De synode loopt op donderdag van 10.15 uur tot 22.15 uur. Vrijdag begint de vergadering om 8.30 uur en duurt hij tot 21.30 uur.

18.05 uur – Preses ds. Verhoeff sluit middaggedeelte af met gebed. Eerst diner, dan verder spreken over kerkorde. Geplande sluiting van de vergadering: 21.30 uur.

16.54 uur – De stemkastjes werken naar behoren. De synodeleden wijzen het tegenvoorstel af en de bespreking over de kerkorde gaat verder. Preses stelt spreektijd in van maximaal een minuut.

16.48 uur – Op tafel ligt een tegenvoorstel. Preses ds. Verhoeff stelt voor te gaan stemmen via de „stemkastjes” die de synodeleden hebben gekregen. Maar eerst wil hij even oefenen en daarom dient hij een ‘motie’ in. Die luidt: „Ik wil vanavond enigszins op tijd naar huis.” Dat willen de synodeleden wel: 74 zijn er voor, 30 tegen. Nog een oefening: „De kerkorde is leuk”. Daar stemmen 62 synodeleden mee in, 50 niet.

16.26 uur – De synode zal de rest van de middag en de avond besteden aan het bespreken van wijzigingen van de kerkorde. Ds. B. Wallet waarschuwt vooraf: „Dit is ingewikkelde stof.” Alle journalisten zijn al naar huis.

15.55 uur – Het volgende agendapunt: de regeling voor predikantstraktementen. Synodeleden akkoord met voorgestelde tekst. Dan is het koffiepauze tot 16.15 uur.

15.42 uur – Amendement van ds. M. C. Batenburg en motie van ds. H. K. Olde Scheper-van der Weide krijgen geen meerderheid. Synode geeft groen licht aan wijziging generale regeling inzake permanente educatie.

15.07 uur – Synodeleden stemmen ook in met andere wijzigingen. Bespreking gaat verder over permanente educatie van predikanten en kerkelijk werkers.

14.58 uur – Synode gaat –met acht stemmen tegen– akkoord met de wijziging van ordinantie 3-17-8 inzake het loslaten van de maximale deeltijdaanstelling van predikanten.

14.50 uur – Op tafel liggen nu wijzigingsvoorstellen over het loslaten van de maximale deeltijdaanstelling van predikanten, over de generale regelingen inzake de opleiding van predikanten, over de generale regeling inzake permanente educatie, en over de gedeeltelijke vergoeding van traktements- en pensioenlasten.

14.49 uur – Ouderling Engelbert, tegen ds. Verhoeff: „Zó kun je snel agendapunten afhandelen.”

14.44 uur – De nieuwe vice-preses van de synode, ouderling M. Engelbert, leidt de vergadering verder, tot de koffiepauze. De synodeleden spreken nu over de nieuwe vestigingsplaatsen van de Protestantse Theologische Universiteit: Amsterdam en Groningen. Daarvoor moet ordinantie 13-7 worden gewijzigd. Synodeleden gaan akkoord.

14.40 uur – De synode besluit unaniem om Hydepark in principe te handhaven als eigen conferentie- en trainingscentrum. Er komt een nader onderzoek naar renovatie en nieuwbouw. De kleine synode gaat zich buigen over de vraag of het principebesluit om Hydepark te handhaven, inhoudelijk of financieel verantwoord is. Ook zal er een duidelijke visie over Hydepark moeten worden ontwikkeld.

14.29 uur – De synodevergadering gaat weer verder. Op tafel ligt een nieuw besluitvoorstel over het onroerend goed van de Protestantse Kerk.

13.40 uur – Ds. Verhoeff stelt voor eerst te gaan lunchen en daarna een besluit te nemen. Half drie wil de preses de vergadering weer hervatten.

13.35 uur – Scriba dr. Plaisier zegt dat de synodeleden over het amendement in zijn geheel moeten stemmen. Dat betekent dat de stemming over moet. Hij zegt ouderling G. G. van Dijk toe dat het besluitvoorstel wordt aangevuld met de woorden dat er een duidelijke visie over Hydepark moet worden ontwikkeld. Ouderling Van Dijk trekt daarop zijn tegenvoorstel in.

13.34 uur – Preses ds. Verhoeff: „Ik ben het echt helemaal kwijt. Er wordt van alle kanten in mijn oor getetterd. Ik weet het niet meer.”

13.33 uur – Protest tegen gang van zaken. Moet het amendement in zijn geheel in stemming worden gebracht?

13.29 uur – Synodeleden akkoord met formulering van ouderling G. G. van Dijk (Rotterdam): „Het is gezien de huidige marktomstandigheden niet realistisch om het landgoed nu als geheel af te stoten, tegelijkertijd is het investeren in vastgoed in deze omstandigheden risicovol.”

13.20 uur – De synode stemt eerst over een tegenvoorstel en enkele amendementen.

13.12 uur – Preses ds. Verhoeff kondigt aan dat de synode nu een besluit gaat nemen. Er wordt nog even gekeken naar de formulering van het besluitvoorstel. Dat wordt: „Indien de kleine synode tot de conclusie komt dat het principebesluit om Hydepark te handhaven uiteindelijk financieel niet haalbaar is, zal deze kwestie opnieuw aan de generale synode worden voorgelegd.”

13.06 uur – Dr. Plaisier geeft toe dat „deze nota sterker had gekund.”

12.52 uur – Scriba dr. A. J. Plaisier vindt dat de kerk zorgvuldig moet omgaan met haar erfgoed en Hydepark niet onder de prijs verkopen. Wat hem betreft is het oordeel van de kleine synode „cruciaal.” „Ik zeg u toe: mocht de kleine synode vinden dat het risico te groot is en de financiële basis te klein, dan komen de plannen terug op de generale synode.”

12.43 uur – Kan Hydepark vaker worden gebruikt? Haaije Feenstra, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, denkt het wel. Hij zegt dat kerkenraden en de HGJB van harte welkom zijn om er activiteiten te houden.

12.35 uur – Volgens Kramer is overwogen het Landelijk Dienstencentrum en Hydepark samen te voegen. Dat is nu geen optie. Maar als er een nieuw conferentiecentrum komt, dan kan de architect naar de mogelijkheden kijken.

12.28 uur – Ir. G. J. Kramer, voorzitter van het bestuur van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, beantwoordt de vragen van synodeleden. Hij benadrukt: „Als we doorgaan met Hydepark, dan zal dat kostenneutraal gebeuren.” De risico’s zijn volgens hem heel gering. Synodeleden die spreken over „Numeri II”, gaan op zijn hart én op dat van het bestuur staan.

12.06 uur – Einde sprekersronde. Het moderamen (bestuur) trekt zich even terug voor overleg.

11.48 uur – Enkele synodeleden geven aan Hydepark te willen behouden. Iemand stelt voor het dienstencentrum in Utrecht te verkopen en de dienstenorganisatie naar Hydepark te verhuizen. „De kerk heeft een schat in handen.” Maar volgens ds. M. van Dam (Hagestein) kunnen de seminarieactiviteiten ook best in Utrecht worden gehouden. En: „Er wordt gezegd dat Hydepark kostendekkend geëxploiteerd kan worden, maar waarom moet er nu jaarlijks twee ton worden bijgelegd?”

11.43 uur – Meerdere synodeleden missen een goede doordenking van de plannen en een visie op het beheer van Hydepark. Diaken B. J. Robbers (Amsterdam): Nodig is eerst een visie op het totale vastgoedbeleid van de kerk en een meerjarenplanning en –begroting, zo nodig met verschillende scenario’s. „Vroeger of later komt ook de vraag naar de houdbaarheid van het landelijk dienstencentrum in Utrecht ter sprake.”

11.31 uur – Ouderling G. G. van Dijk (Rotterdam) vindt de risico’s van de plannen voor Hydepark veel te hoog. „Hydepark mag geen Numeri II worden”, zei hij, verwijzend naar de ontwikkeling van het ledenregistratiesysteem die de PKN miljoenen euro’s kostte. Wat hem betreft heeft de kerk twee opties: Hydepark op termijn afstoten of nog geen besluit nemen en een duidelijke visie ontwikkelen.

11.25 uur – De generale raad van advies heeft geen behoefte aan nadere toelichting. De commissie van rapport mist de cijfermatige onderbouwing van de plannen. „Op dit moment is het te vroeg om definitief te besluiten.”

11.05 uur – De voorzitter van het bestuur van de Dienstenorganisatie van de PKN, ir. G. J. Kramer, geeft een toelichting op de plannen voor Hydepark. Hij stelt renovatie of nieuwbouw voor. Verkopen is geen optie, omdat de markt slecht is.

11.01 uur – De synode gaat nu een notitie bespreken over het onroerend goed van de Protestantse Kerk. Het moderamen stelt voor om landgoed Hydepark in Doorn te behouden en fors te investeren in een nieuw conferentiecentrum voor de kerk. De generale raad van advies, een van de belangrijkste adviescolleges van de kerk, is het niet eens met het synodebestuur. Ze wil een veel duidelijker visie hebben op de vraag of de kerk dergelijke centra wel in eigen beheer moet exploiteren.

10.38 uur – Dan is het tijd voor koffie. De synodeleden verlaten de zaal.

10.36 uur – Scriba dr. Plaisier bedankt synodeleden voor discussie. „Heeft u nog naijlend inzicht, zet dat dan op de mail.”

10.25 uur – Lees hier een samenvatting van de synodedag van gisteren.

10.14 uur – „Als we zeggen dat we verlegen zijn met de inhoud, dan lopen de koude rillingen over mijn rug”, zegt een synodelid. „Mijn houvast is dat God ons vasthoudt. Als dát nu eens onze boodschap voor de lege maatschappij zou zijn.” Ds. M. C. Batenburg (Waddinxveen) pleit voor toerusting en het houden van leerdiensten om de inhoud van de belijdenis te vertalen naar deze tijd.

09.59 uur – Synodeleden brainstormen over gemeente-zijn. Volgens een van hen is de drempel van de kerk te hoog. „Om de liturgie een beetje te kunnen volgen, moet je VWO hebben gedaan. En als je niet van Bach houdt, ben je niet welkom in de kerk. Maar als je nu Bauer leuk vindt? Bereiken we als kerk het RTL-publiek nog?” Een ander: „We moeten ons niet teveel laten meeslepen. Er gebeuren ook heel mooie dingen in de kerk.”

09.49 uur – Applaus voor dr. Plaisier. Preses ds. Verhoeff geeft ruimte voor een „open discussie” over de vier speerpunten. Synodeleden die het woord willen voeren, vormen twee rijen achter de microfoons. Veel waardering voor het „gloedvolle betoog” van de scriba.

09.37 uur – Dr. Plaisier: De nieuwe visienota van de Protestantse Kerk zal vier speerpunten hebben. De PKN moet nadenken over vormen van gemeente-zijn, de inhoud van de kerk, de dienst aan de samenleving en de nieuwe oecumene. De nieuwe visienota moet in november klaar zijn.

09.27 uur – Synodeleden gaan brainstormen over beleid van de kerk. Opvolger van visienota ”Leren leven van de verwondering” heeft nog geen naam, zegt scriba dr. A. J. Plaisier. „En we gaan ook geen prijsvraag uitschrijven.”

09.14 uur – Haaije Feenstra, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, geeft informatie over het project LedenRegistratie Protestantse Kerk (LRP). Synodeleden bekijken een video.

08.59 uur – Kerk in Actie houdt een presentatie over zending. De hulporganisatie heeft een enquête gehouden en mensen gevraagd wat zij het belangrijkste vinden in zending. De uitslag: „Ons geloof uitdragen” (9 procent); „Ons geloof wereldwijd met elkaar delen” (27 procent); „Praktische hulp geven vanuit ons geloof” (57 procent); „Zending is niet meer van deze tijd” (7 procent). De synodeleden kiezen vooral voor optie twee en drie.

08.55 uur – Op de agenda staan vandaag presentaties over zending en het landelijke ledenregistratiesyteem. De synodeleden gaan brainstormen over de visienota ”Leren leven van de verwondering”. Dan ligt er nog een notitie over het onroerend goed van de Protestantse Kerk (de toekomst van Hydepark) en een groot aantal stukken over de kerkorde.

08.47 uur – Opening van de generale synode. Synodeleden zingen Lied 247:1-3: „De Geest des Heeren heeft een nieuw begin gemaakt.” Dan Schriftlezing uit 1 Kor. 12:12-27 en een meditatie.

08.34 uur – Nog voor de opening van de tweede dag van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland deelt synodepreses ds. P. Verhoeff mee dat de bespreking van de notitie over de classicale indeling wordt verschoven naar de vergadering in november. „Het is toch wel erg prettig als niet slechts een paar synodeleden over dit onderwerp het woord voeren. Er is nu ruimte om eerst in groepjes van tien over de notitie te kunnen praten.”

23.17 uur – Vrijdagmorgen hervat de synode vanaf half negen de beraadslagingen. Er zal dan onder andere gesproken worden over de onroerende goederen die in bezit zijn van de landelijke kerk. Ook wordt veel tijd uitgetrokken voor de bespreking van het tweede deel van het ”Rapport Evaluatie kerkorde” van het Generaal College voor de Kerkorde. Als de planning gehaald wordt, zal de preses morgenavond om 21.30 uur de voorjaarszitting van de generale synode van de Protestantse Kerk afsluiten.

23.13 uur – Synodepreses ds. Verhoeff besluit dat het, na ruim 13 uur vergaderen, genoeg geweest is voor vandaag. De dag wordt door de synodeleden gezamenlijk besloten. Ds. Smelt verzorgt de avondsluiting. De geplande groepsbespreking over de ”Notitie over classicale indeling” moet op een ander moment gehouden worden.

23.08 uur – En dan sneuvelt heel laat op de avond de hele gedragscode. Een tegenvoorstel van ouderling mevrouw S. Hiebsch uit Amsterdam wordt aangenomen. In dat voorstel stelt mevrouw Hiebsch dat er voor een op te stellen gedrags- of beroepscode veel meer aansluiting gezocht moet worden bij bestaande regels en voorschriften die al in de protestantse kerkorde staan. Ook moet er minder in Jip-en-Janneketaal gesproken worden in zo’n code. Ondanks dat scriba dr. Plaisier in zijn reactie op tegenvoorstellen, moties en amendementen een heel eind meebuigt met de argumenten van mevrouw Hiebsch, steunen tijdens de stemming meer dan 70 synodeleden het tegenvoorstel, waardoor het is aangenomen. De gedragscode zoals die werd voorgesteld door het synodebestuur is dus van tafel. Het synodebestuur moet z’n huiswerk overdoen.

21.30 uur – Er staat nog één onderdeel op de agenda van de synode voor vandaag, namelijk een gesprek over de ”Notitie over classicale indeling”. Het is de bedoeling dat de synodeleden in groepjes over mogelijke voorstellen gaan praten waardoor het grondvlak van de Protestantse Kerk evenwichtiger vertegenwoordigd kan worden in de classes. Een mogelijkheid om deze vertegenwoordiging evenrediger te maken, is om classes met weinig gemeenteleden samen te voegen en classes met veel leden op te splitsen. Er hoeft hierover vandaag geen besluit genomen te worden.

21.05 uur – Synodevergadering weer openbaar. Tol van een lange en intensieve vergaderdag is hier en daar zichtbaar. Toch bespreekt de synode nog een gedragscode voor predikanten en kerkelijk werkers. Scriba dr. Plaisier leidt de bespreking in. Noemt de gedragscode een middel om predikanten op hun gedrag aan te spreken en, zo nodig, ter verantwoording te roepen.

20.45 uur – Synode gaat weer eventjes in comité om enkele benoemingen te kunnen bekrachtigen. Niet-synodeleden moeten de zaal verlaten. Alle inhoudelijke zaken bespreekt de protestantse synode in het openbaar tijdens voor iedereen toegankelijke vergaderingen. Maar over personen wordt altijd achter gesloten deuren gesproken.

20.30 uur – De synode wordt door de Raad van Toezicht van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) bijgepraat over de ontwikkelingen rond de voorgenomen verhuizing van de PThU naar Amsterdam en Groningen.

20.11 uur – De synodevergadering begint aan de avondzitting. De beraadsgroep catechese houdt een presentatie. Hoofdthema voor de avondvergadering is de bespreking van een nota van de gedragscommissie predikanten en kerkelijk werkers.

19.02 uur – De synode gaat, iets verlaat, dineren. Om kwart voor acht wordt de vergadering hervat.

19.01 uur – Voorstel van het synodebestuur om de kerkelijk werker „in de regel” te benoemen in het ambt van ouderling en hem of haar in bijzondere gevallen de bevoegdheid te geven om Woord en sacramenten te bedienen, wordt aangenomen door de generale synode. Lange discussie in PKN is afgesloten. HBO-theologen krijgen in de Protestantse Kerk in bijzondere gevallen de bevoegdheden van een predikant, maar ze worden niet bevestigd in het ambt van predikant.

18.53 uur – De tekst van het besluitvoorstel wordt nu op het scherm getoond. Stemming is gaande.

18.50 uur – Nu al duidelijk dat het besluitsvoorstel van het synodebestuur het gaat halen. De vraag blijft nog even hoeveel van de moties en amendementen wordt overgenomen.

18.48 uur – Stemming in de synode. Afronding van jarenlange discussie over de positie van de kerkelijk werker in zicht. Alle tegenvoorstellen worden verworpen.

18.45 uur – De spanning stijgt. Discussie over de vraag of een bepaald voorstel wel of geen tegenvoorstel is. Het blijkt een tegenvoorstel, enkel op grond van het feit dat in dat voorstel de kerkelijk werker niet bevestigd zal worden in het ambt van ouderling maar in dat van predikant. Inventarisatie welke tegenvoorstellen, moties en amendementen gehandhaafd blijven.

18.40 uur – De synode is toe aan besluitvormin, concludeert ds. Verhoeff. Ds. Van Lingen neemt het op voor een synodelid die toch nog een vraag wil stellen. Dat mag. Betreffende synodelid wil synode oproepen in ieder geval een beslissing te nemen.

18.33 uur – Dr. Plaisier: de kerkelijk werker blijft, in de visie van het synodebestuur, ouderling- kerkelijk werker heten en géén vicaris. „Een hele mond vol, maar dan heb je ook wat uit te leggen”, aldus de scriba.

18.26 uur – Overigens: kerkelijk werkers krijgen, in het voorstel van het synodebestuur, niet allemaal de bevoegdheden om, onder toezicht van een senior-predikant, de sacramenten te bedienen, maar die bevoegdheden worden alleen toegekend aan die kerkelijk werkers die werken in gemeenten „die in een bijzondere situatie” verkeren. Zo’n bijzondere situatie zal vaak zijn dat de betreffende gemeente te klein is om een predikant te beroepen. En: het ambt van ouderling geldt voor de duur van de aanstelling van de kerkelijk werker.

18.17 uur –Verduidelijking gevraagd door preses ds. Verhoeff over een motie die een tegenvoorstel blijkt. Essentie van ook dit tegenvoorstel is dat de kerkelijk werker niet bevestigd moet worden in het ambt van ouderling of diaken, maar in het ambt van predikant en de naam moet krijgen van predikant-vicaris. Dat wil het synodebestuur dus niet, want dan komen er toch predikanten in de Protestantse Kerk die geen academische opleiding hebben genoten.

18.12 uur – Scriba dr. Plaisier: Moderamen staat nog steeds achter het voorstel zoals het aan de synode is voorgelegd. Dus: bevestig in bepaalde gevallen de kerkelijk werker in het ambt van ouderling en geef hem de bevoegdheden tot bediening van Woord en sacramenten. Benaming moet volgens dr. Plaisier zijn: ouderling-kerkelijk werker of kerkelijk werker-ouderling. Mogelijkheid dat een ouderling de bevoegdheid krijgt om de sacramenten te bedienen, kennen we al in de kerkorde, aldus dr. Plaisier. Dus we moeten die ouderling géén predikant gaan noemen.

18.04 uur – Vergadering wordt voortgezet. Diner wordt even uitgesteld.

17.42 uur – Synodepreses schorst vergadering tot vijf minuten voor zes. Daarna wordt de visie van het synodebestuur op de tegenvoorstellen, moties en amendementen gegeven.

17.40 uur – Scriba dr.Plaisier beantwoordt namens het synodebestuur nog een aantal vragen die gesteld zijn door synodeleden. „We doen niet iets afwijkends wanneer we een ouderling bepaalde bevoegdheden geven die predikanten hebben.” Dr. Plaisier erkent wel dat er sprake is van „enige verrommeling” wanneer kerkelijk werkers preekbevoegdheid krijgen.

17.25 uur – Discussie zal zich na de sprekersronde steeds meer toespitsen op de vraag hoe de kerkelijk werker met bevoegdheid Woord en sacramenten te bedienen, aangeduid moet worden. En moet hij bevestigd worden in het ambt van predikant, of van ouderling? Dat de kerkelijk werker van de generale synode in bepaalde gevallen de bevoegdheden van een predikant zal mogen krijgen, lijkt vrijwel zeker.

17.21 uur – Ds. A. van Lingen uit Nieuw Lekkerland wijst op het feit dat ook de apostelen zich ouderlingen noemden. „Het is heel klassiek gereformeerd dat er zowel ouderlingen zijn die het evangelie verkondigen als ouderlingen die dat niet doen.” Over het wel of niet dragen van een toga door de kerkelijk werker die als ouderling preekbevoegdheid heeft: „Die toga is geen ambtsgewaad, maar is bedoeld om als mens achter weg te kruipen. Daarmee maak je duidelijk dat het niet om een mens gaat. Dus wat dat betreft, moet de kerkelijk werker die tot ouderling is bevestigd die toga gewoon dragen.”

17.17 uur – Mevrouw ouderling. S. Hiebsch uit Amsterdam: Uit het voorstel blijkt dat er serieus is gekeken naar alles wat er over de kerkelijk werker is gezegd in de synode sinds 2005. „We hoeven hiervoor de kerkorde niet te veranderen en ik denk dat dit plan een goede zaak is.”

17.08 uur – Bespreking over de kerkelijk werker gaat sneller dan verwacht. In grote lijnen lijkt de synode wel akkoord met het feit dat het synodebestuur de positie van de kerkelijk werker wil verduidelijken en hem of haar in bepaalde gevallen de bevoegdheid wil geven Woord en sacramenten te bedienen. Er zijn wel veel vragen over de naam die zo’n bijzondere kerkelijk werker moet krijgen. Naast benamingen als ouderling, vicaris en predikant-vicaris wordt ook de naam ”ouderling-vicaris” voorgesteld. Eén synodelid wil ook graag duidelijkheid over de vraag of zo’n kerkelijk werker met preekbevoegdheid een toga mag dragen.

16.59 uur – Preses ds. Verhoeff maakt de sprekerslijst op. Hij wil nog steeds voor het avondeten de bespreking over de HBO-theoloog afronden. Een tiental synodeleden wil graag nog iets zeggen.

16.57 uur – Ds. A. G. L. van Nieuwpoort uit Amsterdam stelt voor de kerkelijk werker die in het ambt van ouderling wordt bevestigd ”vicaris” te noemen.

16.39 uur – Diverse synodeleden die hun tegenvoorstel, motie of amendement toelichten, pleiten voor maximale helderheid. „Als iemand lijkt op een predikant, aangesproken wordt als een predikant en het werk doet van een predikant noem hem dan ook een predikant”, aldus een van de sprekers.

16.31 uur – Preses ds. Verhoeff meldt twintig tegenvoorstellen, moties en amendementen op het voorstel van het moderamen. Beperkte spreektijd voor indieners ingesteld van maximaal twee minuten. Om vijf uur moet deze ronde van inspraak beëindigd zijn. Daarna komen de ‘gewone’ synodeleden aan het woord.

16.29 uur – Ouderling J. P. Karstens uit Leiden, woordvoerder van de commissie van rapport –een groep synodeleden die alle voorstellen van het synodebestuur vooraf bespreekt en een advies geeft richting de synode– blijft er bij dat het beter is om de kerkelijk werker in het ambt van ouderling te bevestigen dan om hem of haar de status van predikant-vicaris te geven. „Ik hoop dat het vandaag een gedenkwaardige dag wordt voor de PKN.”

16.24 uur – Generale Raad van Advies (GRA) wijst voorstel van het synodebestuur om de kerkelijk werker te bevestigen in het ambt van ouderling af. Wil HBO-theoloog het ambt van predikant-vicaris geven. Roept synode wel op nu tot een besluit te komen.

16.22 uur – Synode zet vergadering voort. Bespreking over de positie van de HBO-theoloog gaat verder.

15.46 uur – Alle sprekers die de bespreking van het rapport inleiden, benadrukken dat er vandaag echt besloten moet worden over de positie van de kerkelijk werker. Synode moet over haar eigen schaduw heenstappen, aldus een woordvoerder van de Beleidscommissie Predikanten (BCP). Maar de synodeleden krijgen eerst een korte koffiepauze. Bespreking over dit onderwerp moet voor de dinerpauze zijn afgerond. Dat lijkt welhaast onmogelijk.

15.34 uur – We gaan niet iets nieuws doen, aldus dr. Plaisier. De ordinanties van de PKN geven nu al de mogelijkheid om ouderlingen in uitzonderlijke gevallen de bevoegdheden van een predikant te geven, zonder hem predikant te maken. „Dit is een noodvoorziening waar terughoudend mee moet worden omgegaan.” Het is de plaatselijke gemeente die zo’n kerkelijk werker bevestigt. De bevoegdheden die de kerkelijk werker krijgt, zijn niet gebonden aan de persoon, maar aan de plaats, aldus dr. Plaisier. Oftewel: de kerkelijk werker met deze bevoegdheden mag alleen in de gemeente waar hij bevestigd is Woord en sacramenten bedienen.

15.31 uur – Scriba dr. Plaisier leidt de bespreking over de HBO-theoloog in. Synodebestuur stelt in rapport voor de kerkelijk werker te bevestigen in het ambt van ouderling. Hij wordt dan een betaalde ambtsdrager. „Geen novum, want ook de predikant wordt betaald”, aldus dr. Plaisier. Betaalde ouderlingen kent de PKN nu echter nog niet. In het voorstel van het synodebestuur blijft de predikant in ieder geval iemand met een academische opleiding, meldt scriba dr. Plaisier. „De weg naar het predikantschap is voor de HBO-theoloog met dit voorstel dus principieel afgesneden.”

15.25 uur – Hoofdschotel van synodevergadering van donderdag wordt geserveerd. Bespreking van het rapport ”De positie van de HBO-theoloog –kerkelijk werker”. Lange discussie voorzien over een thema dat al gedurende vele jaren in de synode onderwerp van bespreking is. Moet de HBO-theoloog c.q. kerkelijk werker toegang gegeven worden tot het ambt van predikant, of moet hij bevestigd worden tot ouderling, die de bevoegdheid krijgt het Woord en de sacramenten te bedienen?

15.22 uur – Synode gaat over tot besluitvorming over het rapport ”Met vreugde en vrucht”. Tegenvoorstel wordt met 16 stemmen voor verworpen. Nota wordt aangenomen. Motie om te komen tot een „duidelijke ambtstheologie” in de PKN leidt tot grote verwarring. Niet alle synodeleden blijken ingecheckt. Uiteindelijk blijkt een meerderheid van de synodeleden vóór de motie, die dus is aangenomen.

15.02 uur – Vergadering voortgezet. Scriba dr. Plaisier geeft de mening van het moderamen over tegenvoorstellen en amendementen. Tegenvoorstel van ouderling G. G. van Dijk uit Rotterdam wordt door synodebestuur ontraden.

14.47 uur – Preses schorst vergadering vijf minuten, wil even overleggen over besluitvoorstel nota ”Met vreugde en vrucht”. Besluitvorming is dus in zicht. Blijkbaar wil de synode snel door naar het volgende agendapunt waar het gaat over de positie van de HBO-theoloog.

14.24 uur – Synode bespreekt notitie ”Met vreugde en vrucht - loopbaanontwikkeling en functiedifferentiatie”. Zeer specialistische materie die gaat over de vraag hoe de functie van predikanten aantrekkelijker gemaakt kan worden en hoe predikanten zich kunnen ontwikkelen binnen hun functie. Diaken Drost uit Werkendam zegt liever te spreken over de motivatie voor het ambt van predikant in plaats van te spreken over de aantrekkelijkheid van de functie.

14.08 uur – De preses van de generale synode, ds. P. Verhoeff, maant de synodeleden snel hun plaatsen in te nemen. Wil beraadslagingen voortzetten. In de ochtendvergadering is enige achterstand opgelopen bij het afwerken van de agenda. Er zijn meer dan zestig moties en amendementen ingediend over de rapporten over de loopbaanontwikkeling van predikanten en over de positie van de HBO-theoloog - kerkelijk werker ingediend. Ds. Verhoeff ziet het met de bespreking niet goedkomen, alleen het toelichten van de ingediende moties en amendementen gaat al uren duren. Bespreking over rapport moet volgens de agenda echter voor het avondeten zijn afgerond.

13.22 uur – De synodeleden gaan lunchen. Rond 2 uur wil de preses de vergadering weer hervatten.

13.17 uur – Preses ds. Verhoeff zegt dat het goed is dat de PKN ook zorg heeft willen dragen voor degenen die niet mee konden in de PKN. Juridisch is de PKN, volgens hem, steeds in het gelijk gesteld. „Maar er is meer dan het juridisch gelijk”, aldus ds. Verhoeff. Volgens hem spreekt de Bijbel niet voor niets over het gaan van een tweede mijl. „Vrijwel altijd zijn de cbz en de Protestantse Kerk die twee mijlen gegaan. Het past ons echter niet om daarover triomfantelijk zijn, daarvoor is er te veel gebeurd.” Over het werk van de commissie van bijzondere zorg: „De kerk heeft heel veel waardering voor uw werk. Wij spreken de wens uit dat het gezegend zal worden door God.”

13.11 uur – Preses ds. Verhoeff sluit de bespreking van het rapport af. Spreekt over schaduwzijden van de kerkvereniging. „Er was onbegrip, er waren verwijten, soms zelfs onverkwikkelijke taferelen. De pijn was groot, heel groot.” Maar: „Ook binnen de Protestantse Kerk kun je voluit gereformeerd zijn. De geschiedenis van onze kerk heeft dat inmiddels bewezen.”

13.07 uur – Geen motie over rapport van de commissie van bijzondere zorg. Diaken Drost: „Vraag door in gemeenten, zodat er geen eilandjes ontstaan in de kerk.” Preses ds. Verhoeff zegt toe dat de visitatoren dat zullen doen. „Uw zorg wordt gedeeld.”

13.05 uur – Synodeleden vroegen naar het werk van de commissies van bijzondere zorg voor gereformeerde kerken en lutherse gemeenten. Lutherse commissie heeft amper werk gehad. Gereformeerde commissie heeft wel gesprekken gevoerd met sommige gemeenten. Maar alle zaken zijn afgehandeld, eindverslag is al eerder gepresenteerd in de kleine synode van de PKN.

13.00 uur – Dr. Plaisier, scriba van de PKN, ziet de laatste tijd ook positieve signalen van de betrekking die gemeenten op elkaar ervaren. Het moderamen had pas een uitgebreid „en heel goed” gesprek met de gereformeerde kerk op Urk. Geeft toe dat er in het land soms „onzin” wordt gesproken over de landelijke kerk. „We hebben de taak om dat ook te weerspreken en de waarheid te spreken.”

12.52 uur – Uit de bijdragen van alle sprekers wordt duidelijk hoe diep de wonden zijn die de kerkscheuring van 2004 heeft geslagen.

12.48 uur – Ds. D. C. Floor uit Ede spreekt ook zijn grote waardering uit voor de commissie van bijzondere zorg. Maar: „Rond de kerkscheuring is er heel wat zonde en ongerechtigheid bedreven. Daar moeten we ons allen diep voor schamen. De kerkscheuring heeft heel veel geld gekost dat beter besteed had kunnen worden. ” Vraagt aandacht voor kleine hervormde gemeenten die een grote monumentale kerk moeten onderhouden.

12.40 uur – Diaken A. D. Drost uit Werkendam betuigt zijn waardering over het werk van de commissie van bijzondere zorg. „Maar er had nog wel wat meer gedaan kunnen worden.” Geeft toe: „Ik haal wel wat oude koeien uit de sloot.” Noemt de perforatieregeling, waartoe de hervormde kerk destijds besloot: „verfoeilijk.” Wil graag een motie indienen om de vragen van de commissie van bijzondere zorg met nadruk aan de synode voor te leggen.

12.32 uur – Er kan toch een motie ingediend worden, ook al is er geen besluitvoorstel over een rapport. Preses ds. Verhoeff adviseert de synode echter eerst te luisteren naar de scriba, dr. A. J. Plaisier. Eén synodelid is niet akkoord, wil een voorstel van orde indienen. Discussie over vervolg van de discussie. Ds. Verhoeff: „laten we eerst de informatie uitwisselen.” Synode kan daar mee leven.

12.29 uur – Diverse synodeleden willen het woord voeren over de presentatie van de commissie van bijzondere zorg. Volgens de preses mogen er echter geen moties ingediend worden. Is niet iedereen het mee eens, moderamen overlegt onderling.

12.23 uur – Commissie van bijzondere zorg legt nu een aantal vragen voor aan de synode. Onder andere hoe voorkomen kan worden dat plaatselijke gemeenten in de PKN zich loszingen van de landelijke kerk. „Hoe brengen we wat zich afspeelt in de landelijke kerk, meer in beeld bij de plaatselijke gemeenten?” Vragen die tot doel hebben om „een nieuwe ramp” in de kerk te voorkomen, aldus de predikant. „De scheuring was absoluut niet nodig geweest.” Spreekt hoop uit „op heling en herstel.”

12.17 uur – Ds. Wisgerhof legt uit wat de commissie van bijzondere zorg allemaal gedaan heeft. „Aantal voorzieningen wacht nog op uitvoering en implementatie.”

12.03 uur – Ds. G. J. Wisgerhof, voorzitter van de commissie van bijzondere zorg: „er ging tijdens de kerkvereniging in 2004 iets grondig mis. Dat had niet mogen gebeuren.”

11.57 uur – Synode stemt unaniem in met de associatieovereenkomst met de Presbyterian Church of Ghana. Gaat over tot bespreking rapport commissie van bijzondere zorg.

11.52 uur – Synode bespreekt nu associatieovereenkomst met een kerk in Ghana. Straks is er de bespreking van het eindrapport van de commissie van bijzondere zorg voor hervormde gemeenten. De afgelopen zeven jaren, sinds de kerkscheuring in hervormde kring, is ruim 40 miljoen euro aan vermogen overgedragen aan 61 hersteld hervormde gemeenten. Zie voor een geografisch kaartje met daarop de overgedragen goederen de website van het Nederlands Dagblad: www.nd.nl/artikelen/2011/april/08/veertig-miljoen-naar-hersteld-hervormden

11.35 uur –De synode heeft net in een besloten zitting een aantal nieuwe moderamenleden gekozen. De preses en de scriba hoefden niet verkozen te worden. Het aantal moderamenleden is teruggebracht van zeven naar zes leden. Tot vice-preses is gekozen mevrouw ouderling M. Engelbert uit Apeldoorn. Zij is vice-president van de rechtbank van Zutphen. Ouderling B. van Bokhoven, voormalig adjuct-directeur van de GZB, is herkozen als moderamenlid voor de periode van één jaar.

10.44 uur – De synode gaat ”in comité”. Nederlands Dagblad meldt ondertussen dat negen synodeleden morgen een tegenvoorstel indienen waarin ze pleiten voor het op termijn toch afstoten van landgoed Hydepark. Er wordt morgen door de synode een notitie besproken over de landelijke gebouwen van de PKN. De leiding van de PKN wil Hydepark behouden en er fors investeren in een nieuw conferentiecentrum. Ook de Generale Raad van Advies, het belangrijkste adviescollege van de synode, is tegen de investering in een nieuwe conferentiecentrum.

10.39 uur – Ds. Russcher overhandigt de preses van de synode, ds. P. Verhoeff, een kerkbijbel. De preses dankt de stichting voor de uitgave van de herziene statenvertaling. „Deze herziene vertaling levert een grote bijdrage aan de samenhang in de kerk.”

10.25 uur – Ds. H. Russcher en drs. I. A. Kole verzorgen namens het bestuur van de stichting een presentatie van de Herziene Statenvertaling. Ds. Russcher vertelt de synodeleden dat er inmiddels een commissie is gevormd die alle reacties op de HSV inventariseert.

10.10 uur – De generale synode wordt geopend door ds. A. van Lingen uit Nieuw Lekkerland. De synode zingt psalm 134. Ds. van Lingen leest uit 1 Petrus 5 in de Herziene Statenvertaling (HSV). Na de opening van de vergadering krijgen de synodeleden een presentatie van de HSV.

9.15 uur – Over een uur start de synode. Belangrijke agendapunten tijdens deze synode zijn het eindrapport van de commissie van bijzondere zorg voor hervormde gemeenten, een voorstel over de positie van de HBO-theoloog, een notitie over hoe de PKN wil omgaan met onroerend goed (o.a. conferentiecentrum Hydepark) en het tweede deel van een rapport over de evaluatie van de kerkorde.