgeschaft. Door gebrek aan onderhoud zijn slechts 3 van de 29 Apachegevechtshelikopters beschikbaar om onze infanterie te beschermen.

Nou, nou, zult u zeggen, wat overdrijft de scribent met deze waterval aan doemscenario’s. Is dat zo? Veel van wat ik hierboven heb geschetst is ontleend aan het zogenaamde dreigingsplaatje van de zogeheten ”Verkenningen”, het omvangrijke onderzoeksproject van het vorige kabinet naar toekomstige veiligheidsontwikkelingen en dito Nederlands beleid. Verder baseer ik mij onder meer op wetenschappelijke publicaties waaruit blijkt dat door de toenemende vraag naar en schaarste van energiebronnen de kans op energieconflicten in de nabije toekomst zeer groot is. Dat weten legers en veiligheidsorganisaties ook. De Russische krijgsmacht heeft bijvoorbeeld bescherming van offshorecapaciteiten in zijn takenpakket en bij de NAVO staat energieveiligheid ook steeds hoger op de agenda. Een ander feit is dat tussen het afschaffen van de Cougar en invoering van een nieuwe transportheli, de NH-90, een gat ligt van een kleine tien jaar. In die periode heeft Nederland nauwelijks transporthelikopters, niet voor terreurbestrijding, noch voor het blussen van branden op hei en in duinen of andere taken van nationale veiligheid.

Uiteraard zullen de bovenbeschreven scenario’s zich niet allemaal tegelijk afspelen, maar dat kan wel los van elkaar. Het zijn reële scenario’s waarmee we rekening moeten houden. Dat maakt dat we moeten beseffen dat we in zulke situaties mogelijk onvoldoende militaire capaciteiten hebben om dergelijke dreigingen te keren dan wel aanvallen te bestrijden. De dure prijs die betaald wordt voor forse kortingen op Defensie. De Nederlandse bevolking vindt bezuinigingen op Defensie prima: de Russen komen toch niet meer en het leger is alleen maar goed om ‘buiten te spelen’, in Irak of Afghanistan. Nederland kent geen bedreigingen meer voor zijn veiligheid, we kunnen rustig gaan slapen, zoals een premier zei in de jaren dertig.

Wanneer de beschreven scenario’s –of andere– werkelijkheid worden, komen we aldus bedrogen uit. Maar wie is dan verantwoordelijk? Het Nederlandse volk, dat geen geld uit wilde geven aan Defensie? De politieke partijen, die vrijwel allemaal forse bezuinigingen op Defensie hadden ingeboekt? Of het kabinet, waarvan de coalitiepartners geen of weinig defensiebezuinigingen beschreven in hun verkiezingsprogramma’s maar er wel toe besloten? Laten we hopen dat schrijver dezes ongelijk krijgt met zijn onheilspellende toekomstscenario’s. Wie neemt anders de verantwoordelijkheid op zich?

De auteur is docent aan het departement conflictstudies van de Koninklijke Militaire School in Brussel.