Zendingsorganisaties: Arabischtalige moslims keren hun godsdienst de rug toe
Bijna onzichtbaar voltrekt zich in de roerige Arabischsprekende wereld nog een andere, stille revolutie. Christelijke websites verwerken een voortdurende stroom reacties. Via zogenoemde Skypekerken komen duizenden gelovigen bijeen. „De islam zou wel eens een diepe val kunnen maken.”
Oude waarheden wankelen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. En daarmee de oude regimes en machthebbers. Het stof van de opstand is nog niet neergedaald. Onduidelijk is welke politieke, religieuze en ideologische machten het geslagen gat zullen vullen. Wacht de knoet van de islam of krijgt de kerk een kans? Welke rol zien Nederlandse zendingsorganisaties voor zichzelf weggelegd als er meer openheid ontstaat?
„Er liggen ongekende kansen voor het Evangelie én voor de Arabische jeugd”, zei oprichter van Open Doors Anne van der Bijl vorige week in deze krant. „De jeugd heeft ontdekt dat contacten via internet en Twitter veel meer te bieden hebben dan dat oude boek van hen, de Koran.”
Eigenlijk keerde het tij al in 2001, bij de val van de Twin Towers, menen organisaties die werkzaam zijn in de Arabische wereld. „Elf september 2001 heeft de ogen van veel gematigde moslims geopend”, zegt mr. Arie van der Poel, landencoördinator Noord-Afrika en Egypte van de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). „Moslims keren zich sindsdien –zeker inwendig– van hun godsdienst af.”
Directeur Jaap Bönker van de Arabische Wereld Zending (AWZ) deelt deze visie. Hij zag hoe de aanslag in New York openheid voor het Evangelie bracht. „Moslims vroegen zich af: Is dit nu de vrede van de islam?”
In de volgende jaren kwam daar de onvrede over werkloosheid en corruptie bij. Leiders als Ben Ali in Tunesië en Mubarak in Egypte drukten miljarden achterover. Volgens Bönker wreekt zich nu dat de islam dekmantel was voor deze praktijken. „Het is allemaal fake, schijn geweest. Jongeren zijn het gedachtegoed van de orthodoxe islam beu. In Iran zagen we eerder hetzelfde beeld. De knoet van de islam is zwaar. Mensen willen vrijheid. Ayatollah’s zijn de beste evangelisten.”
Zegen over Ismaël
De directeur begon bij AWZ in 2000, „toen er nog niet zo veel gebeurde. Op het ogenblik staat de hele Arabische wereld op zijn kop. Daarin zie ik het profetische perspectief dat God Zijn zegen over Ismaël tot stand brengt. Er zijn nog nooit zo veel bekeerlingen geweest als nu. Hun aantal loopt in de duizenden. Dat gegeven wekt bij mij de verwachting dat de islam in de Arabische wereld wel eens een diepe val zou kunnen maken.”
Van der Poel weet vanuit de contacten met christenen uit Egypte, Tunesië, Algerije en Marokko van „een enorme geestelijke leegheid” in deze islamitische landen. Evenals Bönker spreekt hij van een zoektocht naar een nieuwe oriëntatie en een zoektocht naar waarheid. „Wat is er nu waar in de Koran? Is Jezus een profeet of toch de Zoon van God?”
De website van Arab World Ministries (waaronder de Nederlandse tak AWZ valt) heet niet voor niets maarifa.org. Maarifa is het Arabische woord voor waarheid.
Vervolging
Meer dan ooit lijkt er openheid voor het Evangelie te zijn, merkte Van der Poel ook in Egypte, dat hij onlangs een bezoek bracht.
„Maar het is niet zo dat ineens alle weerstand gebroken is. We moeten ons de situatie ook weer niet te rooskleurig voorstellen. Er komt misschien een extra moeilijke tijd aan.”
De extreme islam is weliswaar een hard schreeuwende minderheid, maar zijn invloed liegt er niet om, zegt Jan Vermeer, woordvoerder van Open Doors. „De moslimbroederschap in Egypte bijvoorbeeld is zo goed georganiseerd dat ze je snel terugpakt als je iets tegen haar hebt. En voordat er voor ex-moslims iets verandert, moet er nog heel wat water door de Nijl stromen. In de afgelopen tien jaar is er veel veranderd. Daardoor zijn de dingen meer op scherp gezet. De vervolging van christenen is bloediger geworden. Het is afwachten welke kant het opgaat.”
Bönker: „Het zal me niet verbazen als de moslimbroederschap aan de macht komt. Maar, mensen hebben de vrijheid geproefd. Je kunt ze niet meer terugbrengen onder de knoet.”
Verborgen websites
Internet, Twitter en Facebook, maar ook satelliet-tv vervullen –in tegenstelling tot tien jaar geleden– een belangrijke functie in de vlucht uit de oude wereld. „Net als in onze cultuur worden jongeren daar beïnvloed door multimedia”, aldus Vermeer. De imam verliest daardoor zijn gezag, de islam steeds meer zeggingskracht.
Open Doors gebruikt zogenoemde verborgen websites om mensen te informeren en de vervolgde kerk te versterken. Omdat bijvoorbeeld Saudi-Arabië veel sites afschermt, is het de kunst trefwoorden te vinden die de zoekmachines niet zo snel vinden. Vermeer: „Een woord als ”christianity” gebruik je dus niet. Je speelt wat met woorden.”
Skypekerk
Op maarifa.org kan een Jezusfilm worden gedownload, evenals de Bijbel. Bezoekers die met vragen zitten, kunnen terecht in chatrooms. De website is maandelijks goed voor 15.000 tot 20.000 hits. Volgens Bönker vloeien daar iedere maand 250 serieuze contacten uit voort, een „ongekend” aantal.
Vermeer kent eveneens veel verhalen van mensen die door het lezen van een website tot geloof kwamen. „Wereldwijd krijgen we duizenden reacties per jaar.” Zoals de volgende e-mail: „Ik woon in het hart van de islam, in Mekka. Ik ben tot geloof gekomen door over Jezus Christus te lezen op jullie website. Nu wil ik mijn familie over Hem vertellen, maar hoe pak ik dat aan?”
De kerk groeit snel. Omdat gemeenteleden vaak in het diepste geheim christen zijn, is het onmogelijk om in een kerkgebouw samen te komen. Naar schatting 50.000 tot 70.000 christenen ontmoeten elkaar via een Skypekerk, waarbij een groep christenen van bijvoorbeeld honderd personen op hetzelfde tijdstip inlogt en vervolgens via het internetbelprogramma Bijbelstudie doet en bidt.
Behalve via internet verspreidt het Evangelie zich door christelijke radio- en televisieprogramma’s. De Gereformeerde Zendingsbond richt zich dan ook op het ondersteunen hiervan.
Daarnaast geeft de zendingsorganisatie theologische toerusting aan kerkelijk werkers, iets waaraan een sterk groeiende kerk zoals in Algerije en Tunesië volgens Van der Poel grote behoefte heeft.
„Die vraag is aan ons gesteld, daar ligt onze kracht. We vinden het belangrijk om in ons werk aansluiting te zoeken bij de bestaande kerk, hoe klein en zwak ook. Jonge gelovigen tonen zich vaak missionair. Zij kunnen als geen ander het Evangelie uitdragen in hun context.”
Valkuil
Daarbij wil hij waken voor toestanden zoals die zich voordeden bij de val van de Berlijnse Muur. „Bij alle pogingen om het Woord van God te brengen, tuimelde iedereen over elkaar heen. Dat is ook nu een valkuil; iedereen wil er als eerste bij zijn. Alsof er niet al een kerk is. Wanneer organisaties nu massaal in het gat stappen en de plaatselijke kerk voorbijgaan, kan zich dat ook als een boemerang tegen hen keren.”
Werken in de Arabische wereld
Open Doors, die zich wereldwijd inzet voor vervolgde christenen, maakt deze maanden handig gebruik van de chaos in de Arabische wereld. Grensposten en controleposten worden niet of minder zwaar bewaakt. De organisatie smokkelt momenteel met man en macht zo veel mogelijk boeken, Bijbels en dvd’s de grenzen over. „Onze loodsen moeten leeg”, vat woordvoerder Jan Vermeer samen.
De trainingen die de organisatie gewoonlijk geeft, staan echter op een laag pitje omdat het moeilijk is om mensen op een veilige locatie te krijgen. Open Doors is in zo’n vijftig landen werkzaam. Behalve met lectuurverspreiding en het geven van trainingen en onderwijs is de organisatie actief met praktische en financiële hulp aan christenen in moeilijkheden.
De Arabische Wereld Zending (AWZ) is de Nederlandse tak van het internationale Arab World Ministries (AWM), een interkerkelijke zendingsorganisatie. Zij streeft ernaar „Arabischtalige moslims deelgenoot te maken van het lichaam van Christus.” Er zijn binnen de AWM 400 mensen uit ruim 30 landen werkzaam. Deze werkers delen hun geloof –veelal als tentenmakers– met moslims in Noord-Afrika, het Midden-Oosten, het Arabisch schiereiland en een aantal grote steden in Europa en Noord-Amerika. Zij doen dat onder meer via Twitter en Facebook.
De zendingsorganisatie heeft een mediapoot in Frankrijk. Van daaruit wordt gewerkt aan de verspreiding van het Evangelie via televisie, radio en internet. „De moderne evangelist zit veel achter zijn computer”, aldus directeur van Jaap Bönker, die de inspanningen van AWZ meteen relativeert. „Het is God Zelf Die werkt.”
De Gereformeerde Zendingsbond in de Protestantse Kerk in Nederland verleent personele en materiële ondersteuning aan partnerkerken en -organisaties in meer dan 42 landen over de hele wereld. De zendingsorganisatie heeft ongeveer 65 werkers uitgezonden, soms in samenwerking met andere organisaties. Zij houden zich onder meer bezig met Evangelieverkondiging, jeugdwerk, onderwijs en toerusting, Bijbelvertaalwerk en -verspreiding en verlenen assistentie bij kerkelijk, medisch en sociaal werk. „Internet kan een goed middel zijn om mensen te bereiken met het Evangelie”, zegt mr. Arie van der Poel, landencoördinator Mozambique, Malawi, Zimbabwe, Noord-Afrika en Egypte. „Maar we moeten niet vergeten om langere tijd met mensen op te lopen.”
