De elektrische auto is in opmars. Op grote autobeurzen worden nieuwe hybride of geheel elektrische modellen gepresenteerd. Vrijwel elk zichzelf respecterend automerk is bezig met de ontwikkeling van een elektrische auto of heeft deze onlangs gelanceerd.

Ook in Nederland neemt de interesse toe. Zo werd recentelijk in NEMO in Amsterdam de tentoonstelling ”Iedereen elektrisch” geopend. Deze tentoonstelling „werpt een blik op een duurzame toekomst met elektrische auto’s.”

De toekomst met elektrische auto’s is duurzaam omdat de CO2 uitstoot vermindert, we minder afhankelijk worden van olie en de algehele luchtkwaliteit verbetert. Al deze voordelen staan onomstotelijk vast. Maar betekent dit dat de auto als geheel ook echt duurzamer is?

Om op die vraag een antwoord te kunnen geven, moeten we verder kijken dan naar het gebruik van de auto alleen. Ook de duurzaamheid van de productie van de elektrische modellen dient bij de vergelijking te worden meegenomen. Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) onderzocht de wereld achter de accu van de elektrische auto. Het resulteerde in het deze week verschenen rapport ”The Electric Car Battery”.

De productie van de accu begint in Chili en Bolivia. In die Latijns-Amerikaanse landen bevinden zich grote voorraden lithium. Deze grondstof is het hoofdbestanddeel van de accu die in elektrische auto’s wordt gebruikt.

Bolivia bevat naar schatting de helft van de wereldvoorraad lithium. President Morales werkt aan een ambitieus plan om het delven van de grondstof te stimuleren. De eerste spanningen tussen betrokkenen zijn al zichtbaar. Verschillende partijen proberen op voorhand hun deel van de toekomstige opbrengsten veilig te stellen.

Ondertussen proberen Chileense mijnbouwbedrijven op allerlei manieren hun collega’s uit Bolivia weg te concurreren. Het tijdschrift Foreign Policy speculeerde een jaar geleden zelfs over een oorlog tussen Chili en Bolivia. Bolivia verloor in 1884 zijn kustregio aan Chili. Juist deze omstreden regio blijkt nu van onschatbare waarde te zijn vanwege de aanwezigheid van lithium.

De productie van de accu’s zelf vindt plaats onder erbarmelijke arbeidsomstandigheden. Er zijn met name in China meerdere gevallen bekend van werknemers die ziek werden of zelfs overleden zijn omdat ze in aanraking kwamen met giftige stoffen die gebruikt worden bij de productie van accu’s voor bijvoorbeeld laptops, mobiele telefoons en auto’s.

De grootste Chinese producent van accu’s voor elektrische auto’s is Build Your Dreams (BYD). Dit bedrijf staat bekend om zijn arbeidsintensieve bedrijfsmodel. Interviews met werknemers van BYD tonen aan dat de lonen laag zijn, de werkdagen lang, en dat men geen benul heeft van de stoffen waarmee men in aanraking komt.

Slechts twee voorbeelden van een zorgwekkende realiteit die achter veel van onze ‘duurzame’ producten schuilgaat. We doen er goed aan om behalve voor voordelen van elektrisch rijden oog te houden voor deze schaduwzijden.

De auteur is onderzoeker bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO).