Deze waarschuwing liet de hoogleraar donderdag horen op de predikantenconferentie die het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond jaarlijks belegt. Hij hield een causerie over ”De economie van het genoeg”.

De ernstige problemen die onze samenleving parten speelt, hebben voor hem een paradoxaal karakter. „Dat armoede aanwezig is in de wereld is begrijpelijk. Maar dat het ook terugkeert in rijke samenlevingen niet.” Je zou volgens hem juist verwachten dat mensen het in een groeiende economie rustiger aan kunnen doen. Eén op de vier werknemers heeft echter moeite om zijn werk te doen omdat hij zich opgejaagd voelt.

Prof. Goudzwaard schrijft deze problemen toe aan de tegenstelling tussen de economisch-dynamische samenleving waarbinnen alles in het teken van de vooruitgang staat en de wereld van de gegevenheden, van wat van huis uit bij de samenleving hoort.

Hij noemde het ongerijmd van mensen in de zorg, het onderwijs of bij de politie te verwachten dat bij hen elk jaar de productiviteit met 10 procent kan toenemen. „Een verpleegkundige kan niet elk jaar 10 procent meer patiënten verzorgen.” Daarom worden zorg en onderwijs duurder vanwege de salarisverhogingen.

Ook van predikanten mag men niet verwachten dat zij elk jaar meer kunnen doen. Maar daardoor lijken de kosten van het kerkelijk samenleven wel elk jaar hoger te worden. Dat hoort bij de dienstverlenende sector. Er is weinig respect voor het gegevene.

In het Oude Testament was dat anders, stelde de hoogleraar hier tegenover. Daar was juist extra aandacht voor grond, arbeid en kapitaal. Zo was er het sabbatsjaar: de grond moet op tijd rust hebben.

De hoogleraar wil de economie niet zien als een tunnel waarin mensen voortjagen naar het lichtende einde. Dat is een teken van een eindeloze sterke opvoering van de productie. Hij vergelijkt de economie liever met een vruchtboom. Die heeft groei in zijn bast en belast tegelijk zijn eigen ondergrond niet. Op de vraag hoe een jonge vruchtboom voor elkaar krijgt wat onze moderne economie niet lukt, gaf hij een heel eenvoudig antwoord: „Een boom zal het niet in zijn bast halen om tot in de hemel te willen groeien. Ze zet niet alles op groei in lengterichting, maar gaat energie ook omzetten in vruchten. We hebben behoefte aan een economie die bloeit en vrucht draagt.”

Op de vraag van dr. ir. J. van der Graaf of hij zijn visie ook politiek doorvertaald ziet worden, bleef de hoogleraar het antwoord schuldig. Hij wist wel enkele losse voorbeelden te noemen, waaronder de actie rond de 24-uurseconomie.