Het blad Kontekstueel viert vandaag in Amersfoort zijn 25-jarig jubileum. Het interkerkelijke blad, met ongeveer 950 abonnees, werd in 1985 geboren uit behoefte om de kerk te dienen vanuit diverse modaliteiten, zegt ds. P. L. de Jong, een van de oprichters en hoofdredacteur. „We hadden destijds studieweken op Hydepark, gingen weer naar huis en hadden het gevoel: we zijn wel gereformeerd, maar niet in de context van vandaag. We wilden met elkaar de hele kerk dienen, zonder binding aan modaliteitenbelangen. Vandaar de oprichting van de Vereniging Ph. J. Hoedemaker, die geleid heeft tot het blad Kontekstueel.”

Om de doelstelling te realiseren van gereformeerd te zijn in de context van vandaag, heb je een blad nodig, zegt IZB-staflid ds. W. Dekker, een van de redactieleden en meedenker vanaf het begin. „De bladen die er waren, zoals Confessioneel en De Waarheidsvriend, waren modaliteitsbladen. De Waarheidsvriend was geen discussieblad, terwijl er behoefte was om met elkaar in gesprek te komen en denkexperimenten uit te zetten.”

De vraag naar de kerk speelde een grote rol in de begintijd. Samen op Weg diende zich in de jaren tachtig in verhevigde mate aan. Ds. P. L. de Jong: „We vonden dat er geen ontkomen was aan het Samen-op-Wegproces. Daar wilden we positief in staan. Vanuit het besef: moeten we de kerk versterken of zal zo het gereformeerde verder uiteenvallen? Ik had het gevoel dat de Gereformeerde Bond er vanaf het begin negatief in stond.”

Ds. W. Dekker: „We vonden het jammer dat door een negatieve insteek en flink je spierballen te laten zien het dynamische van het gereformeerde belijden geen kans zou hebben in een verenigde kerk. De vraag naar de kerk staat overigens ook nu weer boven aan, omdat de kerk als zodanig in een grote crisis verkeert. De vraag is nu: hoe kun je de komende generatie weer uitleggen wat het is om kerk te zijn in zo’n gemarginaliseerde positie?”

Ds. W. J. Dekker: „Ik denk dat de kerkelijke situatie waarin we ons bevinden ons wat meer naar elkaar toe gebracht heeft, vergeleken met 25 jaar geleden. Er is een gezamenlijk bewustzijn dat de situatie zodanig is dat hernieuwde bezinning nodig is op wat werkelijk telt. Ook na 25 jaar is er behoefte aan een blad waarin de vinger gelegd wordt bij ontwikkelingen in cultuur, kerk en theologie.”

Ds. De Jong: „Diagnose is gemakkelijk, maar creatief nieuwe wegen vinden is iets anders. We hebben aardig aan de weg getimmerd. Wij hebben van alles geroepen, het is goed aangekomen, gezien de reacties.”

Zoals?

Ds. W. Dekker: „Ik denk in eerste instantie vooral aan Samen op Weg. Het was duidelijk dat Kontekstueel een andere koers voorstond dan de Gereformeerde Bond. Ook verschilden we op het punt van het Schriftgezag. Vanzelfsprekende standpunten rondom homofilie en de vrouw in het ambt voorzagen we van een vraagteken. De hermeneutische vragen stelden we met volharding aan de orde.”

Ds. De Jong: „Het was heel spannend toen we eens enkele vrouwelijke predikanten aan het woord lieten en toen die naar mijn mening zo Bijbels dachten, dat ik dacht: Nou, de bal rolt zo het doel in.”

Ds. W. Dekker: „Ik denk aan de discussie over de avondmaalsbeleving. Er kwam in eigen kring kritiek op de avondmaalsmijding, het versmalde piëtisme, zoals dat heette. Daar zijn vanuit het verbond correcties op aangebracht. Nu dreigt het gevaar van ontheiliging, dat men zich als het ware bij het avondmaal dreigt te vervelen.”

Ds. W. J. Dekker: „De aandacht lijkt wat de beleving betreft te verschuiven van het avondmaal naar de doop. Tilde men voorheen zwaarder aan het avondmaal, nu meer aan de doop en aan wat daar gebeurt. De kinderdoop komt onder druk.”

Ds. De Jong: „Omdat de volkskerk weg is gevallen, heb ik tegenwoordig meer aan genade en verkiezing dan aan het verbond. Dat geeft ook een andere visie op de doop. Overdopen is veel meer dan zo graag iets bij de doop willen ervaren.”

Ds. W. Dekker: „De grote vragen over de belevingscultuur, zijn actueel gebleven.”

Kontekstueel als progressieve voorhoede?

Ds. De Jong: „Nee, te simpel, dan lijkt het of de ander achterloopt.”

Ds. W. Dekker: „We willen ons niet presenteren als progressieve theologen. Integendeel, de Schrift en belijdenisgeschriften zijn veel onuitputtelijker dan in bepaalde tijden tot uiting is gekomen. Als er zich iets nieuws voordoet in de kerk moeten we niet in paniek raken, maar nieuwe dingen uit de Schrift halen. Dat is een kwestie van hard werken. Noem ons verkenners.”

Ds. De Jong: „Er zijn nu velen die De Waarheidsvriend én Kontekstueel lezen.”

Ds. W. J. Dekker: „Ik denk dat de lijnen tussen beide bladen vloeiender zijn geworden. Veel van wat we in al die jaren aan de orde gesteld hebben, vormt nu een thema in De Waarheidsvriend. Er is meer herkenning.”

Drs. P. J. Vergunst kritiseert vorige week in De Waarheidsvriend de open formule van Kontekstueel om de gereformeerde belijdenis „niet bijvoorbaat als bindend” te beschouwen.

Ds. De Jong: „Vergunst schrijft heel welwillend over ons tijdschrift. Als hij vervolgens zijn zorgen uit, denk ik: Heb je dan wel echt begrepen waar het ons om te doen is? Met de voor hun gevoel te open formule vindt men ons bij De Waarheidsvriend kennelijk nog steeds riskant. Dat willen we graag ook een beetje zijn.”