Zelfbouwboot voor Jan Modaal
Hoewel opgebouwd met hout en touw is de goedkope zelfbouwboot van Bart Bekker beslist geen houtje-touwtjeobject. Het Eindhovense vaartuig is zo goed dat Bekker er volgende week mee mag pronken op een internationale designbeurs in Milaan. Topdesign voor Jan Modaal.
Als je samen iets maakt, bouw je een band op, is de gedachte achter de zelfbouwboot van industrieel ontwerper Bart Bekker. Hij wil zijn slogan prompt in praktijk brengen. Niks geen interview dus. Aan het werk. Onverwijld moet van een stapel voorgevormde houten spanten, een touw en een zeil een heuse roeiboot worden gebouwd.
Het geraamte groeit gestaag. Terwijl Bekker de in elkaar geschoven spanten bijeenhoudt, plaatst de ander element na element. Tot er eindelijk een houten skelet ligt in de vorm van een boot.
Met vereende krachten wordt het frame in een voorgevormd, stevig ogend zeil getild. Links en rechts van de boot wordt het zeil met een touw door de oogjes aan het geraamte geregen. Ten slotte ligt er een kant-en-klare boot, stevig genoeg om mee te varen. Op de klok af heeft de klus een halfuur gekost.
„Ik bouwde altijd al graag hutten en vlotten. Die passie is gebleven toen ik zo’n vijf jaar geleden een studie begon aan de Design Academy in Eindhoven. Bij de keuze voor een afstudeerproject kwam ik algauw bij een boot uit.”
Niet verwonderlijk, want Bekker groeide op aan het water. Zijn ouders wonen nog steeds in het Gelderse Heerewaarden, in een gebied dat ingeklemd ligt tussen de Maas, de Waal en het Kanaal van Sint-Andries.
„Ik wilde een goedkope bouwpakketboot maken voor mensen met weinig technisch inzicht. Het vaartuig mocht niet als een dronkenman over het water waggelen zoals een rubberboot, maar moest koersvast zijn tijdens het roeien. Dus was er een kiel nodig. De rompvorm heeft me de nodige hoofdbrekens gekost.”
De industrieel ontwerper zette echter stug door, al had hij er wel oog voor dat hij niet de gemakkelijkste weg was ingeslagen. „Een polyesterboot is veel eenvoudiger te maken. Met een goede mal kom je een heel eind.”
Keer op keer moesten schaalmodellen zijn gelijk bevestigen. „Ik werk door uitproberen. Ik weet niet hoeveel modellen ik inmiddels heb gemaakt, maar het zijn er veel. Elke keer testte ik de vaareigenschappen.” Hij kwam er algauw achter dat water een bekleding van waterdicht rekbaar materiaal te veel naar binnen zou drukken. Dat zou de vaareigenschappen nadelig beïnvloeden.
Ten lange leste kwam Bekker uit op een houten frame van multiplex waaromheen hij een stijf, voorgevormd vrachtwagenzeil spande. Met die ervaring op zak knutselde hij verder met decoupeerzaag, naald en draad. Die inspanningen resulteerden in vier levensgrote prototypen.
De tewaterlating van het eerste prototype verliep chaotisch, vertelt Bekker. „Mijn vader, die gepensioneerd is, vroeg ik vaak om me even te helpen. Ik stapte in, mijn vader hield de boot recht. Het ging echter niet helemaal zoals het hoorde. Ik sloeg niet om, al scheelde dat niet veel.”
Na die wiebelige ervaring nam de ontwerper contact op met een professionele botenbouwer. Die hielp hem verder op de juiste weg.
Het bleek een lastige opgave om een kiel te construeren zonder het vrachtwagenzeil te doorsnijden. Ook daarvoor diende zich een oplossing aan, waardoor de onderzijde toch een kielvorm heeft. Volgens Bekker zijn de vaareigenschappen nu prima. „Natuurlijk moet er geen mammoettanker passeren. Met twee volwassenen aan boord komen de golven dan echt wel naar binnen.”
Met opzet gebruikt de ontwerper dikker hout dan strikt noodzakelijk. Dat moet het vaartuig een solide en robuuste uitstraling geven.
Stevig is het bootje –2,4 meter lang en 1,1 meter breed– zeker. Bekker vertelt hoe de boot op de eindexamenshow tentoongesteld werd. Bezoekers mochten alles bevoelen. „Aan mijn boot konden ze rukken en trekken, maar hij ging niet kapot.”
Ook op een designbeurs in Eindhoven was het laatste prototype te bewonderen. Toen waren er al heel wat mensen enthousiast om de boot te verkopen, te kopen of te fabriceren, verzekert Bekker. „Alle benodigde partijen heb ik hiermee al binnen, maar door tijdgebrek heb ik nog niets kunnen organiseren.”
Op uitnodiging van de Eindhovense Design Academy gaat Bekker volgende week met zijn boot naar Milaan. „Daar exposeren normaal gesproken alleen topontwerpers hun creaties”, glimlacht de designer.
Maar daarmee staat zijn boot nog steeds niet in de winkel, al is Bekker vastbesloten daaraan te werken. „Ik sta nu nog voor de keuze. Ik kan er een lifestyleartikel van maken voor hippe mensen met veel geld – maar dat wil ik juist niet. Als de boot in de winkel ligt, moet hij bereikbaar zijn voor de smalle beurs.”